caciúmbu , nm Definizione
una genia de pramma de is regiones tropicales chi faet una genia de nughe de unu o duos chilos, cun d-unu buidedhu aintru ue dhue at un'abbarolu unu pagu biancu, druche: sa prupa est bianca, tostada, a pígiu grussu, apicigada a su corgiolu de fora, tostau meda
Sinonimi e contrari
còcu
Terminologia scientifica
frt, Cocos nucifera
Etimo
ctl.
catxumbo
Traduzioni
Francese
cocotier,
noix de coco
Inglese
coconut (palm)
Spagnolo
cocotero,
coco
Italiano
palma e nóce di còcco
Tedesco
Kokospalm,
Kokosnuß.
cícadi , nm Definizione
genia de pramma
Terminologia scientifica
Cycas revoluta
Traduzioni
Francese
sagoutier
Inglese
kind of palm
Spagnolo
palma del sagú
Italiano
palma del Sago
Tedesco
Sagopalme.
còcu , nm Definizione
sa mata de su caciumbu
Terminologia scientifica
frt
Traduzioni
Francese
cocotier
Inglese
coconut palm
Spagnolo
cocotero
Italiano
palma di còcco
Tedesco
Kokospalme.
crobecàda , nf: crubecada Definizione
crobe, istrégiu de pramma o de fenu, cun covecu po pònnere o chistire pane, farra
Frasi
in sa crubecada allogu símbula grussa e frégula
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
panier
Inglese
basket
Spagnolo
panera
Italiano
zana,
césta di fibre di palma
Tedesco
Korb aus Palmenfaser.
pàlma , nf: parma,
prama 1,
pramma Definizione
genia de linna (una calidade est fémina, una mascu) chi faet a sola in Sardigna, mescamente in logos acanta a mare: creschet a tupighedha bàscia e bogat una fògia a cambu grussu unu tretu e poi totinduna si ispartzit a tiras chi s'ispraghent a fentàgliu (dh’imperànt po fàere iscovas, crinu), su frutu chi faet (indàtili) assimbígiat a un'olia (e si faet in colore de castàngia candho est lómpiu)
Sinonimi e contrari
buata 1,
palmitu,
pràmmina
Modi di dire
csn:
su muedhu de sa p. = cefaglioni; iscóbulu de pramma = fatu cun foza de pramma bogada a tizas fines; pintai sa p. = intèssere sa foza (o tizighedhas) comente si ndhe faghet pro sa domíniga de pramma
Frasi
funes de pramma filadas a dópia manu ◊ cantu follas portat una prama tantu bènis at fatu in custu mundu
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)palmas, Palma, Palmas, Parma
Terminologia scientifica
mt, Chamaerops humilis
Etimo
ltn.
palma
Traduzioni
Francese
palmier
Inglese
palm (tree)
Spagnolo
palmito
Italiano
palma
Tedesco
Zwergpalme.
palmaèra , nf Definizione
nada fintzes pramma chentz'àtera distintzione, est una genia de linna chi benit de s'Àfrica e de s'Àsia e faet a mata manna meda: faet unu truncu modhe, paret feurra, e no si distinghent is diferentes pígios de sa linna, no faet naes ma solu fògias chi essint de su truncu etotu a bisura de corona (una a fiancu de s'àtera in su matessi paris), longas meda e in totu sa longària a tiras ispartzias (puntudas che ispinas is primas) fintzes a sa nerviadura principale chi est grussa e forte, e in pràtiga funt totus in sa punta de sa mata (ca is prus bàscias si sicant e ndhe orruent o che dhas segant), su frutu (indàtili) dhu faet cussu puru in s'oru de sa punta, ue bogat una genia de iscova manna isprata cun is pertiedhas totu càrrigas de una genia de frutu a bisura de olia chi candho est lómpiu cotu portat sa prupa druche meda e in colore de castàngia; títulu de onore chi si giaet a una/unu chi s'istimat meda, est fintzes símbulu de vitória apitzu de su male e de prémiu a is santos màrtires, est fintzes paragone po bellesa / domíniga de p. = sa domíniga innanti de Pascamanna, chi arregordat candho Cristos est intrau a Gerusalemme cun sa gente chi dhu portàt in panteos
Sinonimi e contrari
indàtili
2.
vido s'ànima tua, parma vera, chi mi ndhe vocat donzi male! ◊ candu acabbat de curri, issu puru at a pigai sa prama ◊ fígiu 'e mamma, ses bellu che una pramma!
Terminologia scientifica
mtm, Phoenix dactylifera
Traduzioni
Francese
dattier
Inglese
date-palm
Spagnolo
palma datilera
Italiano
palma da dàttero
Tedesco
Dattelpalme.
piànta , nf: pranta Definizione
s'ala de sa manu ue si pigat sa cosa, sa parte pruposa chi tocat e serrat, fintzes sa parte de fundhu de su pei; nau de fràigos o logos abbitaos, su disegnu chi dhos arrapresentat de istérria in iscala / pranta de cane = àpiu burdu o erba de arranas (Ranunculus bulbosus, R. sardous); pranta de seda = erba de seda, de cotoni (Asclepias fruticosa, A. syriaca)
Modi di dire
csn:
leare sa pianta de una domo = disegnare coment'est fata de istérrida; bídere che in pranta de manu = bene meda, craru coment'e chi sa cosa si zutat in dainanti; pranta de domo = logu, arrogu de terra in bidha aundi fai sa domu; pigare, portai a unu in pranta de manus = cun rispetu e istima meda; andhare a pranta lada = iscurtzu; fai o pònniri planta (nadu de caminos o àteru logu a colare ludosu, modhe) = assutare, intostare sa terra de si pòdere colare chentza afungare
Frasi
si est presentadu cun sa conca de su mortu in pianta de manos ◊ candho est dormida fàgheli su corigori in prantas de pes! ◊ cussu est sempri andendu coment'e chi portit fogu in prantas de peis! ◊ est ghiratu chin sas prantas de sos pedes chi pariant pratu de petza mólita ◊ li est costadu s'andhonzu…ndh'est torradu pianti finidu!
2.
dae cue si podet bídere su logu che in pranta de manu ◊ s'intendint su fogu in pranta de peis ◊ cussos terrinos parent postos a istérrita che in sa pranta de sa manu ◊ sos chi como sunt mannitos curriant a pranta lada ◊ cussu terrinu l'at béndhidu a prantas de domo
Cognomi e Proverbi
smb:
Pianta, Pranta
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
planta
Traduzioni
Francese
paume,
plante
Inglese
palm
Spagnolo
palma (mano),
planta (pie),
plano
Italiano
palma,
pianta
Tedesco
Handfläche,
Plan,
Grundriß.
pràmmina , nf Definizione
pramma de iscovas, de iscobiles (ma dha ponent fintzes po fàere su crinu, atrotigada po funes e àteru), genia de matedu chi faet a solu in Sardigna, mescamente in logos acanta a mare: creschet a tupighedha bàscia, a fògias chi s’ispartzint in tiras chi si aperint a ventàgliu totu in su matessi tretu de su cambu, su frutu chi faet (indàtili) assimbígiat a un'olia; pramma bogada a tirighedhas fines, funes de pramma / ifúndheresi sas pràmminas (in cobertantza) = cobèrrere, issúnnere su pistocu
Sinonimi e contrari
buata 1,
palma,
palmitu
2.
e chie còmporat córbulas, canistedhas e ferragiolas, pràmminas e iscovas!
Terminologia scientifica
mt, Chamaerops humilis
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chamérops
Inglese
palmet
Spagnolo
palmito
Italiano
palma di San Piètro
Tedesco
Zwergpalme.