afúscu , nm: afusu Definition
murigu chentza órdine, trummentu, mancamentu de cuncórdia, fintzes axiu, pentzamentu / andhare o mandhare a s'afusa = mandai o andai a cudhu logu, a pasci cocas, innoromala
Synonyms e antonyms
abbolotu
/
afusada,
disacórdiu
/
barrancu,
cimbella,
pedine
Sentences
in totu cust'afuscu de sa festa carchiunu si nche prischiaiat carchi cosa ◊ za est pacu s'afusu chi zuches!…
2.
biviant chene anneos, chene s'afuscu de si colare male sa vetzesa ◊ sos afusos de sa gherra fint reséssios a fàchere irmenticare sa dirgràssia ◊ sos contos s'iscrient pro irmenticare afuscos e anneos ◊ su dolu li prenaiat sa conca de afusu
3.
ma chi andhet a s'afusa, chi no ndhe chelzo mancu intèndhere prus!
Surnames and Proverbs
prb:
si rinnat s'afusu no si carrant contones!
Etymon
srd.
Translations
French
confusion
English
confusion
Spanish
confusión,
trasiego
Italian
confusióne,
trambusto,
imbarazzo
German
Verwirrung.
alborótu , nm: arbolotu,
arvolotu Definition
genia de moida a meda, de sonu, de boghes, de cosas chi si movent de dónnia manera, sentza órdine e ne régula, fintzes una genia de pentzamentu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
arrevolotu,
atrepógliu,
carralzu,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu
Idioms
csn:
a. de istògumu = buluzamentu, ganamala; a. de pópulu = su si furriare de zente meda totu paris contras a chie cumandhat, contras a ccn.
Sentences
ascurta su mari cantu fait alborotu! ◊ no pesis arvolotu!
2.
intendhendhe custas allegas est arrumbaa in arbolotu
Translations
French
pagaille,
bagarre
English
scuffle,
disorder
Spanish
alboroto
Italian
scompìglio,
baruffa
German
Verwirrung,
Rauferei.
atrepógliu , nm: atropégliu,
atropéliu,
atropellu,
atropílgiu,
atropíliu,
atropógliu,
atrupégliu,
atrupélliu,
atrupellu,
atrupógliu,
trepógliu Definition
genia de faghevaghe, de andhata a fuidura a dónnia parte, de iscuncordamentu; immarritzone mannu, múngia, matana; fintzes cosa betada apare, chi no si cumprendhet, coment'e un’intzertu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
arrevolotu,
carralzu,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu
/
apinioni,
matana,
pessamentu
/
ingànniu
Idioms
csn:
pigaisí atrupellu = leàresi pessamentu; fai is cosas cun atropégliu = a s'irfuirfui, impresse meda, a s'airada; andai cun atropégliu = andhare o caminare a pelea; atropégliu de genti = zente meda, a muntones, aira
Sentences
cudhu cane fit mintendhe s'atropógliu in sa bama ◊ su tzanfarajolu est mintendhe s'atropógliu in piata, a boghes bendhindhe tramatas ◊ apustis de s'atropéliu de su cambiamentu de domu s'intendiat mellus
2.
canta matana… totu custu atropógliu bos bochit! ◊ s'ómine, fiudu, fuit istracu de s'atrupellu de èssere babbu e mama de tres pitzinnos ◊ atropégliu mannu, ma vida carestiosa e làngia! ◊ in s'atropíliu de cust'esisténtzia no bandu che cadrogu a manu in muru! (D.Erriu)
3.
it'est cust'atropógliu, chi su babbu de unu dannu ndhe faghet duos, sa mama faghet a sa bighina su chi no li at a fàghere piús e chi frade tou ndhe bochit cantu ndhe agatat?!
Etymon
srd.
Translations
French
pagaille
English
disorder
Spanish
desorden,
atropello
Italian
scompíglio
German
Verwirrung.
busúliu , nm Synonyms e antonyms
abbolotu,
móricu
Sentences
addaghi bido tzertas vizilias si mi ponet su sàmbene in busúliu
Translations
French
désordre
English
stirring,
mess
Spanish
desorden
Italian
rimescolìo,
disórdine
German
Verwirrung.
cofujòne, cofusiòne , nf: cubisione,
cufusione,
cunfusione,
cunfusioni,
cunvisioni Definition
cosa pagu crara, betada apare, su betare apare cosas diferentes, su cumprèndhere o pigare una cosa po un'àtera
Synonyms e antonyms
abbolotu,
afusada,
afuscu,
cumboja,
trambullu
Sentences
vi depiat àere piús zente ca in sa cofujone carchi paràgula no s'intendhiat (G.Chironi)
Etymon
itl.
Translations
French
confusion
English
confusion
Spanish
confusión
Italian
confusióne
German
Verwirrung.
disorientadúra , nf Definition
su no cumprèndhere inue est, unu chi si est pérdiu, su no dhue cumprèndhere prus in calecuna chistione introbicada meda
Synonyms e antonyms
| ctr.
orientamentu
Etymon
srd.
Translations
French
désorientation
English
disorientation
Spanish
desorientación
Italian
disorientaménto
German
Orientierungslosigkeit,
Verwirrung.
murísima , nf: murisma Definition
genia de avolotu, de bulúgiu, de moida
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
moida,
pilissu,
sciumbullu,
sculumerdu,
subuzu,
trambullu,
tregollu
Sentences
poita ses beniu a ponni murísima in su teatru miu? ◊ sa murísima de su mari fuat sa bússola chi no mi lassàt isbagliai (A.Boi)
Etymon
spn
morisma
Translations
French
tumulte,
pagaille
English
tumult,
confusion
Spanish
tumulto,
alboroto
Italian
tumulto,
scompìglio
German
Rummel,
Verwirrung.
sciumbúllu , nm: sumbúgiu,
sumbullu,
sumbuzu,
sumuzu Definition
movimentu e moida, istragatzu chi si faet movendho o murigandho cosa, camminandho, movimentu e moida a s’afaiu; fintzes movimentu de gente meda contras o po calecuna chistione
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
iscumbullu,
ispabúliu,
sculumerdu,
stragambullu,
subuzu,
trambullu,
tregollu,
trepollu,
trobbuscàmene
/
trummentu
Idioms
csn:
su s. de s'àcua = moida de abba currindhe, chi ruet a istràmpidu de artu; sumbullu de sa brenti = sos tzocos chi faghet in bentre; ponni sumbullu = pònnere abbolotu; sumbúgiu de istògomo = gana mala, buluzu
Sentences
intendu sumbullu in foras: depint èssi torrendu! ◊ intrendi a domu at inténdiu sumbullu de pratus e boxis avolotadas ◊ a dónnia sumbullu chi intendit si girat luegu a castiai a coa ◊ sumuzu surdu sas orrodas prenas, cussas a rajos sonant che campana (G.A.Mura)
2.
me in Castedhu, Oristanis, Iglésias nanca dhoi at sumbullus e tréulus mannus: sa genti dha tenit contras a su guvernu ◊ cussos benint a domo a pònnere sumbuzu: fintzas sas padedhas mi cumpudant!◊ sumbullu de su coru e sumbullu chi dhi arretronat in conca no dhu lassat drommiri
Etymon
srd.
Translations
French
émoi,
émeute
English
confusion,
riot
Spanish
desorden,
confusión,
revuelta
Italian
scompìglio,
subbùglio,
sommòssa
German
Verwirrung,
Unordnung,
Durcheinander,
Aufstand.
subúzu , nm: supuzu Definition
genia de movimentu, de murigamentu, fintzes de moida chi si faet; nau de persona, genia de pentzamentu, murigamentu de sentidos / pònnere sa domo in s. = pònniri a tréulu sa domu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
abbuluzu,
baraundha,
móricu,
pilissu,
sciumbullu,
seguzu,
trambullu,
tregollu
Sentences
sessaos sos supuzos, ghirabant a bidha
2.
tzertas cosas lu poniant deretu in supuzu ◊ Mallena lu pompiabat cun sa fatza prena de disizos chi poniant in supuzu e in tribbulia a isse puru
Etymon
srd.
Translations
French
émoi,
bouleversement
English
confusion,
anxiety
Spanish
alboroto,
turbación
Italian
subbùglio,
turbaménto
German
Verwirrung,
Beunruhigung.
trambúliu , nm Definition
genia de pentzamentu, de pidinu, idea o timoria chi no lassat asseliare
Synonyms e antonyms
apinioni,
atrepógliu,
pessamentu,
pidinu,
sudha 2,
trambullu
Sentences
sas tempestas de sa vida, sos trambúlios de s'edade ◊ sos pisedhos si che infulculeint in mesu a su trambúliu e si fateint amigos cun totu
Etymon
itl.
trambusto + subbuglio
Translations
French
trouble,
confusion
English
bewilderment
Spanish
desconcierto
Italian
sconcèrto
German
Verwirrung.
trambúllu , nm: trambúgliu,
trumbullu Definition
su trumbullai, murigamentu de cosas, fintzes in su sensu de avolotare, fàere de no si pòdere bíere bene; fintzes boghes, moida e tzàcurros o cropos a meda
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
baraundha,
murísima,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
suluvertu,
tregollu,
trepollu
/
trullesa
| ctr.
assébiu
Sentences
mi abbaideit cun d-una ograda isagherada chi mi at postu in trambullu
2.
sa boxi ndi essiat arrembombendu de mesu de unu trumbullu de àtaras boxis chi pariant is boxis de totu sa genti de su mundu
Etymon
srd.
Translations
French
turbidité,
pagaille,
vacarme
English
turbidity,
mess,
bustle
Spanish
turbidez,
confusión,
ruido
Italian
torbidézza,
scompìglio,
chiasso,
fracasso
German
Trübe,
Verwirrung,
Lärm.
trególlu , nm: trégulu,
tréulu,
tríulu Definition
murigamentu de cosas coment'e de treulóngiu, murigamentu de pentzamentos, chistiones, moidas e sonos de cosa movendho, boghes e àteru, cosa posta totu a s'afaiu; fintzes avolotu, protesta / èssere a tríulos de mata, de istògomo = giúghere sa bentre, s'istògomo avolotaos
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
baraundha,
mamudinu,
sciumbullu,
stragambullu,
trambullu,
trepollu
Sentences
mannu fut su tregollu de is sordaus ◊ in vida mia apu tentu tréulus, disprexeris e pensamentus (C.M.Costa)◊ pasàdebbos, gai ismentigades sos tríulos chi móssigant su coro! ◊ poi de tantu tríulu e matana sa morte mi at a dare eternu pasu (C.Ortu)◊ lassa a pèldere is campanas, faent solu tréulu!
2.
su mere dhis donat tropu pagu a biàgiu e po cussu est nàsciu su tréulu ◊ imbídia no che at ne faghevaghe de minetas, de tríulos e gherras
Etymon
srd.
Translations
French
pagaille,
cohue,
agitation
English
hubbub
Spanish
desbarajuste
Italian
scompìglio,
bailamme,
agitazióne
German
Verwirrung.
trepógliu , nm: atrepógliu*,
tropellu,
trupégliu,
trupellu Definition
genia de faghevaghe, de andhata a fuidura a dónnia bandha, de tréulu, cosa betada apare, a s'afaiu; immarritzone mannu, cadha, matana
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
atrobodhu,
atroputzu,
atrupamentu,
carralzu,
imbrabugliu,
incalamistru,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu,
trepoju,
trobodhu
/
cadha,
matana,
pelea
Sentences
it’est custu bacanu in sa vidha a trepógliu?
Translations
French
confusion,
embrouillement
English
confusion,
entanglement
Spanish
confusión
Italian
confusióne,
ingarbugliaménto
German
Durcheinander,
Verwirrung.