Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

fadicàdu , agt: fadicau, fadigadu, fatigadu Definitzione romasu cadidu, làngiu meda, andhau male meda de carres po fàmine o maladias, o fintzes de su tropu trebballare; nau de unu terrenu, chi giughet pagu sustàntzia Sinònimos e contràrios afésiu, irmarridu, lagnu, mabagrabiu, marriu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 | ctr. arrunzonadu Frases una giunta de orzu no ti la nego, ca ses fadigadu: ma si ti firmas assazas su puntorzu! ◊ tres ndhe incontrat lanzos, fadigados, malancinidos e gai maltratos chi li ant fatu una tale impressione de zente essindhe dae sa presone ◊ coment'e unu calledhu fadigadu in pè no ti rezias de su fàmine 2. za l'ingrassat su logu fadigadu totu cussu ledàmine! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu affaibli Ingresu run down Ispagnolu agotado, consumido Italianu deperito Tedescu heruntergekommen, abgezehrt, abgemagert.

ilmarrídu , pps, agt: irmarridu, ismarriu Definitzione de ilmarrire; chi est chentza fortzas de su fàdigu, de su langiore, de su tropu trebballu Sinònimos e contràrios afésiu, fadicadu, istasidu, mabagrabiu, marriu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 | ctr. arrunzonadu 2. e poto nàrrere chi apo fatu proa, però tenia su giuo irmarridu, mancu artziare podiat sa coa!(B.R.Carbone)◊ deo no poto currer ne trotare che cadhu topu, betzu e ilmarridu (Moretti) Tradutziones Frantzesu affaibli Ingresu run down Ispagnolu agotado Italianu deperito Tedescu heruntergekommen.

immarríu , pps, agt: smarriu Definitzione de immarrire; chi istat male de petzas, làngiu; chi est istracu meda / immarriu che àinu = istracu che àinu Sinònimos e contràrios lagnu, marriu* / istracu 2. is duos fiant lómpios a sa funtana immarrios ◊ apustis de totu cussu viàgiu a pè furint immarrios ◊ trebballandho deasi funt immarrios ◊ commo seo immarriu e no sigo su contu ◊ fiais immarria ma custa iscutighedha de sonnu bosi at pausau! Tradutziones Frantzesu affaibli Ingresu run down Ispagnolu agotado Italianu deperito Tedescu heruntergekommen.

maltràtu , agt, nm: malutratu, matratu Definitzione prus che àteru nau de ccn., chi est fintzes légiu de bisura a fortza de istare male o de dhu tratare male, chi si biet a sa bisura chi at sufriu o est sufrindho meda; nau de cosa, chi est malacòncia, andada male; su maletratare Sinònimos e contràrios atrasatadu, ispitiu, issiminziu, istrimuzidu, mabagrabiu, stravaciau / matratamentu Frases tres ndh'incontrat malancinidos e gai maltratos chi pariat zente essindhe dae sa presone ◊ sa zente maltrata patindhe meda creschiat sa vida ◊ ses de persone maltrata ◊ nàrami ite as àpidu, Antioga, totu aggruncida e maltrata! ◊ zughes sa carena matrata pro cantu ses patindhe 3. pro ti dare maltratu, no t'iscrio! (Moretti)◊ cantu malutratu l'apo fatu a muzere mia!…◊ a imperriotu mi dh'ia cicida: a su maltratu chi teniat de mei sa madriola si fut aortida Tradutziones Frantzesu fané, mal en point, affaibli Ingresu run down Ispagnolu maltrecho Italianu sciupato, deperito Tedescu abgezehrt, heruntergekommen, beschädigt, verdorben.

màlturu , nm, agt: màrtiru, màrture, màrturi, màrturu Definitzione chie pommore de una fide, de un'ideale afrontat css. sacrifíciu, fintzes de dhue pònnere sa vida; malàidu a meda e tempus meda, malàidu chi no sanat (e mescamente chi dhi at calau paràlisi) Sinònimos e contràrios màrtire, martúgliu / ammarturau, antzuladu, tuglidu 2. timu chi mi tochit a passai sa vida màturu, crocau in su letu ◊ Gesús andàt predichendu s'Evangéliu e sanendu is malàidus e is màrtirus (Ev)◊ in cussos ispidales a si ndh'intendhet boghes de màrtures!…◊ cussa fémina fiat màrtura in su letu Ètimu ltn. martyr Tradutziones Frantzesu martyr, affaibli, aveuli Ingresu martyr, physically enervated, chronically sick Ispagnolu mártir, afectado por una dolencia Italianu màrtire, infiacchito fisicaménte, malato crònico Tedescu Märtyrer, entkräftet, chronischer Kranker.