delliriàre , vrb: addilliriai,
dilliriai,
dilliriare,
drilliriare Definitzione
tènnere prexu mannu, o fintzes dolore forte de no dhu pòdere padire, de fàere disatinos, de foedhare chentza ischire ite est naendho
Sinònimos e contràrios
dischissiare,
irdelleriai,
issentire
/
fadhotai,
ferionai,
ilbarionare
Frases
su coro sou est delliriendhe pro sa fémina! ◊ in carrasegare brullant sas bonas persones cumbinendhe funtziones chi faghent dilliriare (A.Paba)◊ sa Sardigna est inghiriada de mare, ma sa zente no dillíriat pro s'abba salida ◊ candu dhu pigàt cudha callentura dilliriàt própriu!
2.
cun sos afetos tuos e amore pro te dilliriendhe so sa vida (A.M.Mulas)◊ sa pipia cun sa callentura su noti dilliriàt ◊ sa pitzinna est dormida in codas de sa mama, ma est drilliriandhe fachendhe unu sonnu terrorosu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
délirer
Ingresu
to rave
Ispagnolu
delirar
Italianu
delirare
Tedescu
wahnsinnig werden,
delirieren,
faseln.
ilbarionàre , vrb: irbarionare Definitzione
èssere a irbariones, coment’e candho unu sentit dolore forte meda o portat sa callentura arta e foedhat chentza ischire mancu su chi est naendho; nàrrere cosas chi est ladinu ca no funt sa beridade
Sinònimos e contràrios
desatinai,
fadhotai,
ferionai,
irvariolare,
iscassoletare,
istantariare,
sciolloriai,
strolicai
Frases
no ti sègheras chi ses irrocandhe, o irbarionandhe ses?! ◊ fiza tua est fachendhe su dovere suo, mischinedha: ite ses, irbarionandhe a nàrrere custas cosas?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
délirer,
radoter
Ingresu
to rave
Ispagnolu
delirar
Italianu
delirare,
farneticare
Tedescu
irrereden,
phantasieren.
irbariàre , vrb: irvaliare,
irvariare,
isvariare Definitzione
essire dae tinu, no arrexonare prus, essire macu deunudotu; dhu narant fintzes in su sensu de fàere atentzione a ccn. àtera cosa po abbacare dolore, dispraxere, afrigimentu
Sinònimos e contràrios
ammachiae,
dessessire,
fatzellare,
ibariae,
ilgirare,
iscansae,
issentire,
istinare,
vogliare
/
disaviare,
istrabiare 1
| ctr.
atinai,
atoare
Frases
medas imbriagos irvàriant ◊ sas frebbas lu faghent isvariare ◊ sempre sàbia e prudente ses istada ma custa bolta ses isvariendhe ◊ sa vetzesa lu fit irvalianne ◊ totu su tempus colatu in galera l'at irvaliatu ◊ azummai ndhe irbàriat de su dannu chi at tentu in famíllia
2.
at cumpresu cantu mannu fit su dolore suo e at chircadu de l'irbariare nàndheli cosa ◊ aggràssias chi mi sezis imparandhe: sinono s'àsiu mi diat irbariare!
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
délirer,
devenir fou
Ingresu
to go mad,
to rave
Ispagnolu
desvariar
Italianu
vaneggiare,
impazzire
Tedescu
irrereden,
verrückt werden.
irbasolàre , vrb: irvasolare Definitzione
nàrrere isciolórios, cosas chentza fundhóriu, de pagu sustàntzia
Sinònimos e contràrios
ibentiare,
illeriare
Frases
candho giuchent una tassa de binu, sos ómines istant irbasolandhe e ripetindhe sa matessi laredha ◊ dàssalu irbasolare, chin custos issudhos chi si nch'est cravandhe in conca!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
délirer
Ingresu
to rave
Ispagnolu
desvariar,
vanear,
disparatar
Italianu
vaneggiare
Tedescu
irrereden.
issentíre , vrb Definitzione
pèrdere su sentidu, nau fintzes in su sensu de provare unu dolore, unu dispraxere, un'ifadu mannu malu a padire o pistighíngiu, ispédhiu, disígiu forte
Sinònimos e contràrios
ammachiae,
arrabbidare,
arrabiai,
dischissiare,
delliriare,
fadhotai,
irbariare,
ischisciai 1
Frases
est issentindhe a dolore de dentes ◊ so issentindhe de custu manighinzu ◊ a sos duos annos dae su protzessu si est issentidu e nche l'ant tzacadu a manicómiu ◊ cudhos zogos bellos a bèndhere mi faghiant issentire ◊ sos candhidados sunt totu issentindhe in chirca de votos!◊ sos batos sunt issentindhe, a màulos, ca ant leadu fragu de peta!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
délirer
Ingresu
to rave
Ispagnolu
delirar
Italianu
delirare
Tedescu
irre sein.
istantariàre , vrb: istenteriai,
istenteriare,
istintiriare,
stenteriai Definitzione
est su chi faet unu candho portat unu dolore deasi forte chi agiummai perdet su sentidu, nau fintzes in su sensu de si ammachiare; foedhandho de is bècios, nàrrere isciolórios, istare foedhandho chentza cabu
Sinònimos e contràrios
abbadherigare,
ammustèlchere,
dilmagiare,
disimainai,
ildimajare,
sdemmaniai
/
desatinai,
fadhotai,
ilbarionare,
iscassoletare,
sciolloriai,
strollicai
Frases
una pitzinna si fit istintirià e no boliat bídere a nessunu, babbu e mamma sos peus de totu! ◊ su soi de su mesi de arxou istentériat is cristianus e is béstias (S.D'Arco)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
délirer
Ingresu
to rave
Ispagnolu
delirar,
desvariar
Italianu
farneticare,
delirare
Tedescu
irrereden.
istroligàre , vrb: astrolicare,
istrollogare,
strolicai Definitzione
foedhare credendho a is astros, a intzertu, foedhare a s'afaiu, nàrrere istrolichéntzias, nàrrere o istare naendho istrollogos
Sinònimos e contràrios
schiribitzai
/
illeriare,
istralobbiare
/
iscassoletare,
istantariare,
sciolloriai
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
délirer,
radoter,
prédire l'avenir
Ingresu
to foretell,
to rave
Ispagnolu
delirar,
desvariar
Italianu
farneticare,
strologare
Tedescu
irrereden,
sich den Kopf zerbrechen über.
variài , vrb: bariare,
variare Definitzione
cambiare, fàere o essire diferente; pèrdere su tinu, diventare macu druche (no de manicómiu), àere pagu firmesa in su fàere; nau de cosa chi s'ischit, essire de mente
Sinònimos e contràrios
disvariai
/
iscasciuletare,
vacillare
/
ilmentigare,
iscadèssere
Frases
cantaint, ballaint, ridiant e variaint de cussa manera sos anneos (T.Cherchi)
2.
no apo ischidu su chi m'est costau ca fio galu in sonnos variendhe (P.Piga)◊ nd'est essiu foras de sèi e vàriat e no est cosa de ndi fai contu! ◊ candho unu est comintzandhe a variare in conca no atinat, s'arrejonu no afilat e no ghirat su faedhu
3.
lu tenia in mente ma poscas mi ch'est variadu ◊ pro no ti che variare, iscriedila, sa cosa!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
changer,
délirer
Ingresu
to vary,
to rave
Ispagnolu
variar,
desvariar
Italianu
variare,
delirare
Tedescu
ändern,
irre sein.