Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

arrepílu , nm: repilu Definitzione su segare su pilu o fàere sa braba a betu contràriu de coment'est su pilu Ètimu ctl., spn. repel, repelo Tradutziones Frantzesu à rebrousse-poil Ingresu shave against the beard Ispagnolu contrapelo Italianu contropélo Tedescu Gegenstrich.

boltàre , vrb: bortare, bortiare, vortare Definitzione furriare a s'àtera parte, fache a ccn. po agiudu, po foedhare; fàere fúrriu, cambiare; pigaresidha contras a chie cumandhat, contras a ccn. Sinònimos e contràrios colojare, furriai / cambiai, imbortare Maneras de nàrrere csn: bortàresi a su ferru ruju = no tènniri arrispetu po nudha e po nisciunus; boltare sos chervedhos = ammachiaisí Frases sos mazores no ischiant a cale santu si bortare e dubba chi si lis presentat unu ◊ si ch'est bortadu a s'àtera bandha candho at bidu a mie ◊ bolta a nois sos ògios tuos! 2. onzi dimóniu si est boltadu a santu ◊ farina de tiàulu si boltat in telau ◊ s'allegria mea como si mi fit bortiandhe in tristura ◊ sa balentia dae valore che l'ant bortata in cosa leza ◊ a s'intèndhere su frúsciu de su trenu s'àinu si est boltadu a dimóniu! ◊ si tiat bortare su tempus, tandho fortzis tiat sanare 3. fint medas sos bandhios chi si bortabant in d-unu chin pastores e carbonarjos in cussos litos 4. sos minores si sunt boltendhe a sos mannos ◊ fache discostare sa runtzinalla chi si m'est bortada ◊ li at atunchiau s'istrópiu de s'orgógliu e tandho si est bortau ◊ su poledhu, candho si sapiat zente colàndheli serente, si bortabat a càrchides 5. si sutzedit calchi cosa no boltes culpas a mie! 6. est gai isurzidu chi si bortat a su ferru ruju (G.Ruju) 7. in custu carrasegare ses boltendhe sos chervedhos Ètimu ltn. *voltare Tradutziones Frantzesu tourner, se retourner Ingresu to turn against s.o., to rebel Ispagnolu darse vuelta Italianu voltare, rivoltarsi Tedescu wenden, sich auflehnen.

carelàre , vrb: carellai, carellare, cuerelai, cuerelare Definitzione intrare o pònnere in giustítzia a unu po calecuna cosa Sinònimos e contràrios cramari, dannuntziai, incherellare, tzitare Frases m'abbàida a mi carellare de fura!…◊ issu si fiat carellau cun d-unu chi dh'iat fuedhau mali ◊ bandu a ti carellai a su pretori ca mi as iscutu! Ètimu itl. quarellare Tradutziones Frantzesu porter plainte Ingresu to bring an action against s.o Ispagnolu querellar Italianu querelare Tedescu verklagen.

còco , nm Definitzione genia de pedra niedha chi apicant a sa cadenita po maia Sinònimos e contràrios pinnadedhu 1, sebeste 2. fit pranghenne chin donzi làcrima che coco, manna goi! Sambenados e Provèrbios smb: Cocco, Coco Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite bague qu'on porte sur soi, qui préserve du mauvais œil Ingresu jet ring against evil eye Ispagnolu azabache Italianu anellino di giavazzo cóntro il malòcchio Tedescu Gagatring gegen bösen Blick.

còntra , prep, avb, nm: contras, cronta Definitzione foedhu chi inditat sèmpere disacordu, arrealia o àteru chi si oponet, calecuna cosa chi no andhat in agiudu ma antzis tot'àteru (fintzes dannu), e acumpàngiat su foedhu chi depet arrecire sa contrariedade (francu candho est avb.) Maneras de nàrrere csn: andhare c. a unu = pònneresi, essire, faedhare in contràriu; fai su contras a ccn. = rispòndhere, faedhare in contràriu de su chi at nadu ccn. Frases si seis a prima contras de calincunu, perdonai! (Ev)◊ contra a chie la tenes chi ses a irrocos? ◊ dha tengu contra a tui ca mi as fatu arrui! ◊ sa prova est contras a issu 2. si tue li andhas contra, cussu si agatat solu ◊ totu sa zente li est andhada contra ◊ su pipiu no at tentu su prontu de fai su contras a su babbu e fut abarrau citiu 3. fui dudosu, de continu pesandhe su proe e su contra Ètimu ltn. contra Tradutziones Frantzesu contre Ingresu against Ispagnolu contra Italianu cóntro Tedescu gegen.

incherellàre , vrb Definitzione intrare giustítzia a unu, pònnere in giustítzia a unu po calecuna cosa Sinònimos e contràrios carelare, cramari, tzitare Tradutziones Frantzesu porter plainte Ingresu to proceed against Ispagnolu querellarse Italianu querelare Tedescu verklagen.

rempellàre , vrb: arrampedhai*, repellare Definitzione essire rempellu, fàere su rempellu, su reberde, su tostau, cricare de si firmare, de no pònnere mente, de no fàere comente bolet s'àteru Sinònimos e contràrios acroconai, ammutighinare, apoderai 1, arrebbellai, arrebedhai, arrepiconare, calchedhare, screnciai Frases timo s'última note chi ti rempelles in totu, coro vile, Iscariote! (I.Virdis)◊ in sa pigada sos boes si sunt repellados: est tocadu a che iscucurrare sa gàrriga ◊ chin faedhos sintzeros mi rempello! Tradutziones Frantzesu opposer une résistance Ingresu to rebel against s.o. Ispagnolu oponer resistencia, rebelarse Italianu oppórre resistènza Tedescu widerstehen.

«« Torra a chircare