aconculedhàre , vrb Definitzione
fàere a cónculu, aciuvai, fàere a fossu, nau de is ogos, de is trempas
Sinònimos e contràrios
aconcuare,
indevucare,
istuvucare,
tuvucare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
creuser
Ingresu
to hollow out
Ispagnolu
hundirse los ojos
Italianu
incavarsi (détto degli òcchi,
delle guance)
Tedescu
einfallen (für Wangen,
nau po is trempas),
tiefliegen (für Augen,
nau po is ogus).
istremenàre , vrb Definitzione
su orrúere solu solu de unu trèmene, de unu muroni de terra de pitzu a bàsciu, fintzes calare a bàsciu nau de unu andhare, de unu camminu in logu de costera; tròchere, isciusciare su trèmene comente faet chie furat terrenu ispostandho sa làcana, ma fintzes su èssere a làcana de pare cun ccn.; rfl. nau de unu, nàrrere isciolórios, ammachiare
Sinònimos e contràrios
desmuronai,
immarginare,
irribbare,
isteremare,
smuronai
Frases
cun custas abbas aira su logu est totu istremenendhe
2.
seo mirandhe sos caminos artziandhe a sos montigos e cussos istremenandhe a badhe
3.
sa tanca tua istrèmenat cun cussa de Fulanu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
s'ébouler,
franchir les limites
Ingresu
to slide down,
to digress (from sthg)
Ispagnolu
desmoronar,
invadir
Italianu
franare,
sconfinare
Tedescu
abrutschen,
einfallen.
rúchere , vrb: arrúere,
irrúghere,
orrue 1,
rúere,
rúghere,
urrúere Definitzione
calare, o fintzes betare, a terra a cropu, in cobertantza fintzes andhare male de cunditziones; su istare in dossu de unu bestimentu, bestiu, po comente paret abbaidau de artu in bàsciu e istat a chie dhu portat / pps. rutu
Sinònimos e contràrios
atzapulai,
botare,
cairi,
corriare,
falare,
iscaltinare,
iscasidhare,
isdobbiare,
istrampare
/
betae
/
dèchere,
iltare
| ctr.
arritzare,
pesai
Maneras de nàrrere
csn:
rúere a costa lada, a costa longa = ponindhe totu su dossu in terra; rúere a palas pessegus = addaisegus, a palas issegus; rúere dae su letu a unu (nadu de ccn. pro su prus a dimandha retórica)= èssere de domo, parente costrintu de bi àere óbbrigu a li dare cosa, a l'azuare; rúere in eréssia (nadu de siendhas)= tocare o bènnere dae sos mannos; rúere a malàidu = collire maladia
Frases
a sas domos che lis ruchet s'ingrostu ◊ sos muros fatos male ndhe ruent ◊ ch'est rutu dae cadhu ◊ in cussa falada at fuzidu e rutu est! ◊ e ite si rues e iscudes a calchi logu, sentza de ochiales?!…◊ a rúere za est fàtzile: su bellu est a si ndhe pesare!
2.
no paret beru chi sonos fatales de débbiles trumbitas ndhe apant rutu muràglias colossales (S.Casu)◊ Antoni iscudet un'ispalada a su cumpanzu azommai lu rughet
3.
sa túnica in su chitu li rughiat che pintada (F.Cambosu)◊ su gapote ti rughet in palas che pintatu
4.
no mi ch'est mancu rutu dae su letu, no, pro li fàghere cussu piaghere! ◊ dae s'atrivimentu e dae sa bragheria che so rutu in sa disaura prus manna
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie no est rutu podet rúere
Ètimu
ltn.
ruere
Tradutziones
Frantzesu
tomber,
s'écrouler
Ingresu
to fall
Ispagnolu
caer,
precipitar
Italianu
cadére,
precipitare,
crollare
Tedescu
fallen,
stürzen,
einfallen.