ammirài , vrb: ammirare Definizione
abbaidare a un'àteru (o una cosa) agiummai cun meravíglia, cun ispantu e istima po sa bellesa, s'abbilesa o àteru, agatare s'àteru de ammiru
Frasi
furiaus in sa pratzita ammirendi una mata de magnólia ◊ fint ambos abbaucados ammirendhe cudha pitzinna ◊ ammirant s’àlvure fozida sos chi sunt suta pasendhe
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
admirer
Inglese
to admire
Spagnolo
admirar
Italiano
ammirare
Tedesco
bewundern,
schätzen.
aprentziàre , vrb: apressai,
apressiai,
apressiare,
apretzai,
apretzari,
apretziai,
apretziare,
prejare Definizione
apostivigare cantu si balet una cosa, pònnere unu valore a calecuna cosa; pònnere in càrculu e àere arrespetu (foedhandho de gente); dimandhare unu praxere; brindhare po o a calecuna cosa
Sinonimi e contrari
perisciare
| ctr.
ilzenzare,
menispresiare
Frasi
custu mi serbit po apressai mélgius s'òpera ◊ eus fatu apretzari su dannu chi ant fatu in s'ortu ◊ totu su chi as fatu su meri dhu fait apretzai e ti dhu pagat
2.
como ses de sa bidha s'istrallera chi neune ti tet apretziare! (A.Puddu)◊ poesia díliga e ondrada de música, sa sua, apretziada in cuss'ora dae unu pópulu intreu
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
estimer
Inglese
to appreciate
Spagnolo
apreciar
Italiano
apprezzare,
stimare
Tedesco
schätzen.
avalorài , vrb: avalorare Definizione
betare o pònnere su prétziu, giare prus valore, importu, càrculu, pigare prus valore, prus capacidades
Sinonimi e contrari
| ctr.
ibbalorie
Modi di dire
csn:
a. is dannus = perissiare; avalorai sa fidi = crèschere, afortire sa fide (in Deus)
Frasi
cantu dh'ant avalorada cussa domu noa? ◊ su trabballu chi fait sa fémina in domu no est avalorau ◊ pitzinnu de virtude e de talentu, podiat sa famíglia avalorare ◊ sos poetas avalorant de onore sa Saldigna ◊ sa vena poética sua istesit avalorada dae s'ischire de pinna e de líteras
Traduzioni
Francese
mettre en valeur
Inglese
to appreciate
Spagnolo
valorar
Italiano
valutare,
valorizzare
Tedesco
schätzen,
aufwerten.
calculài, calculàre , vrb: carculare,
craculai Definizione
pònnere in contu, crèdere o cunsiderare de importu; fàere contos, càrculos matemàticos
Sinonimi e contrari
cunciberare,
sumari
/
computai,
contae,
contizare
Frasi
nemos lu càlculat, a isse, siscuru! ◊ ita est, fémina de craculai cussa puru?! ◊ a s'amigu chi méritat istima devias nessi a isse calculare (A.Casula)◊ intendho chi sos babbais sunt fatendhe a litru intreu: ite ministros de Deu los cherides calculare?! ◊ un'ómine non las càrculat nemmancu, custas istralleras, antzis bi gruspit a supra ◊ a mei no m'iat a èssiri craculau mai nemus
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
estimer
Inglese
to appreciate
Spagnolo
calcular,
estimar
Italiano
apprezzare,
calcolare
Tedesco
schätzen,
berechnen.
iltimàre , vrb: istimai,
istimare,
stimai Definizione
tènnere istima, amore, arrespetu, ammiru po ccn., bòllere bene, giare importu; fàere contu de unu valore, de cantu balet una cosa
Sinonimi e contrari
amai,
calculai,
cunciberare
| ctr.
odiai,
tirriai
Frasi
ti amat ca tue l'as difesu e l'istimas ◊ si istimais isceti a cussus chi si torrant istima, ita méritu teneis? (Ev)◊ t'istimaiant a sana, ma como chi ses morta raramente una borta ndhe faedhant sentza dolu e pena (A.Casula)◊ semprecandho mi est pretzisu, Columba, de t'istimare! ◊ dh'istimant comente a una fígia
2.
in préigas, in versos e in prosas s'Ísula sua l'at sempre istimada sa piús cara de totu sas cosas ◊ de innòi depeus bogai chi nosàterus si depeus istimai po is prus úmilis creaturas
Etimo
ctl.
estimar
Traduzioni
Francese
aimer
Inglese
to love,
to esteem
Spagnolo
amar,
estimar
Italiano
amare,
stimare
Tedesco
lieben,
schätzen.
prejàre , vrb: aprentziare*,
presiare,
pressiare,
pretziai,
pretziare Definizione
apostivigare, istabbilire cantu si balet una cosa, pònnere unu valore o prétziu a calecuna cosa, dimandhare su prétziu de cosas a bèndhere; pònnere in càrculu e dimandhare po àere calecuna cosa, unu praxere, un'agiudu, brindhare a ccn. po calecuna cosa / pretziare una fémina, un'ómine = bíere o cricare de cumprèndhere ite si balent una fémina, un'ómine
Sinonimi e contrari
dimandhare,
percontare
/
combidare
Frasi
no si podet cumprèndhere nen pretziare cultura, limba, arte si no ponimus mente a sas régulas e modos de produtzione de unu pópulu ◊ fit pressiada e calculada che bona massaja ◊ est una poesia chi prétziat su tribàgliu de sos artesanos
2.
de piagheres mi ndhe ant fatu àteros e ndhe apo duritu a los torrare a presiare
3.
a su betzu chi l'at sanada l'at pretziadu a s'afidu ◊ mi ant presiadu a distimonzu pro un'isposu ◊ no aiat cuizadu una bajana chentza pretziada, ma neune lu cheriat ◊ l'apo pretziadu a bènnere a domo ◊ at presiadu totu sas amigas a manigare ◊ is amigus m'ant pretziau a sa festa, ma no potzu andari
Traduzioni
Francese
estimer,
solliciter un service,
inviter
Inglese
to esteem,
to ask a favour,
to invite
Spagnolo
apreciar,
rogar,
convidar
Italiano
apprezzare,
chièdere un favóre,
invitare
Tedesco
schätzen,
um einen Gefallen bitten,
einladen.