abriòre , nm: abrore,
avriore,
avrore Definizione
fritu forte; su èssere abru, areste, arestadu, nau de cosas, de gente, de logu / s'avrore de sa morte mala = dolore, dispiaghere mannu
Sinonimi e contrari
abrura,
frigidúmene,
frigilidade,
fritore,
frizidore
| ctr.
basca,
caentu,
calura
Frasi
su focu in su cuzone cajentavat sa carena isfritia dae s'avrore ◊ pro te bi sunt sos abrores chi àlidant in sos buscos (F.Pitzolu)◊ s'abriore de zannarju mi móssiat sas carres ◊ sa note fit comintzandhe a dare borta e s'abriore si fachiat intèndhere piticandhe sas carres
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froid vif,
sauvagerie
Inglese
very cold,
wildness
Spagnolo
frío cortante,
selvatiquez
Italiano
fréddo pungènte,
selvatichézza
Tedesco
beißende Kälte,
Wildheit.
aggangrenadúra , nf Definizione
su cangrenare, su mòrrere de sa carre pudrigandho, faendho in matéria; su inteterare chi si faet po su fritu
Sinonimi e contrari
cangrena
/
cancaramentu
Terminologia scientifica
mld
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gangrène,
rigidité
Inglese
gangrene,
stiffness deriving from an excess of cold
Spagnolo
gangrena,
entumecimiento
Italiano
cancrèna,
rigidità articolare da fréddo
Tedesco
Brand,
vor Kälte gestarrte Gelenke.
frídu , agt, nm: friru,
fritu Definizione
chi est a unu gradu bàsciu de temperadura, chi giughet pagu calore; nau de gente, chi ndhe dh'importat pagu de s'àteru o fintzes chi no dhi faet bonu a cara, chi no sentit nudha po s'àteru (itl. indifferènte), chi est o si ammostat pagu interessau a una cosa; chi no tenet dinare; chi no narat àteru si no friduras
Sinonimi e contrari
fríghidu
| ctr.
budhidu,
caente
Modi di dire
csn:
fritu che nie = fridu meda; donaindi una frida e una callenti = dàrendhe una cràdia e una lena (de fata, de nada e gai), lassendhe andhare o pretenindhe carchi cosa
Frasi
s'ierru est prus fridu de su beranu ◊ est intrendi s'ierru e s'ària si est fata frira ◊ segundhu sa cosa, frita est prus tètera ◊ sa minestra si papat prus a fridu chi no callenti
2.
inoghi fait giai fridu meda
3.
lampu, totu cussas ispesas nos ant lassadu fritos che nie! ◊ cun isse so fritu fritu ca mi at allimbadu ◊ si fint lassados ambos fritos fritos
Cognomi e Proverbi
prb:
chini aspetat pratu allenu dhu papat fridu
Etimo
ltn.
frig(i)dus
Traduzioni
Francese
froid
Inglese
cold
Spagnolo
frío,
frío
Italiano
fréddo,
frìgido
Tedesco
kalt,
Kälte.
frigidúmene, frigidúmini , nm: frizidúmene,
frixidúmini Definizione
fritu forte meda; su èssere fritos de sentidos
Sinonimi e contrari
frigilidade,
fritore,
frizidore,
frixidadi
Frasi
tempus mau, balla: arratza de frigidúmini!…◊ cussus animaledhus funt mortus de frixidúmini ◊ frixidúmini e nébida isceti dh'ammantat!…◊ est faendho temporadas de frigidúmene
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froid pénétrant
Inglese
intense cold
Spagnolo
frío intenso,
frigidez
Italiano
fréddo intènso,
frigidità
Tedesco
bittere,
Kälte,
Gefühllosigkeit.
fríos , nm: frius Definizione
temperadura bàscia, nau fintzes de comente unu sentit diferéntzia de calore / erba de frius = erba pesa callentura (Ajuga iva)/ èssiri unu f. disisperau = fritu meda, chi betat pore
Sinonimi e contrari
fritu
| ctr.
basca,
caentu
Frasi
fiat una note mala de bentu, de abba e de frios ◊ a is piciochedhus dhis fiat intrau su frius de s'atzíchidu ◊ ti fatzu intrai su frius de sa surra chi pigas! ◊ su frius de tziu Corra, chi andàt a messai a burra ◊ sos cumpagnos narànt "Evviva Stalin!", ma a mie mi beniat su frios
Etimo
ltn.
frigus
Traduzioni
Francese
froid
Inglese
chilliness
Spagnolo
frío
Italiano
fréddo
Tedesco
Kälte.
fritèsa , nf Definizione
su èssere fridos, farta de interessamentu o de istima po ccn.
Sinonimi e contrari
fridúmini,
fridura 1
Frasi
cun medas sa fritesa de su tratamentu sighit che a prima
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froideur
Inglese
chillness
Spagnolo
frialdad
Italiano
freddézza
Tedesco
Kälte.
titirigósu , agt Definizione
chi est ateterau de su fritu, chi sufrit su fritu; si narat de custu puru, chi est forte de fàere ateterare
Sinonimi e contrari
fridorosu,
fritulàntzigu,
titicu
| ctr.
imbaschidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frileux
Inglese
sensitive to cold
Spagnolo
friolero
Italiano
freddolóso
Tedesco
gegen Kälte empfindlich.