acambàdu , pps, agt Definizione
de acambare; nau de erba, de laore, chi portat cambos meda, chi est imbénnidu, faendho bellu, creschendho meda / àrbure acambada = manna, chi portat cambos bellos; filu acambadu = atrotoxau
Sinonimi e contrari
afundhadu 1,
fasciudu
Frasi
custu trigu ocannu at acambadu bene ca l'at acumpanzadu tempus a pavore
Traduzioni
Francese
tallé
Inglese
headed,
prosperous
Spagnolo
talludo,
lozano
Italiano
accestito,
prosperóso
Tedesco
üppig.
afundhàdu 1 , agt Definizione
chi est a fundhu bellu, imbénnidu, foedhandho de erbas o ebrúgios
Sinonimi e contrari
acambadu,
fasciudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous
Spagnolo
lozano
Italiano
prosperóso
Tedesco
blühend,
üppig.
aggrighidhíu , pps, agt Definizione
de aggrighidhiri; chi est bellu créschiu, creschendho
Sinonimi e contrari
créschidu,
tentu 1
/
imbénnidu,
losanu,
prenu
| ctr.
agurtitu,
mecianu
2.
est crésciu aggrighidhiu ◊ allà un'ampudha aggrighidhia…: custa est a sa moda de is sannorichedhas, totu bragheria e no dhui at nudha aintru!
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous
Spagnolo
lozano
Italiano
ben sviluppato,
prosperóso
Tedesco
üppig.
chíbbalu, chíbbaru , agt: chíbberu Definizione
dhu narant pruschetotu de animales candho funt tzatzaos, prenos, e de produtos de sa terra candho essint bellos prenos, e de cosas ufradas; nau de gente, candho unu si credet unu pagu tropu o est ufrau (nau de sa natura de su mascu = arreta)
Sinonimi e contrari
imbénnidu,
introtzu,
intrusciadu,
pienu,
zibbu
/
càdriu,
crípinu,
crispu,
intreu,
téteru,
ufradu
| ctr.
acalamau,
lentu,
lenu
Modi di dire
csn:
fiadu chíbberu = animali sanu, bellu e grassu; zúghere sa fune in chíbberu = zúghere sa fune tirada, crispa; èssere chíbberu (nadu de unu pro comente faghet) = èssere intreu, crèresi tropu, èssere ammurrionadu
Frasi
zughiat sas titas chíbberas ca fit una die chena allatare ◊ tiu Antiogu fit cun ojos de braja a petus chíbberu ◊ giughet un'anca chíbbera, ofiada chi paret chi bi l'apant sulada ◊ s'ispiga chi siat bella e chíbbera e dogni ranu peset mesa líbbera!
2.
s'abba calat chíbbera e su bentu che la fuetat atesu ◊ chilco a passu chíbberu in caminu peràulas chi mi abberzant in giaru como e cras puru de sas pedras su faedhu…(G.Fiori)
3.
già sezis pagu chíbberu, oe: ite azis irmurzadu, canna de rú?! ◊ zughes sas piberistas longas e chíbberas che tudha de porcu
Etimo
ltn.
gibber, -era, -erum
Traduzioni
Francese
turgescent,
prospère,
bouffi d'orgueil,
plein de morgue
Inglese
turgid,
prosperous
Spagnolo
túrgido,
próspero,
orgulloso,
arrogante
Italiano
tùrgido,
prosperóso,
trónfio
Tedesco
prall,
blühend,
aufgeblasen.
ingranídu , pps, agt: ingranitu,
ingraniu Definizione
de ingranire; nau de su granu (laores) chi est bellu, fatu, fintzes matucu, e si narat de àtera cosa puru chi faet granu o est a bisura de granu; nau de persona, chi est mannatza, bene créschia
Sinonimi e contrari
trempidu
/
chibosu,
impisiu,
maduru
| ctr.
abbiveradu,
bíciu
2.
s'ispiga a conca bàscia est ingranida ca sustàntzia at meda e tenet pesu (A.Dettori)◊ candho su trigu est ingranidu e sicu ndhe cheret messadu ◊ sa ua ocannu no est ingranida nudha, cun su sicore chi at fatu
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous,
healthy
Spagnolo
lozano
Italiano
prosperóso
Tedesco
blühend.
losànu , agt Definizione
chi creschet bene, meda, nau de erbas e matas e de gente puru
Sinonimi e contrari
aggrighidhiu,
feurràciu,
imbénnidu,
latucosu,
vrassellu
| ctr.
mecianu,
ortitzu
Frasi
rajos de sole fatendhe su cua cua in buschedos losanos, e risu a iscacàgliu de criaduras cheria ◊ l'allughet s'ispera de pòdere una die, isinnidendhe pàsculos losanos, truvare s'ama sua (G.Porcheddu)◊ est in sa prus virde e losana gioventude
2.
binzas e àrvures sunis ispozas de losanu (C.Demartis)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
luxuriant,
vigoureux
Inglese
prosperous
Spagnolo
lozano
Italiano
rigoglióso,
flòrido
Tedesco
blühend.
úrigu , agt Sinonimi e contrari
aggrighidhiu,
chíbbalu,
imbénnidu
Frasi
ocannu sa càmula est bella e úriga e amus a tènnere olia meda ◊ unu tempus fint úrigas sas naes ingrussàndhesi in d-unu modu raru
Cognomi e Proverbi
smb:
Urigu
Traduzioni
Francese
prospère,
turgescent
Inglese
prosperous,
turgid
Spagnolo
próspero,
lleno
Italiano
pròspero,
tùrgido
Tedesco
blühend,
üppig.