abboltijàdu , agt Definitzione
nau de un’arremu aguantau postu male ora meda, chi paret ortigu, dormiu, no sentit bene is cosas; nau de cosa de papare, chi est asciuta coment'e ortigu
Sinònimos e contràrios
abborticau,
ammoltijadu,
infromigau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
engourdi
Ingresu
muddy
Ispagnolu
entumecido
Italianu
intorpidito
Tedescu
eingeschlafen.
abburràre , vrb rfl Definitzione
afundhare in s'abba, in su ludu o fintzes in àteru (es. in su cundhimentu)
Sinònimos e contràrios
abburgare,
infangaciai
/
abburrigare
Frases
custa cosa che dh'abburro in su putzu ◊ che apo abburrau sa manu in su lavamanu de s'abba
2.
poniant sa panceta in su fumu e abburrànt sa mustela in s'aghedu
Ètimu
spn.
embarrar
Tradutziones
Frantzesu
se crotter
Ingresu
to muddy
Ispagnolu
enlodar,
enfangar
Italianu
infangarsi
Tedescu
sich mit Kot beschmutzen.
ammodhocàre , vrb Definitzione
fàere a modhoca, a ludu
Sinònimos e contràrios
abbenatzai,
alludratzare,
alludrinae,
illudratzare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crotter,
envaser
Ingresu
to make muddy,
to muddy
Ispagnolu
enlodar
Italianu
infangare,
impantanare
Tedescu
mit Kot beschmutzen.
illudràre , vrb: illudriare,
illurdiare,
illutriare Definitzione
imbrutare cun su ludu, de ludu, ma fintzes imbrutare bastat chi siat
Sinònimos e contràrios
afangaciai,
alludrae,
allurdagai,
ammodhocare,
illudratzare,
illudrionare,
illurdinare,
illustriare,
infangaciai,
ludai
Frases
colendhe in su caminu totu ludu mi apo illudriadu sos cambutzos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crotter
Ingresu
to muddy
Ispagnolu
embarrar
Italianu
infangare
Tedescu
mit Kot beschmutzen.
intruài , vrb: intrulare,
intrullai,
intruxai 1 Definitzione
fàere trúvulu, trullu, bulugiau, avolotare pesandho malesa, fundhurúgiu coment'e candho si morigat o isciuculat abba o cosas deasi; in cobertantza, pònnere in pentzamentu, in pistighíngiu, fàere coment'e tristu: nau de s'aera, ammurrare, annuare
Sinònimos e contràrios
abbolojare,
abborotai,
abbuligiai 1,
ammoroscare,
bugliare,
introvulare,
intruinai,
intrulatzae,
istrulare,
trubulare,
trullare,
trumbugliai
| ctr.
innetiare
Frases
ant intrullau s'àcua ◊ nosu dh'intrullaiaus aposta, s'àcua, po piscai anguidha ◊ cussos abbunzighedhos no podent intrulare su binu lúghidu! (Z.A.Cappai)
2.
s'impiegau si est intrullau ca dhi apu pediu de m'iscriri ita serbiat ◊ no intrullis sa cara: artziamí is ogus! ◊ su mali mi at intrullau sa memória ◊ si fibat su coru, si trumbulat su sàngui, s'intruat su sentidu (L.Porcedhu)◊ si est intrullau su celu e istrobedhat a proi a istracia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
troubler
Ingresu
to muddy
Ispagnolu
enturbiar
Italianu
intorbidire
Tedescu
trüben.
ludósu , agt: ludrosu,
lutosu Definitzione
chi dhue at o chi portat ludu meda, chi est a ludu (nau de logu)
Sinònimos e contràrios
fangosu,
foxosu,
ludrinu,
lurtzinosu,
lutrarjosu,
lutrinzosu
Frases
in cussa pischina s'abba est totu ludosa
Ètimu
ltn.
lutosus
Tradutziones
Frantzesu
boueux,
fangeux
Ingresu
muddy
Ispagnolu
fangoso
Italianu
fangóso
Tedescu
schlammig.
pantamósu , agt Definitzione
nau de logu, chi est totu a unu pantamu, sèmpere a madrina, totu abba
Frases
in sa note de mares pantamosos nadant frades cun s'ànima ferida (G.Branca)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
marécageux
Ingresu
muddy
Ispagnolu
pantanoso
Italianu
pantanóso
Tedescu
voller Lachen,
verschlammt.
tróbulu , agt: trú,
trúbulu,
trudu 1,
trúgulu,
trúvulu,
túrbulu Definitzione
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu, chi est avolotau; nau de su fàere de unu, de s'ànima o àteru, chi no est bonu, no est límpiu de curpas e de malidade
Sinònimos e contràrios
abbulizadu,
ammoroscadu,
trúgliu
| ctr.
lúchidu,
netu,
pasadu
Frases
s'ozu comintzat a falare a lenu e tróbulu ◊ s'apússiat sa tzertesa in sa trúbula paule de su tempus ◊ in trúbulos pojos chirco istidhas de sole…◊ custu binu est trú ◊ su mare est perigulosu candho est túrbulu ◊ lassadhu sètzere bene su binu, ca est ancora trudu!
2.
cusséntzias trúbulas ammadricant tempos de carestia ◊ facixedha portat, comenti ti càstiat de cilla trua!…
3.
unu trúvulu de muscas che li at papau sas laras
Ètimu
ltn.
turbulus
Tradutziones
Frantzesu
trouble
Ingresu
muddy
Ispagnolu
turbio
Italianu
tórbido
Tedescu
trüb.