Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acabidaméntu , nm Sinònimos e contràrios acabidadura, acabidinzu, assodhimentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rècolte, recrutement Ingresu harvest, crop, recruitment, enlistment Ispagnolu recogida, reclutamiento Italianu raccòlta, reclutaménto Tedescu Ernte, Sammlung.

arragòta , nf: arregota, arregolta, arregorta, arrigorta, regolta Definitzione su arregòllere; sa cosa chi si arregollet (fintzes matéria chi si faet in is segadas, in is freaduras); su tempus chi si arregollet sa cosa / a pagai a s'a. = a s'incunzada, candho s'incúngiat Sinònimos e contràrios acasàgiu / acogliera, assodhidura, cabigiulada, collia, collinzu, tódhida / ancúngia, incunzada / incunza Frases depiat èssere calchi ànima in giru chentza arregolta 2. bella fut sa lorantza e promitiat una bella arregorta ◊ s'iscapat tropu ranu a manu isolta podet fèrrere a sèmene su trigu e guastare totu s'arregolta (A.Casula)◊ in die de arregorta volat sa paza in bratzos de su ventu (T.Cherchi) 3. sa ferida dhi podit fai arregorta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu récolte Ingresu harvest Ispagnolu recogida, cosecha Italianu raccòlta, raccòlto Tedescu Sammlung, Ernte.

arregolliméntu , nm Definitzione su arregòllere, nau siat in sensu materiale de arregòllere cosa e siat in su sensu de allutare is sentidos po fàere prus atentzione cun sa mente, a pentzare chentza àteros impícios Sinònimos e contràrios acabidamentu, collia Frases s'arregollimentu de cuss'erba gei est cosa lestra 2. si depeus preparai cun arregollimentu po arriciri s'Ispíridu Santu Tradutziones Frantzesu récolte, recueillement Ingresu harvest, concentration Ispagnolu recolección, recogimiento Italianu raccogliménto Tedescu Sammlung, Andacht.

arregórtu , pps, agt: recortu Definitzione de arregòllere Sinònimos e contràrios collidu, incungiau / acasazau Frases bènis e malis, dèu dhus apu arregortus! 2. portat is pilus longus petonaus e arregortus a piciòcia ◊ teniat unu guetu arregortu e bolliat a dh'isparai unu Sàbudu Santu candu sonant a Glória 3. su piciochedhu ingunis ndi at arregortu sa malària! Tradutziones Frantzesu récolté, cueilli Ingresu picked Ispagnolu recogido Italianu raccòlto Tedescu aufgehoben.

collía, collída , nf: collita Definitzione su collire, su chistire / a sa collia de su sole = candho su sole si ch'est collidu, intrau Sinònimos e contràrios arragota Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu récolte Ingresu collection Ispagnolu recolección Italianu raccòlta Tedescu Sammlung.

collídu , pps, agt: colliu, cullitu, culliu Definitzione de collire; chi dh'ant arregortu, chi istat unu apresu a s'àteru Sinònimos e contràrios ammuntonau, arregortu, bodhiu, colloitu, incungiau / acasagiau, acullozidu | ctr. ispainau, ispartinadu 2. sas bidhas de monte, comente tenent pagu logu a s'istèrrere, sunt prus collidas Tradutziones Frantzesu récolté, cueilli, reçu Ingresu picked Ispagnolu recogido Italianu raccòlto, ospitato Tedescu gesammelt, aufgenommen.

collidúra , nf: cullidura Definitzione su collire, nau pentzandho prus che àteru a sa manera de dhu fàere Sinònimos e contràrios acàbidu, collinzu, sortidura Frases arratza de collidura chi mi ant fatu, de s'olia, totu a bàllios: ndhe ant cambadu su mesu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu récolte Ingresu raising Ispagnolu recolección, cosecha Italianu raccòlta Tedescu Sammlung.

collínzu , nm Definitzione su collire cosa, sa faina de arregòllere, bodhire sa cosa mescamente de terra Sinònimos e contràrios acàbidu, acabidinzu, arragota, collia Frases su cullinzu de s'uliba Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu récolte Ingresu picking Ispagnolu recolección Italianu raccòlta Tedescu Aufheben.

incúgna , nf: ancúngia, incúngia, incunza Definitzione totu su chi produet su trebballu de sa terra e si arregollet de su sartu a provista (ma si narat fintzes de css. intrada o badàngiu o profetu); su tempus de ndhe arregòllere sa cosa de su sartu Sinònimos e contràrios arragota / incunzada Maneras de nàrrere csn: a i. fata = apustis de s'incunza, acabbau de fai s'incúngia; a incúngias = a s'incunzada; incunza de su binu = iscubonadura Frases betat s'arzola cun tribàgliu e munza pro nachi ndhe àere achistu e profetu e benit a su tempus de s'incunza chi mancu giustu ndhe torrat su betu! (M.Murenu)◊ su messaju timet chi su fogu li brujet s'incunza ◊ in s'istadi si fait s'incúngia de sa linna po s'ierru 2. a s'incunza m'iscútino sa runza, chi mi che apo a bogare sos dépidos! ◊ a incúngias bos apo a giare fae e pisu ◊ non podeus ispetare a incúngias po papare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu récolte Ingresu harvest Ispagnolu cosecha Italianu raccòlto Tedescu Ernte.