acambàdu , pps, agt Definition
de acambare; nau de erba, de laore, chi portat cambos meda, chi est imbénnidu, faendho bellu, creschendho meda / àrbure acambada = manna, chi portat cambos bellos; filu acambadu = atrotoxau
Synonyms e antonyms
afundhadu 1,
fasciudu
Sentences
custu trigu ocannu at acambadu bene ca l'at acumpanzadu tempus a pavore
Translations
French
tallé
English
headed,
prosperous
Spanish
talludo,
lozano
Italian
accestito,
prosperóso
German
üppig.
afundhàdu 1 , agt Definition
chi est a fundhu bellu, imbénnidu, foedhandho de erbas o ebrúgios
Synonyms e antonyms
acambadu,
fasciudu
Etymon
srd.
Translations
French
prospère
English
prosperous
Spanish
lozano
Italian
prosperóso
German
blühend,
üppig.
aggrighidhíu , pps, agt Definition
de aggrighidhiri; chi est bellu créschiu, creschendho
Synonyms e antonyms
créschidu,
tentu 1
/
imbénnidu,
losanu,
prenu
| ctr.
agurtitu,
mecianu
2.
est crésciu aggrighidhiu ◊ allà un'ampudha aggrighidhia…: custa est a sa moda de is sannorichedhas, totu bragheria e no dhui at nudha aintru!
Translations
French
prospère
English
prosperous
Spanish
lozano
Italian
ben sviluppato,
prosperóso
German
üppig.
chíbbalu, chíbbaru , agt: chíbberu Definition
dhu narant pruschetotu de animales candho funt tzatzaos, prenos, e de produtos de sa terra candho essint bellos prenos, e de cosas ufradas; nau de gente, candho unu si credet unu pagu tropu o est ufrau (nau de sa natura de su mascu = arreta)
Synonyms e antonyms
imbénnidu,
introtzu,
intrusciadu,
pienu,
zibbu
/
càdriu,
crípinu,
crispu,
intreu,
téteru,
ufradu
| ctr.
acalamau,
lentu,
lenu
Idioms
csn:
fiadu chíbberu = animali sanu, bellu e grassu; zúghere sa fune in chíbberu = zúghere sa fune tirada, crispa; èssere chíbberu (nadu de unu pro comente faghet) = èssere intreu, crèresi tropu, èssere ammurrionadu
Sentences
zughiat sas titas chíbberas ca fit una die chena allatare ◊ tiu Antiogu fit cun ojos de braja a petus chíbberu ◊ giughet un'anca chíbbera, ofiada chi paret chi bi l'apant sulada ◊ s'ispiga chi siat bella e chíbbera e dogni ranu peset mesa líbbera!
2.
s'abba calat chíbbera e su bentu che la fuetat atesu ◊ chilco a passu chíbberu in caminu peràulas chi mi abberzant in giaru como e cras puru de sas pedras su faedhu…(G.Fiori)
3.
già sezis pagu chíbberu, oe: ite azis irmurzadu, canna de rú?! ◊ zughes sas piberistas longas e chíbberas che tudha de porcu
Etymon
ltn.
gibber, -era, -erum
Translations
French
turgescent,
prospère,
bouffi d'orgueil,
plein de morgue
English
turgid,
prosperous
Spanish
túrgido,
próspero,
orgulloso,
arrogante
Italian
tùrgido,
prosperóso,
trónfio
German
prall,
blühend,
aufgeblasen.
ingranídu , pps, agt: ingranitu,
ingraniu Definition
de ingranire; nau de su granu (laores) chi est bellu, fatu, fintzes matucu, e si narat de àtera cosa puru chi faet granu o est a bisura de granu; nau de persona, chi est mannatza, bene créschia
Synonyms e antonyms
trempidu
/
chibosu,
impisiu,
maduru
| ctr.
abbiveradu,
bíciu
2.
s'ispiga a conca bàscia est ingranida ca sustàntzia at meda e tenet pesu (A.Dettori)◊ candho su trigu est ingranidu e sicu ndhe cheret messadu ◊ sa ua ocannu no est ingranida nudha, cun su sicore chi at fatu
Translations
French
prospère
English
prosperous,
healthy
Spanish
lozano
Italian
prosperóso
German
blühend.
losànu , agt Definition
chi creschet bene, meda, nau de erbas e matas e de gente puru
Synonyms e antonyms
aggrighidhiu,
feurràciu,
imbénnidu,
latucosu,
vrassellu
| ctr.
mecianu,
ortitzu
Sentences
rajos de sole fatendhe su cua cua in buschedos losanos, e risu a iscacàgliu de criaduras cheria ◊ l'allughet s'ispera de pòdere una die, isinnidendhe pàsculos losanos, truvare s'ama sua (G.Porcheddu)◊ est in sa prus virde e losana gioventude
2.
binzas e àrvures sunis ispozas de losanu (C.Demartis)
Etymon
spn.
Translations
French
luxuriant,
vigoureux
English
prosperous
Spanish
lozano
Italian
rigoglióso,
flòrido
German
blühend.
úrigu , agt Synonyms e antonyms
aggrighidhiu,
chíbbalu,
imbénnidu
Sentences
ocannu sa càmula est bella e úriga e amus a tènnere olia meda ◊ unu tempus fint úrigas sas naes ingrussàndhesi in d-unu modu raru
Surnames and Proverbs
smb:
Urigu
Translations
French
prospère,
turgescent
English
prosperous,
turgid
Spanish
próspero,
lleno
Italian
pròspero,
tùrgido
German
blühend,
üppig.