abboltijàdu , agt Definition
nau de un’arremu aguantau postu male ora meda, chi paret ortigu, dormiu, no sentit bene is cosas; nau de cosa de papare, chi est asciuta coment'e ortigu
Synonyms e antonyms
abborticau,
ammoltijadu,
infromigau
Etymon
srd.
Translations
French
engourdi
English
muddy
Spanish
entumecido
Italian
intorpidito
German
eingeschlafen.
abburràre , vrb rfl Definition
afundhare in s'abba, in su ludu o fintzes in àteru (es. in su cundhimentu)
Synonyms e antonyms
abburgare,
infangaciai
/
abburrigare
Sentences
custa cosa che dh'abburro in su putzu ◊ che apo abburrau sa manu in su lavamanu de s'abba
2.
poniant sa panceta in su fumu e abburrànt sa mustela in s'aghedu
Etymon
spn.
embarrar
Translations
French
se crotter
English
to muddy
Spanish
enlodar,
enfangar
Italian
infangarsi
German
sich mit Kot beschmutzen.
ammodhocàre , vrb Definition
fàere a modhoca, a ludu
Synonyms e antonyms
abbenatzai,
alludratzare,
alludrinae,
illudratzare
Etymon
srd.
Translations
French
crotter,
envaser
English
to make muddy,
to muddy
Spanish
enlodar
Italian
infangare,
impantanare
German
mit Kot beschmutzen.
illudràre , vrb: illudriare,
illurdiare,
illutriare Definition
imbrutare cun su ludu, de ludu, ma fintzes imbrutare bastat chi siat
Synonyms e antonyms
afangaciai,
alludrae,
allurdagai,
ammodhocare,
illudratzare,
illudrionare,
illurdinare,
illustriare,
infangaciai,
ludai
Sentences
colendhe in su caminu totu ludu mi apo illudriadu sos cambutzos
Etymon
srd.
Translations
French
crotter
English
to muddy
Spanish
embarrar
Italian
infangare
German
mit Kot beschmutzen.
intruài , vrb: intrulare,
intrullai,
intruxai 1 Definition
fàere trúvulu, trullu, bulugiau, avolotare pesandho malesa, fundhurúgiu coment'e candho si morigat o isciuculat abba o cosas deasi; in cobertantza, pònnere in pentzamentu, in pistighíngiu, fàere coment'e tristu: nau de s'aera, ammurrare, annuare
Synonyms e antonyms
abbolojare,
abborotai,
abbuligiai 1,
ammoroscare,
bugliare,
introvulare,
intruinai,
intrulatzae,
istrulare,
trubulare,
trullare,
trumbugliai
| ctr.
innetiare
Sentences
ant intrullau s'àcua ◊ nosu dh'intrullaiaus aposta, s'àcua, po piscai anguidha ◊ cussos abbunzighedhos no podent intrulare su binu lúghidu! (Z.A.Cappai)
2.
s'impiegau si est intrullau ca dhi apu pediu de m'iscriri ita serbiat ◊ no intrullis sa cara: artziamí is ogus! ◊ su mali mi at intrullau sa memória ◊ si fibat su coru, si trumbulat su sàngui, s'intruat su sentidu (L.Porcedhu)◊ si est intrullau su celu e istrobedhat a proi a istracia
Etymon
srd.
Translations
French
troubler
English
to muddy
Spanish
enturbiar
Italian
intorbidire
German
trüben.
ludósu , agt: ludrosu,
lutosu Definition
chi dhue at o chi portat ludu meda, chi est a ludu (nau de logu)
Synonyms e antonyms
fangosu,
foxosu,
ludrinu,
lurtzinosu,
lutrarjosu,
lutrinzosu
Sentences
in cussa pischina s'abba est totu ludosa
Etymon
ltn.
lutosus
Translations
French
boueux,
fangeux
English
muddy
Spanish
fangoso
Italian
fangóso
German
schlammig.
pantamósu , agt Definition
nau de logu, chi est totu a unu pantamu, sèmpere a madrina, totu abba
Sentences
in sa note de mares pantamosos nadant frades cun s'ànima ferida (G.Branca)
Etymon
srd.
Translations
French
marécageux
English
muddy
Spanish
pantanoso
Italian
pantanóso
German
voller Lachen,
verschlammt.
tróbulu , agt: trú,
trúbulu,
trudu 1,
trúgulu,
trúvulu,
túrbulu Definition
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu, chi est avolotau; nau de su fàere de unu, de s'ànima o àteru, chi no est bonu, no est límpiu de curpas e de malidade
Synonyms e antonyms
abbulizadu,
ammoroscadu,
trúgliu
| ctr.
lúchidu,
netu,
pasadu
Sentences
s'ozu comintzat a falare a lenu e tróbulu ◊ s'apússiat sa tzertesa in sa trúbula paule de su tempus ◊ in trúbulos pojos chirco istidhas de sole…◊ custu binu est trú ◊ su mare est perigulosu candho est túrbulu ◊ lassadhu sètzere bene su binu, ca est ancora trudu!
2.
cusséntzias trúbulas ammadricant tempos de carestia ◊ facixedha portat, comenti ti càstiat de cilla trua!…
3.
unu trúvulu de muscas che li at papau sas laras
Etymon
ltn.
turbulus
Translations
French
trouble
English
muddy
Spanish
turbio
Italian
tórbido
German
trüb.