acambàdu , pps, agt Definizione
de acambare; nau de erba, de laore, chi portat cambos meda, chi est imbénnidu, faendho bellu, creschendho meda / àrbure acambada = manna, chi portat cambos bellos; filu acambadu = atrotoxau
Sinonimi e contrari
afundhadu 1,
fasciudu
Frasi
custu trigu ocannu at acambadu bene ca l'at acumpanzadu tempus a pavore
Traduzioni
Francese
tallé
Inglese
headed,
prosperous
Spagnolo
talludo,
lozano
Italiano
accestito,
prosperóso
Tedesco
üppig.
afundhàdu 1 , agt Definizione
chi est a fundhu bellu, imbénnidu, foedhandho de erbas o ebrúgios
Sinonimi e contrari
acambadu,
fasciudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous
Spagnolo
lozano
Italiano
prosperóso
Tedesco
blühend,
üppig.
aggrighidhíu , pps, agt Definizione
de aggrighidhiri; chi est bellu créschiu, creschendho
Sinonimi e contrari
créschidu,
tentu 1
/
imbénnidu,
losanu,
prenu
| ctr.
agurtitu,
mecianu
2.
est crésciu aggrighidhiu ◊ allà un'ampudha aggrighidhia…: custa est a sa moda de is sannorichedhas, totu bragheria e no dhui at nudha aintru!
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous
Spagnolo
lozano
Italiano
ben sviluppato,
prosperóso
Tedesco
üppig.
chíbbalu, chíbbaru , agt: chíbberu Definizione
dhu narant pruschetotu de animales candho funt tzatzaos, prenos, e de produtos de sa terra candho essint bellos prenos, e de cosas ufradas; nau de gente, candho unu si credet unu pagu tropu o est ufrau (nau de sa natura de su mascu = arreta)
Sinonimi e contrari
imbénnidu,
introtzu,
intrusciadu,
pienu,
zibbu
/
càdriu,
crípinu,
crispu,
intreu,
téteru,
ufradu
| ctr.
acalamau,
lentu,
lenu
Modi di dire
csn:
fiadu chíbberu = animali sanu, bellu e grassu; zúghere sa fune in chíbberu = zúghere sa fune tirada, crispa; èssere chíbberu (nadu de unu pro comente faghet) = èssere intreu, crèresi tropu, èssere ammurrionadu
Frasi
zughiat sas titas chíbberas ca fit una die chena allatare ◊ tiu Antiogu fit cun ojos de braja a petus chíbberu ◊ giughet un'anca chíbbera, ofiada chi paret chi bi l'apant sulada ◊ s'ispiga chi siat bella e chíbbera e dogni ranu peset mesa líbbera!
2.
s'abba calat chíbbera e su bentu che la fuetat atesu ◊ chilco a passu chíbberu in caminu peràulas chi mi abberzant in giaru como e cras puru de sas pedras su faedhu…(G.Fiori)
3.
già sezis pagu chíbberu, oe: ite azis irmurzadu, canna de rú?! ◊ zughes sas piberistas longas e chíbberas che tudha de porcu
Etimo
ltn.
gibber, -era, -erum
Traduzioni
Francese
turgescent,
prospère,
bouffi d'orgueil,
plein de morgue
Inglese
turgid,
prosperous
Spagnolo
túrgido,
próspero,
orgulloso,
arrogante
Italiano
tùrgido,
prosperóso,
trónfio
Tedesco
prall,
blühend,
aufgeblasen.
imbénnidu , pps, agt Definizione
de imbènnere; nau de erbas, matas e àtera css. cosa chi creschet, chi at fatu isvilupu bellu, chi est créschiu o est creschendho meda
Sinonimi e contrari
aggrighidhiu,
atrutzidu,
chíbbalu,
latucosu,
losanu,
vrassellu
| ctr.
agurtitu,
mecianu,
míseru
2.
za est imbénnida s'ortiga in custa terra muntonarzina… prus arta de s'ómine!
Traduzioni
Francese
florissant,
luxuriant
Inglese
luxuriant
Spagnolo
encontrado,
lozano
Italiano
flòrido,
rigoglióso,
prosperóso
Tedesco
blühend,
üppig.
ingranídu , pps, agt: ingranitu,
ingraniu Definizione
de ingranire; nau de su granu (laores) chi est bellu, fatu, fintzes matucu, e si narat de àtera cosa puru chi faet granu o est a bisura de granu; nau de persona, chi est mannatza, bene créschia
Sinonimi e contrari
trempidu
/
chibosu,
impisiu,
maduru
| ctr.
abbiveradu,
bíciu
2.
s'ispiga a conca bàscia est ingranida ca sustàntzia at meda e tenet pesu (A.Dettori)◊ candho su trigu est ingranidu e sicu ndhe cheret messadu ◊ sa ua ocannu no est ingranida nudha, cun su sicore chi at fatu
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous,
healthy
Spagnolo
lozano
Italiano
prosperóso
Tedesco
blühend.