dimandhàre , vrb: dimannare, domandai, domandhare, domannare Definitzione fàere pregontas, foedhare po bòllere ischire de is àteros, po tènnere ccn. cosa; cricare fémina a pobidha / domandhare una cosa a manu arta = pregontai po abarrai própriu seguru de ccn. cosa, a manera chi cussu chi depit arrespúndiri no boghit frocus o no circhit arreghèscias Sinònimos e contràrios imbistigare, precontare / pedie, prejare | ctr. arraspundi / dare, donai Frases mancu dimandhadu ndhe as, a bídere comente istat Bodale? ◊ a su dimandha dimandha za che so afertu a su logu ◊ dimandhabbilu a manu arta si su dannu l'at fatu isse! ◊ dhis iat domandau in cali logu depiat nasci su Messia ◊ fui domandandu de Antoni ◊ cun cudhus ogus de cristianu su cani pariat domandendu perdonu ◊ candu si nd'iscidat, dhi domandu ita intentzioni tenit ◊ su poeta pesat una boghe de saludu a sa Santa dimandhandho salude e fortuna po totus 2. chi non domandas, mancu àcua ti donant 3. una pariga de palarimpos furint andhaos a dha dimandhare ◊ si cheriat dimandhare sa zòvana chi teniat in su coro ◊ unu giòvunu est andau a si domandai una fémina po mulleri ◊ si m'istimas, domàndhami a sos mannos! Ètimu itl. domandare Tradutziones Frantzesu demander Ingresu to ask Ispagnolu preguntar Italianu chièdere Tedescu fragen, anhalten, bitten.

imbistigàre , vrb Definitzione fàere pregontas cricandho de ischire cosa, foedhare po bòllere ischire de is àteros / avb. a s’imbístiga imbístiga = a fortza de pregontai Sinònimos e contràrios chilcare, dimandhare, irfrodhocare, iscocolai, isseare, istigare, isuzigonare, precontare, speculitai Frases imbistighendhe za si benit a ischire, sa cosa ◊ cheret imbistigadu a bídere si si ndhe agatat, a cómporu, de ozu ◊ sas finantzas istaiant imbistighendhe a bídere si fit abberu chi nois aimus màchina 2. a s'imbístiga imbístiga za che so dadu a subra e za l'apo àpidu su chi fia chirchendhe Tradutziones Frantzesu enquêter, demander Ingresu to investigate Ispagnolu investigar, averiguar Italianu investigare, chièdere Tedescu erforschen, fragen.

pedíe , vrb: pedire, pediri, perí, petire, pidire, pitire Definitzione pregontare po àere calecuna cosa (prus che àteru in donu, po no dhu torrare); andhare a cricare s'alemúsina / èssere o essire a p. = tènniri abbisúngiu meda, de dèpiri andai a circai s'alimúsina Sinònimos e contràrios dimandhare, prejare / lemusinai, mendigai | ctr. dare, donai Frases de fronte a Deus m'intendho obbligadu in disisperu a pedire perdonu (G.B.Mereu)◊ dontzi via chi l'imbeniat, su tzilleraju li petiat su bufu in cara de tzente ◊ mezus dare chi no pedire ◊ candu mai ti apu pediu calincuna cosa, si no po apretu?! 2. dai candho li est mancadu su babbu, in cussa domo, sunt a pedire ◊ iscuru a chie pedit pro no àere! ◊ bilgonza e dannu est a pedire e furare! Ètimu ltn. *petire Tradutziones Frantzesu demander, mendier Ingresu to beg Ispagnolu pedir limosna, mendigar Italianu chièdere, mendicare Tedescu bitten, betteln.

peleài, peleàre , vrb: apeliai, peliai Definitzione pigare pelea, matana, apeleu, múngia faendho cosa; istare a perrica abbetiandho po calecuna cosa chi si bolet Sinònimos e contràrios fadiae, ghimallai, matanare, penai, trumentai / apiliare, pedie Frases o Gesús santu ahi peleadu cantu as pro a mie! ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ za ndhe at peleadu, sa zente, de fàmine, in tempos de gherra!…◊ cantu pensas e faghes e peleas det a sa morte tua terminare ◊ pro èssere abberu ómine, unu depet peleare: sinono it'ómine est?! ◊ a peleare macos bi cheret passéntzia meda ◊ e chie bi la faghet a peleare tota vida zente dorta?! 2. est de diora peliendi po dhi bendi sa domu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu combattre, se fatiguer, demander avec insistance Ingresu to fight, to worry oneself, to ask insistently Ispagnolu pelear, pedir con insistencia, instar Italianu combàttere, affannarsi, chièdere con insistènza Tedescu kämpfen, streiten, sich abmühen, sich ängstigen, um etwas bitten (eindringlich).

precontàre , vrb: precuntare, pregontai, preguntai, preguntare, priguntare, progontai Definitzione fàere pregontas, dimandhas, foedhare po bòllere ischire de is àteros ccn. cosa, o fintzes po pigare o tènnere cosa Sinònimos e contràrios chilcare, dimandhare, imbistigare, ispreculare, istigare, isuzigare, speculai / pedie | ctr. arraspundi, dare Frases precuntat chercos, élighes, ozastros comente sunt naschidos ◊ bos cherzo preguntare: De chie est su pitzinnu chi ninnades? ◊ comare mia, odheu, de ite cosa mi azis preguntadu! ◊ unu carabbineri mi at progontau innoi bivias ◊ su pitzinnu si ch'est drommidu in coa in su menzus preguntare ◊ si est presentau pregontendi si fiant cussas is chi fiat circhendi 2. at pregontau un'ou a sa gomai Ètimu ltn. percontare Tradutziones Frantzesu interroger, demander Ingresu to ask Ispagnolu preguntar Italianu interrogare, domandare Tedescu befragen, fragen.

«« Torra a chircare