afundhàdu 1 , agt Definizione
chi est a fundhu bellu, imbénnidu, foedhandho de erbas o ebrúgios
Sinonimi e contrari
acambadu,
fasciudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous
Spagnolo
lozano
Italiano
prosperóso
Tedesco
blühend,
üppig.
chíbbalu, chíbbaru , agt: chíbberu Definizione
dhu narant pruschetotu de animales candho funt tzatzaos, prenos, e de produtos de sa terra candho essint bellos prenos, e de cosas ufradas; nau de gente, candho unu si credet unu pagu tropu o est ufrau (nau de sa natura de su mascu = arreta)
Sinonimi e contrari
imbénnidu,
introtzu,
intrusciadu,
pienu,
zibbu
/
càdriu,
crípinu,
crispu,
intreu,
téteru,
ufradu
| ctr.
acalamau,
lentu,
lenu
Modi di dire
csn:
fiadu chíbberu = animali sanu, bellu e grassu; zúghere sa fune in chíbberu = zúghere sa fune tirada, crispa; èssere chíbberu (nadu de unu pro comente faghet) = èssere intreu, crèresi tropu, èssere ammurrionadu
Frasi
zughiat sas titas chíbberas ca fit una die chena allatare ◊ tiu Antiogu fit cun ojos de braja a petus chíbberu ◊ giughet un'anca chíbbera, ofiada chi paret chi bi l'apant sulada ◊ s'ispiga chi siat bella e chíbbera e dogni ranu peset mesa líbbera!
2.
s'abba calat chíbbera e su bentu che la fuetat atesu ◊ chilco a passu chíbberu in caminu peràulas chi mi abberzant in giaru como e cras puru de sas pedras su faedhu…(G.Fiori)
3.
già sezis pagu chíbberu, oe: ite azis irmurzadu, canna de rú?! ◊ zughes sas piberistas longas e chíbberas che tudha de porcu
Etimo
ltn.
gibber, -era, -erum
Traduzioni
Francese
turgescent,
prospère,
bouffi d'orgueil,
plein de morgue
Inglese
turgid,
prosperous
Spagnolo
túrgido,
próspero,
orgulloso,
arrogante
Italiano
tùrgido,
prosperóso,
trónfio
Tedesco
prall,
blühend,
aufgeblasen.
imbénnidu , pps, agt Definizione
de imbènnere; nau de erbas, matas e àtera css. cosa chi creschet, chi at fatu isvilupu bellu, chi est créschiu o est creschendho meda
Sinonimi e contrari
aggrighidhiu,
atrutzidu,
chíbbalu,
latucosu,
losanu,
vrassellu
| ctr.
agurtitu,
mecianu,
míseru
2.
za est imbénnida s'ortiga in custa terra muntonarzina… prus arta de s'ómine!
Traduzioni
Francese
florissant,
luxuriant
Inglese
luxuriant
Spagnolo
encontrado,
lozano
Italiano
flòrido,
rigoglióso,
prosperóso
Tedesco
blühend,
üppig.
ingranídu , pps, agt: ingranitu,
ingraniu Definizione
de ingranire; nau de su granu (laores) chi est bellu, fatu, fintzes matucu, e si narat de àtera cosa puru chi faet granu o est a bisura de granu; nau de persona, chi est mannatza, bene créschia
Sinonimi e contrari
trempidu
/
chibosu,
impisiu,
maduru
| ctr.
abbiveradu,
bíciu
2.
s'ispiga a conca bàscia est ingranida ca sustàntzia at meda e tenet pesu (A.Dettori)◊ candho su trigu est ingranidu e sicu ndhe cheret messadu ◊ sa ua ocannu no est ingranida nudha, cun su sicore chi at fatu
Traduzioni
Francese
prospère
Inglese
prosperous,
healthy
Spagnolo
lozano
Italiano
prosperóso
Tedesco
blühend.
losànu , agt Definizione
chi creschet bene, meda, nau de erbas e matas e de gente puru
Sinonimi e contrari
aggrighidhiu,
feurràciu,
imbénnidu,
latucosu,
vrassellu
| ctr.
mecianu,
ortitzu
Frasi
rajos de sole fatendhe su cua cua in buschedos losanos, e risu a iscacàgliu de criaduras cheria ◊ l'allughet s'ispera de pòdere una die, isinnidendhe pàsculos losanos, truvare s'ama sua (G.Porcheddu)◊ est in sa prus virde e losana gioventude
2.
binzas e àrvures sunis ispozas de losanu (C.Demartis)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
luxuriant,
vigoureux
Inglese
prosperous
Spagnolo
lozano
Italiano
rigoglióso,
flòrido
Tedesco
blühend.
úrigu , agt Sinonimi e contrari
aggrighidhiu,
chíbbalu,
imbénnidu
Frasi
ocannu sa càmula est bella e úriga e amus a tènnere olia meda ◊ unu tempus fint úrigas sas naes ingrussàndhesi in d-unu modu raru
Cognomi e Proverbi
smb:
Urigu
Traduzioni
Francese
prospère,
turgescent
Inglese
prosperous,
turgid
Spagnolo
próspero,
lleno
Italiano
pròspero,
tùrgido
Tedesco
blühend,
üppig.