campíngiu , nm: compíngiu,
cumpíngiu,
cumpríngiu Definizione
opinu bonu, una calidade de opinu, sa chi faet su sèmene bonu de si pòdere papare; su frutu de s'opinu
Sinonimi e contrari
opinu
Frasi
sa mata de su cumpíngiu de Frúmini risultat chi depit èssiri assumancus de su 1200! (G.Viarengo)
Terminologia scientifica
mtm, Pinus pinea
Etimo
ltn.
conus pineus
Traduzioni
Francese
pin,
pigne
Inglese
pine,
pinecone
Spagnolo
pino piñonero,
piña
Italiano
pino,
pigna
Tedesco
Kiefer,
Pinienzapfen.
cantèlza , nf, nm: canterza,
cantérgiu,
canterju,
canterzu,
cantrexu,
cantrixu Definizione
in sa conca, su tretu de is trempas apresu de s'origa, ue dhu'est s'annoigadórgiu de is duas barras, ma nau fintzes po sa barra de fundhu e po trempa puru, comente po s'annoigadórgiu etotu; bículu, orrugu
Sinonimi e contrari
barra,
iscanterzu,
tempra,
càvana 1
/
cantu
Modi di dire
csn:
culatzu de canterju = su bóidu de sa buca in fundhu; mantènnere su canterju a unu = parai faci a unu; canterja de cantzellu = canterjale; canterzu de sa domo = trempali, istantarile de sas zannas
Frasi
Taresa no críticat su grodhe gafu, però a ciafu li faghet su canterzu fioridu! ◊ tundhu su pane, tundhu su furru e tundha sa coda de sa mama, su ballu sardu e sos canterjos de sos pitzinnos ◊ candu su pipiu at afortiau a cantrexus si dhi podit donai cosa prus tostada a papai ◊ depes porrire s'àteru canterju pro un'àtera iscavanada?
2.
totu a unu cantrexu, una mustela de procu in sa cardiga fritiedhat in su fogu ◊ sa Sardigna dh'ant ispartzida in cantrexus e donada a genti istràngia
3.
sa gatu fit supra de sas canterjas de su cantzellu
Cognomi e Proverbi
prb:
arrisu malu cantrixu trotu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
cant(h)erius
Traduzioni
Francese
articulation temporale-mandibulaire,
mâchoire,
joue
Inglese
jaw,
cheek
Spagnolo
articulación temporal- mandibular,
mandíbula,
mejilla
Italiano
articolazióne tèmporo-mandibolare,
mascèlla,
guància
Tedesco
Kiefer,
Wange.
mansídha , nf: massidha Definizione
de is duos ossos chi portant is dentes, pruschetotu sa parte de pitzu (ma si narat de sa barra de asuta puru); sa parte prus in artu de is trempas, sa trempa etotu
Sinonimi e contrari
massidhale
/
càvanu,
trempa
Frasi
fit frobbíndhesi sas làcrimas dae sas massidhas, rujas a fortza de las fricare ◊ tenit su fronti ispatziosu, nasu bèni profilau chi parit èssi pintau, is massidhas purpurinas, is làvuras coradhinas (L.Matta)
2.
una làcrima caente làssinat in sa massidha…
Cognomi e Proverbi
smb:
Massidda
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
maxilla
Traduzioni
Francese
mâchoire,
joue
Inglese
jaw,
cheek
Spagnolo
mandíbula,
mejilla
Italiano
mascèlla,
ganàscia,
gòta
Tedesco
Kiefer,
Wange,
Backe.
obínu , nm: opinu,
pinu,
upinu Definizione
totu is diferentes calidades de una genia de mata chi faet manna, de oros de mare a montes, a fogighedhas che agos, longas e, segundhu sa calidade (pinu bonu), faet su campíngiu (pinu de papare, coment'e unu frutu a bisura de bardúfola, acupau, chi candho cumprit e sicat si aperit e lassat andhare su sèmene, coment'e nencioledha pitica longhita): est linna de òpera, modhe / opinu burdu (abbarrat prus bàsciu) = Pinus halepensis
Sinonimi e contrari
campíngiu
Frasi
suta de s'obinu mi setzo tota die ◊ is opinus zúmiant cun su bentu ◊ bi at chercos, élighes e opinos
Cognomi e Proverbi
smb:
Obinu, Obino
Terminologia scientifica
mtm, Pinus canariensis, P. nigra, P. pinaster, P. pinea, P. silvestris
Etimo
ltn.
sappinus
Traduzioni
Francese
pin
Inglese
pine
Spagnolo
pino
Italiano
pino
Tedesco
Kiefer.