afaltàdu , pps, agt: afaltatu,
afaltau,
afartadu,
afartau,
afratadu,
afratau Definition
de afaltare; unu est afaltau candho, si dh'ant brigau o nau cosa (o ischit de àere fatu cosa chi no andhat bene), cumprendhet e ammitit de tènnere crupa mancai chentza dhu nàrrere, citiu, a ogos a terra, sériu, si sapit in farta; fintzes chi sentit coment'e bregúngia, duritu; a logos, bisongiosu, chi tenet bisóngiu, dhi faet farta calecuna cosa
Synonyms e antonyms
afusau,
ammurtinau,
assudhidu,
fartadu,
frajau,
ilfartadu,
mancantzosu
/
suxetzionosu
Sentences
comenti dh'apu castiau est abarrau afartau, ca gei dhu scit cussu puru chi no andat bèni su chi at fatu! ◊ est afartau che cani in crésia! ◊ si mi agatu afartau mi cunfundu
Translations
French
troublé,
contrit
English
troubled
Spanish
con mala conciencia,
sucia
Italian
turbato,
che si sa in cólpa,
compunto
German
betroffen,
sich schuldig fühlend.
agiolotaméntu , nm Definition
su agiolotare
Synonyms e antonyms
avolotamentu,
bolluzadura,
buliadura
Etymon
srd.
Translations
French
trouble
English
muddiness
Spanish
enturbiamiento
Italian
intorbidaménto
German
Trübung.
ammoroscàdu , pps, agt Definition
de ammoroscare; chi est avolotau, nau de abba o àteru deasi
Synonyms e antonyms
abbuluzadu,
tróbulu
Translations
French
trouble
English
turbid
Spanish
turbio
Italian
tórbido
German
trüb.
salarzàda , nf: assalarzada Definition
su salarzare, móvia a cropu, totinduna, coment'e po assíchidu
Synonyms e antonyms
inchirriada,
suguzada,
sulurjada,
supuzada,
trúminu,
zagarada
/
istratallada
Etymon
srd.
Translations
French
agitation,
grand trouble
English
big agitation
Spanish
alboroto
Italian
vistósa agitazióne
German
Aufregung,
Beunruhigung.
súdha 2 , nf, nm: assudhu,
sudhu Definition
genia de idea, de pistighíngiu, prus che àteru coment'e timendho, pentzamentosu
Synonyms e antonyms
idea,
pessamentu,
pidinu,
subrinu,
sudhitura,
trambúliu
Idioms
csn:
nois za semus in cussa sudha = seus pentzendi própiu cussu, chi est aici, teneus sa própiu duda; pònnere a ccn. in sudhu = fai bènniri sa duda, fai pentzai
Sentences
istexiadu si che est s'amore, ma unu sudhu mi narat chi carchi die…◊ no apo piús sudhu de pesare fizos ◊ cuss'istedhu chi lughet gai est ponzendhe in sudhu s'isciéntzia ◊ ti bido in sudhu, pensosa ◊ no balet chi s'istet in sudha, timindhe fintzas chi la furet s'ària ◊ como chi ndhe apo leadu isperimentu no ndhe tenzo prus sudhu ◊ e ite, in cussa sudha ses?
Etymon
srd.
Translations
French
appréhension,
trouble
English
worry
Spanish
inquietud
Italian
apprensióne,
turbaménto
German
Angst,
Beunruhigung.
trambúliu , nm Definition
genia de pentzamentu, de pidinu, idea o timoria chi no lassat asseliare
Synonyms e antonyms
apinioni,
atrepógliu,
pessamentu,
pidinu,
sudha 2,
trambullu
Sentences
sas tempestas de sa vida, sos trambúlios de s'edade ◊ sos pisedhos si che infulculeint in mesu a su trambúliu e si fateint amigos cun totu
Etymon
itl.
trambusto + subbuglio
Translations
French
trouble,
confusion
English
bewilderment
Spanish
desconcierto
Italian
sconcèrto
German
Verwirrung.
trísinu 1 , agt Definition
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu
Synonyms e antonyms
sórinu,
tróbulu,
trúgliu
| ctr.
netu,
pasadu
Sentences
abba trísina, binu trísinu
Translations
French
trouble
English
turbid
Spanish
turbio
Italian
non lìmpido,
tórbido
German
trüb.
tróbulu , agt: trú,
trúbulu,
trudu 1,
trúgulu,
trúvulu,
túrbulu Definition
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu, chi est avolotau; nau de su fàere de unu, de s'ànima o àteru, chi no est bonu, no est límpiu de curpas e de malidade
Synonyms e antonyms
abbulizadu,
ammoroscadu,
trúgliu
| ctr.
lúchidu,
netu,
pasadu
Sentences
s'ozu comintzat a falare a lenu e tróbulu ◊ s'apússiat sa tzertesa in sa trúbula paule de su tempus ◊ in trúbulos pojos chirco istidhas de sole…◊ custu binu est trú ◊ su mare est perigulosu candho est túrbulu ◊ lassadhu sètzere bene su binu, ca est ancora trudu!
2.
cusséntzias trúbulas ammadricant tempos de carestia ◊ facixedha portat, comenti ti càstiat de cilla trua!…
3.
unu trúvulu de muscas che li at papau sas laras
Etymon
ltn.
turbulus
Translations
French
trouble
English
muddy
Spanish
turbio
Italian
tórbido
German
trüb.
trúgliu , agt: trullu,
trulu,
truru,
truu,
truxu,
truzu Definition
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu; nau de s'aera, de sa die, chi no est límpia, unu pagu ammurrada
Synonyms e antonyms
sórulu,
tróbulu
/
annuadu
| ctr.
netu,
pasadu
Sentences
su mare est trúgliu ◊ pustis chi tanta truza abba est falada in Tirsu, in Flumendosa, so su matessi! ◊ pones fiores fintos in giardinu e cheres fàghere trulla s'abba giara ◊ in cussu tempus su binu no est prus truu
2.
sa dí fut trulla e proixinedhendu puru
Surnames and Proverbs
smb:
Trullu
/
prb:
arriu trullu allirghia de piscadori
Etymon
ltn.
*turblus
Translations
French
trouble
English
cloudy
Spanish
turbio
Italian
tórbido
German
trüb.