frunchizólu , nm Definitzione
min. de fruncu 1: logu, terrenu in artu, chi faet a montigu
Sinònimos e contràrios
cúcuru,
monticru,
sedha
Frases
su pastore est supra de su frunchizolu pasculandhe s'ama
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
colline
Ingresu
hill
Ispagnolu
colina (f)
Italianu
collina
Tedescu
Hügel.
mògora, mògoro, mògoru, mògula, mòguru , nf, nm Definitzione
nau de logu, una sedha bàscia, genia de montigu (est fintzes númene de bidha); fintzes muntone de pedra de muros orrutos
Sinònimos e contràrios
cúcuru,
monticru,
sedha
Frases
tot'in d-una m'isbéliant is nuis istringendi sa luxi in su mògoru pintau (M.G.Dessí)◊ apalas de is mogoredhus apu a poderai su soli…◊ cussu logu est totu a mògurus a mògurus
2.
sa crésia orruta fut torrada a unu mògoro de pedra dea séculos (Deidda-Saderi)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mogoro
Terminologia iscientìfica
slg
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
colline
Ingresu
low hill
Ispagnolu
collado
Italianu
collina bassa
Tedescu
kleiner Hügel.
montícru , nm: montígiu,
montigu,
montiju,
montiscru,
montixu,
montricu,
montrigu,
muntiju,
muntricu,
muntrigu Definitzione
genia de montighedhu piticu, bàsciu bàsciu (a bortas dhu narant monte etotu in logos de basciuras)
Sinònimos e contràrios
cúcuru,
frunchizolu,
sedha
Frases
sos montígios si sunt assacarrendhe d'erva ◊ in cussu montigu si apubat una cresiedha ◊ sas arveghes che sunt pigadas a su montiju ◊ arrèssati un'azicu supra de carchi montricu! ◊ bi at montes artos e montiscros ◊ su babbu at datu duas lampitzatas in supra de su muntricu ◊ abberindhe s'istrada, pustis de duas chidas de triballu ant àpidu su nodu frimmu de su montrigu de Sa Corona ◊ bestint de ulia e laru ogni montrigu ◊ bi at bidhas inghiriadas de montigos
Terminologia iscientìfica
slg
Ètimu
ltn.
montic(u)lus
Tradutziones
Frantzesu
colline,
coteau,
monticule
Ingresu
hill,
hillock
Ispagnolu
colina
Italianu
collina,
còlle,
monticèllo
Tedescu
Hügel,
kleiner Berg.
sèdha , nf Definitzione
genia de trastu chi, cun isterrimentu modhe asuta, si ponet in pitzu de s'ischina de molentes e cuadhos po dhue pòdere cicire ccn. o fintzes pònnere càrrigu; genia de iscannu fatu cun d-unu truncu, pedra ue si ponet su casidhu; tretu unu pagu in paris in cúcuru de monte, sa parte prus arta de unu logu; in cobertantza, pesu grae o chistione mala a padire / min. sedhitola / partes de sa sedha: s'arcu de ananti, s'arcu de asegus, sa conca (su tretu prus artu de s'arcu), sa coberta (pígiu de pedhe o àteru chi ammontat is travedhas e andhat de un'arcu a s'àteru), su petorali, sa cingra (po firmare sa s. a su dossu de s'animale, in bentre acanta a is cambas de ananti), sa retranga (de s'arcu de daisegus a suta de sa coa), s'istafa (a una parte e àtera), is trantzilleris (genia de codriolas po apicare calecuna cosa), is coscinus / itl. dòsso (di strada) = sedha
Sinònimos e contràrios
sedhatza,
sedhone
/
cúcuru,
frunchizolu,
monticru,
sedhile
Maneras de nàrrere
csn:
pòniri sa s. = issedhare, sedhai; pigai sa s. a un'animali = catzare, falare, leàreli sa sedha; s. de càrrigu = sedhone, sedhatzu; non baliai sa s. = no baliare brullas, ofesas; non si dha podit pigai cun su cuadhu e si dha pigat cun sa s. = (pro un'ofesa o unu dispiaghere) no podet fàghere nudha a chie ndhe tenet curpa e si ndhe pagat cun àtere, cun chie podet; falare che sedha (nadu de frastimu, irrocu) = andhare bene meda de fàghere efetu; falare una sedha a ccn. = tènnere dannu, malasorte; sas sedhas de su carru = su letu o fundhu de su carru; sedhedha = creze de temperedha; drommire sedha sedha = in campu abbertu, chentza acotu perunu
Frases
chei sos àteros cadheris, curriat su poledhu a sa nuda, chene sedha ◊ si pinnigànt otu o dexi giòvunus a cuadhu, sedha e istafas curtzas ◊ calicunu de sos cadhos at segadu sa cringa e pérdidu sa sedha
3.
sa robba si ch'est corcada in sa sedha ca bi tocat bentighedhu friscu ◊ a sos pisedhos de iscola che los pigaiant a ispassu a sa sedha de cunventu ◊ fiat coranta annus ingunis, in cussa sedha de monti
4.
bai ca cussa sedha dèu no mi dha lassu pònniri! ◊ si nos falat cussa sedha, de nos cumandhare sos mandrones, istamus friscos, mih!…◊ candho fut betada cussa sedha gei dhi costàt a si che dha tirare!…(A.Barra)
5.
sa maledissione chi li ant iscutu li est falada che sedha ◊ ca no binchet su cabadhu matzucat sa sedha!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Sedda
/
prb:
a cuadhu friau sa sedha dhi pítziat
Ètimu
ltn.
sella
Tradutziones
Frantzesu
selle,
colline
Ingresu
saddle
Ispagnolu
silla,
colina
Italianu
sèlla,
còlle,
collina
Tedescu
Sattel,
Hügel.