Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
furriàdu , pps, agt: furriatu,
furriau Definitzione
de furriare; chi est postu a betu contràriu; nau de ccn. chi no est tanti giustu de conca
Sinònimos e contràrios
bortuladu,
girau,
morigau
/
ilvariadu
Maneras de nàrrere
csn:
casu furriadu = casu friscu segadu a biculedhos, postu in su fogu e zutu a mórigu: si bi méschiat àteru (es. macarrones, símula e gai); circai a perda furriada = meda, totue; fàghere cosa a manu furriada = posta male, a betu chi no faghet a mòere sa manu bene cun seguresa; èssere furriadu de cherbedhu = ammachiau, irbariadu
2.
istracu ses a mesa manzanada e pretendhes sa die furriada cun su sole de cras già ispuntendhe! (P.Fae)◊ mighi ti andhat male a segare a manu furriada!
3.
muzere mia de s'assustu contat mesu furriada! (Limbudu)◊ ma it'est, furriada de cherbedhu, a fàghere custos machines?!◊ ma ite sezis, furriados de cherbedhu, chi fuliades sa sigareta alluta in logu de fenu sicu?
Tradutziones
Frantzesu
tourné,
opposé,
symétrique
Ingresu
turned,
exact opposite,
symmetric
Ispagnolu
girado,
contrapuesto,
loco
Italianu
girato,
contrappósto,
simmètrico
Tedescu
gewendet,
gedreht,
gegenübergestellt,
symmetrisch.
pilièsse , agt, nm Definitzione
pilu girau a betu contràriu; nau de cosa po sa ponidura o su sétiu chi at postu, chi est betau a un'àtera bandha, atrotigau; nau de ccn., trotu, chi no andhat a deretu, chi abbétiat e chentza arrexone puru; filu de unga o tudha de sos pódhiches, pigighedhu o limbedhu de pedhe chi si ndhe artzat acanta a s'arraighina de is ungas de sa manu e fastídiat tocandhodhu a betu contràriu
Sinònimos e contràrios
achibboe,
acorrimboe,
calembru
/
doltu,
rebessu,
traessu
/
cdh. piliriessu
/
fannuga,
fibincitu,
panarighe,
pilisungra,
tanarígia
Maneras de nàrrere
csn:
a p. o a pilimbesse = a betu contràriu; linna p. = linna chi isperrèndhela che essit a contu sou, a dortu; nodu p. = malu a isòrbere; pedra de p. = unu chi faghet iscàndhalu, chi si ponit de tressu; tènnere a ccn. a p. = èssiri unu pagu a tírria, àereli pagu zéniu
2.
a prus chi est fea, est piliesse: faghet semper sas cosas a s'imbesse (Z.Carta)◊ cussu tenet unu naturale piliesse ◊ no bi at fadu piliesse chi potat trobeire su Sardu in sos acassos ◊ est gherrendhe cun zente piliesse ◊ su pitzinnu at sa mente piliesse, cumprendhet sa cosa a su contràriu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
opposé,
contradicteur
Ingresu
opposer,
contrasting
Ispagnolu
contrapuesto,
contradictor
Italianu
contrappósto,
contraddittóre
Tedescu
gegenübergestellt,
gegensätzlich,
Widersprecher.