Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

addascàre , vrb: addescare Definitzione giare a papare ponendho in buca sa cosa a unu pipiu, a unu chi no podet papare a solu (ma si narat fintzes de chie papat cun dificurtade manna, apenas arrennescet o no arrennescet a papare a solu); pònnere o betare s'addescu, sa brovenda a is animales Sinònimos e contràrios aescai, abbrovendhae, imbuconai Frases atzegadu, si de tzibbu un'aizu che ingullias fit de àteras manos addescadu ◊ a chie los addescat, lendhe s'addescu aggantzant a sa manu ◊ sa mama addescat sos puzonedhos minudos in su nidu ◊ su maritu addescaiat sos minores ◊ unu malàidu grave mancu a si addescare si abbalet ◊ Nennedha est addascandhe su late a su piticu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nourrir à la petite cuillère Ingresu to feed Ispagnolu dar de comer Italianu imboccare, nutrire Tedescu in den Mund stecken, füttern.

aescài , vrb: aiscae, aiscai, aiscari, escai, iscai Definitzione giare a papare ponendho in buca sa cosa a su pipiedhu, a fintzes a unu chi no si dha podet fàere a solu Sinònimos e contràrios addascare Frases si no papat, cuss'animaledhu, tocat a dh'aiscari ◊ dhi tocat a guardai sa mama ca est a camba segada, ma po papai ciai no tocat a dh'aiscai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nourrir à la petite cuillère Ingresu to feed Ispagnolu dar de comer Italianu imboccare Tedescu in den Mund stecken.

cocerínu , nm: cociarinu, cocioniu, cociorinu, cotzirinu, cucerinu, cuciarinu, cucirinu, cuglierinu, cutzarinu, cutzerinu, cutzirinu Definitzione genia de cullera pitichedhedha e a màniga prus curtza e fine / bodhiri a c. de terra = collire a cogarzu, a biculedhos, nadu de cosa tropu díliga chi no bàliat nudha Sinònimos e contràrios ciocorinu Frases ghetasidhus tres cocionius de tzúcuru a su cafei! ◊ zammi su cotzirinu! 2. chi no papas… a cociorinus de terra tocat a ti ndi bodhiri! Ètimu itl.p cuciarin Tradutziones Frantzesu petite cuillère Ingresu tea-spoon Ispagnolu cucharilla Italianu cucchiaino Tedescu Teelöffel.

coceròni , nm: cociarone, cocienoni, cocioroni, cuceroni, cuciarone, cuciaroni, cutzarone, cutzerone Definitzione terudha tupada, po umprire cosa mescamente de brodu; una genia de pigione chi portat su bicu a bisura de cullera / èssere semper in mesu che cutzerone in patedha = sempri fichiu in dónnia cosa Sinònimos e contràrios terudha / bicàngia Frases móricat sos gurugliones chin su cutzerone ◊ in su cugudhu de sa tzeminera, unu filu frimau de parti a parti cun duas tàcias apompiàt crobetoris, coceronis e turras istampadas Terminologia iscientìfica ans, pzn Tradutziones Frantzesu louche, cuillère à pot Ingresu ladle, duck Ispagnolu cucharón Italianu méstolo, cucchiaióne, ànatra mestolóne Tedescu Suppenlöffel, Löffelente.

cociàle, cociàra, cociàre, cociàri , nm, nf: cuciare, cuciari, cutzara Definitzione genia de aina pitica, a figura ovale, unu pagu tuvuca, fine, cun sa màniga, po umprire e portare a buca cosas brodosas Sinònimos e contràrios cucera, collera, tullita Frases in sa mesa no bi aiat ne cociaris, ne furchetas e ne burtedhos ◊ sa minestra si mànigat a cutzara ◊ cociares e fulchetas si ponent acultzu a su piatu ◊ at assazadu unu cociale de giagadu Sambenados e Provèrbios smb: Cucciari Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu cuillère Ingresu spoon Ispagnolu cuchara Italianu cucchiàio Tedescu Löffel.

imbucài, imbucàre, imbucàri , vrb: immucare Definitzione pònnere in buca; intrare, fàere intrare a unu logu (e fintzes abbojare, atobiare); pigare o cumenciare a fàere calecuna cosa Sinònimos e contràrios comentzari, imbrocare, inghitzai, intrae Maneras de nàrrere csn: i. una cosa a unu = prenàrelu, ponnerecheli carchi idea in conca; i. una fàula a unu = contàreli fàulas, fàghereli a crere cosas chi no sunt; imbucaisí dogna cosa = crere totu; no ischire da' ube l'i. = no isciri de aundi cummentzai a fai unu trabballu, o una chistioni; i. una surra a unu = surraidhu; imbucare una lítera = betarechela in sa casseta ue collint sa posta in tuca Frases zughiat in manu unu cantu de pane e imbucadu si che l'at ◊ imbucadichelu custu bículu de pane! 2. sos boes che cherent imbucados in sa tanca ◊ imbucàdeche sos canes in sa malesa a ndhe suguzare sos porcrabos! ◊ at imbucatu un'amica chi no bidiat dae pitzinnia (G.Farris)◊ atacamos unu dae un'ala e unu dae s'àtera e nos imbucamos a mesu caminu (E.A.Bernardini)◊ segunnu inue che imbucat no torrat a presse!◊ Pilighita no bolit imbucari a criari!◊ immuca, immuca: tira sa coldiola e ispigne sa genna! 3. dhi fut imbucada una grandu timoria ◊ est imbucandumí unu fàmini!…◊ bufit una tassixedha, ca dhi fait imbucai apititu! ◊ imbuchit, bengat aintru! ◊ si su dinai nc'est essiu, bolit nai ca est peri imbucau! ◊ lasso sa bidha e imbuco in su caminu ◊ no funtzionat bèni ca dhui at imbucau abba in mesu de is orrollianas 4. at imbucau a castiare, a pròere, a prànghere, a ríere, a chistionare ◊ l'imbucas a bufare dae manzanu: a candho a sero pares un'istratzu! (Tz.Muredda) Tradutziones Frantzesu nourrir à la petite cuillère Ingresu to feed, to prompt, to enter, to begin Ispagnolu alimentar, embocar Italianu imboccare Tedescu in den Mund stecken, einbiegen.

mórica , nf, nm: moriga, móriga, mórigu 1, múrica, múriga, múrigu Definitzione màniga de linna intrada in d-una mesa luna de linna etotu, lada (paret una marra), po murigare su cagiau faendho su casu, o po ndhe bogare sa farra de su lacu de sa mola: sa móriga de is maistos de muru est de ferru, unu pagu acancarronada e a màniga meda prus longa e grussa e s'imperat po fàere s'impastu (pruschetotu de crachina), cussa de su pastore podet portare sa parte chi s'intrat a su cagiau totu a puntas (serbit solu po murigare, faendho su casu) Sinònimos e contràrios búlia 1, muricadore, pilisa, tiravarra Frases su pastore giagat su late e daghi morit l'isfiorit chin sa múriga ◊ po fai sa farra serbint su sedatzadori, su sedatzu, sa móriga, is turras Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cuillère à pot Ingresu stirrer Ispagnolu cucharón Italianu mestatóio Tedescu Rührlöffel.

trobiòla, trobiólu , nf, nm Definitzione terudhone de linna po umprire sa farra de impastare; fintzes ortigu a bisura de lacu a pònnere cosa Sinònimos e contràrios sàssula, trobia / bagione 2. s'ispidu puntat a su trobiolu: su crabitu arrustidu intro ch'est rutu Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cuillère à pot, louche Ingresu large spoon Ispagnolu cucharón Italianu cucchiaióne Tedescu Schöpflöffel.