aconculedhàre , vrb Definizione
fàere a cónculu, aciuvai, fàere a fossu, nau de is ogos, de is trempas
Sinonimi e contrari
aconcuare,
indevucare,
istuvucare,
tuvucare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
creuser
Inglese
to hollow out
Spagnolo
hundirse los ojos
Italiano
incavarsi (détto degli òcchi,
delle guance)
Tedesco
einfallen (für Wangen,
nau po is trempas),
tiefliegen (für Augen,
nau po is ogus).
istremenàre , vrb Definizione
su orrúere solu solu de unu trèmene, de unu muroni de terra de pitzu a bàsciu, fintzes calare a bàsciu nau de unu andhare, de unu camminu in logu de costera; tròchere, isciusciare su trèmene comente faet chie furat terrenu ispostandho sa làcana, ma fintzes su èssere a làcana de pare cun ccn.; rfl. nau de unu, nàrrere isciolórios, ammachiare
Sinonimi e contrari
desmuronai,
immarginare,
irribbare,
isteremare,
smuronai
Frasi
cun custas abbas aira su logu est totu istremenendhe
2.
seo mirandhe sos caminos artziandhe a sos montigos e cussos istremenandhe a badhe
3.
sa tanca tua istrèmenat cun cussa de Fulanu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'ébouler,
franchir les limites
Inglese
to slide down,
to digress (from sthg)
Spagnolo
desmoronar,
invadir
Italiano
franare,
sconfinare
Tedesco
abrutschen,
einfallen.
rúchere , vrb: arrúere,
irrúghere,
orrue 1,
rúere,
rúghere,
urrúere Definizione
calare, o fintzes betare, a terra a cropu, in cobertantza fintzes andhare male de cunditziones; su istare in dossu de unu bestimentu, bestiu, po comente paret abbaidau de artu in bàsciu e istat a chie dhu portat / pps. rutu
Sinonimi e contrari
atzapulai,
botare,
cairi,
corriare,
falare,
iscaltinare,
iscasidhare,
isdobbiare,
istrampare
/
betae
/
dèchere,
iltare
| ctr.
arritzare,
pesai
Modi di dire
csn:
rúere a costa lada, a costa longa = ponindhe totu su dossu in terra; rúere a palas pessegus = addaisegus, a palas issegus; rúere dae su letu a unu (nadu de ccn. pro su prus a dimandha retórica)= èssere de domo, parente costrintu de bi àere óbbrigu a li dare cosa, a l'azuare; rúere in eréssia (nadu de siendhas)= tocare o bènnere dae sos mannos; rúere a malàidu = collire maladia
Frasi
a sas domos che lis ruchet s'ingrostu ◊ sos muros fatos male ndhe ruent ◊ ch'est rutu dae cadhu ◊ in cussa falada at fuzidu e rutu est! ◊ e ite si rues e iscudes a calchi logu, sentza de ochiales?!…◊ a rúere za est fàtzile: su bellu est a si ndhe pesare!
2.
no paret beru chi sonos fatales de débbiles trumbitas ndhe apant rutu muràglias colossales (S.Casu)◊ Antoni iscudet un'ispalada a su cumpanzu azommai lu rughet
3.
sa túnica in su chitu li rughiat che pintada (F.Cambosu)◊ su gapote ti rughet in palas che pintatu
4.
no mi ch'est mancu rutu dae su letu, no, pro li fàghere cussu piaghere! ◊ dae s'atrivimentu e dae sa bragheria che so rutu in sa disaura prus manna
Cognomi e Proverbi
prb:
chie no est rutu podet rúere
Etimo
ltn.
ruere
Traduzioni
Francese
tomber,
s'écrouler
Inglese
to fall
Spagnolo
caer,
precipitar
Italiano
cadére,
precipitare,
crollare
Tedesco
fallen,
stürzen,
einfallen.