Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

algadaría , nf: algararia Synonyms e antonyms abbolotu, baraundha, carralzu, derreore, mugoni Etymon spn. algarabia Translations French vacarme English mess Spanish algarabía Italian putifèrio German Lärm.

atacazàre , vrb Definition fàere tzàcurros e moida forte, nau fintzes de su bestiàmene chi istat a iscràmios Synonyms e antonyms atamazare, intrigliare Etymon srd. Translations French faire du vacarme, criailler English to make an uproar Spanish hacer ruido Italian strepitare German Krach machen.

atraghéntu , nm: atreghentu, atrighentu, treghentu Definition arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda Synonyms e antonyms abbolotu, biuldu, carralzu, chimentu, irburbutzu, tremutu / cdh. strallatu Sentences in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu) Etymon srd. Translations French vacarme, tumulte English dismaying uproar Spanish alboroto, susto Italian frastuòno che sgomenta, strèpito German Getöse, Lärm.

bacànu , nm Definition moida meda o avolotu chi faet gente chi foedhat a tzérrios, e si movet, e faet isciorrocu Synonyms e antonyms biuldu, carralzu, intrígliu, strebessu, tréulu / cdh. intirruzu | ctr. assébiu Etymon itl. Translations French vacarme, tapage, chahut English row Spanish alboroto, jaleo Italian baccano German Lärm.

batàglia , nf: batalla, bataza Definition gherrígiu o gherra; prus che àteru, pelea manna chi unu si leat foedhandho po cumbínchere a s'àteru, po giare imparu, chistionu airadu Synonyms e antonyms gherra / chistionu, ragàglia 2. chi no si citeis, cun totu custa batalla ndi dhu iscidais! ◊ peri is bias s'intendit sa batalla, s'arrisu ◊ is còngius immoi funt segaus e is batallas no balint a nudha ◊ lassai is batallas e isterreisí po gustai! ◊ ndi tenis, de batalla, no citis nudha! ◊ intendhendhe totu custa batalla, zeo mi che seo pesada Surnames and Proverbs prb: cun sa batalla no si prenit sa brenti Translations French gueulement, vacarme English noise Spanish batalla Italian battàglia, chiasso, discórso concitato German Kampf, Schlacht, Lärm, Wortwechsel.

batúgliu , nm: abbatúliu*, batúliu, batúlliu Definition tréulu, carraxu mannu, sonos Synonyms e antonyms abbolotu, arrevolotu, atrepógliu, sciumbullu, tregollu / abbulizu, mamudinu, murísima, pilissu, stragambullu, trambullu, tremutu Sentences abarrai firmus, chi seis fendi unu tríbbulu batúliu! ◊ che intro a su batúgliu e bi l'agato che cane aggantzadu: a fortza intro in mesu e briga e chistione apo suspesu (Limbudu)◊ sonus, batúllius de dónnia genia, isciarrocus che tronus móvius de bentu non timu (G.Porru) Translations French pagaille, tapage, vacarme English confusion, din Spanish barullo Italian scompìglio, schiamazzo German Geschrei.

biliúldu, biliúrdu , nm: buliurdu Synonyms e antonyms biuldu, carralzu, strebessu Sentences a fortza de rustaza, istrale e picu cun tota calma o forte buliurdu s'ortu s'est fatu de frútules ricu (S.Casu)◊ ant postu su boliurdu in sas pijas de s'ànimu pro nàrrere a sos àteros sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro Translations French vacarme, tapage, chaos English uproar Spanish estrépito, jaleo, alboroto Italian strèpito, caos German Lärm, Wirrwarr.

biúldu , nm: biurdu Definition burdellu mannu de tzérrios e sonos Synonyms e antonyms biliuldu, carralzu, chichígliu, intrígliu, strebessu Sentences est unu veru biurdu, una Babbele! ◊ cagliados istent sos cantadores, sentza pònnere tantos biurdos ◊ sas mérulas sont assuconatas dae su biurdu de sa tzente ◊ intendho biurdu de proja Translations French vacarme, tapage, chahut, fracas English uproar Spanish alboroto, jaleo Italian baccano, strèpito German Heidenlärm.

budréllu , nm: buldedhu, buldellu, burdedhu, burdellu Definition foedhare a s'airada, a boghes, coment'e brigandho e ponendho tréulu / pesare b. = fai carraxu, pònniri avolotu, pesai badharocu Synonyms e antonyms abbatúliu, biuldu, carralzu, chichígliu, chimentu Sentences balit prus su sonu de sa mola chi no custu burdellu de genti arrica! ◊ sos canes ant pesatu unu burdellu de sos diàulos ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhi a no fai budrellu ◊ su mundhu, oe, est unu burdellu niedhu Etymon itl. Translations French tapage, vacarme, bordel, boucan English uproar Spanish alboroto Italian chiasso, bordèllo German Lärm.

isciarrocàda , nf: sciarrocada Definition su isciarrocai, distrúere totu, cosa manna, betare faendho tzàcurru o fragassu meda; tzàcurru mannu e fintzes cropu o sonu de cropu Synonyms e antonyms isorrocadura / ttrs. isciarada Etymon srd. Translations French fracas, vacarme English hubbub, hail (of blows) Spanish estruendo Italian fracasso fragoróso, scàrica German Krach, Hagel.

istribitàre , vrb: istribitzare Definition fàere istribitu, moida, giare genia de cropos cun is peis a terra, fintzes coment'e po si ammostare contràrios a calecuna cosa, o po fàere fuire Synonyms e antonyms intrigliare, istrampizare, istripizare 2. istribitant e apedhant chi custas cosas sunt tropu ◊ si est pesadu a pabarotadas, istribitzendhe cun maigantu arrennegu Translations French faire du vacarme English to make a din Spanish hacer ruido Italian strepitare German lärmen.

istripidàre , vrb: istripitare Definition fàere una genia de movimentu cun is cambas, ponendhodhas a grughe ballandho; fàere tzàcurros cun is peis iscudendho su fundhu de s'iscarpa a terra ballandho, fàere istribitu fintzes po cosa in contràriu Synonyms e antonyms aciapitai, atzopitai, istripizare, sciampitai / bacanare, sciumbullai, tzacai Sentences "Ràida?!…" isclameit, istripidèndhesi a sa notíscia ◊ àltziat sa boghe, si leat matana, istrípidat e sonat e, si li dant contra, segat s'arresonu ◊ eris note fit ballendhe: deo no lu aio bidu mai gai allegru, istripidendhe forte cun ambos pes! 2. prima de iscanzare die si est ischituladu e a pupa de iscuru est isérghidu che cane istripidadu (G.Mele) Translations French piétiner, trainer les pieds, faire du vacarme English to make an uproar, to shuffle Spanish pisotear Italian scalpicciare, strepitare German zertrampeln, lärmen.

mamudínu , nm: mamutinu, maudinu, momodinu, mumudinu, mumurinu Definition est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai… Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, atutina, baraundha, mammarinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu, tremutu Sentences mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos 2. "Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa 3. su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru Translations French vacarme, tapage, bruit English noise, uproar Spanish matraqueo, estruendo, matraca Italian strèpito, rumóre German Lärm.

ragàglia, ragàlla , nf: regàglia Definition chistionu a meda e a boghe arta de una cambarada, tanti po istare a chistionu o fintzes a briga Synonyms e antonyms apísciulu, argiolu 1, bàdula, bataloca, ciaciarra, ciaramedha, ciarra, lúlluru, paraleta / ttrs. ragàglia Sentences sunt a regàglia fata, chi nachi como sos tempos sunt giambados ◊ intendhendhe sa ragalla, si sunt acurtziados pro ndhe collire s'assuntu de su cuntrestu ◊ custa ragalla a cust'ora in sa carrela, ite bi at? Surnames and Proverbs smb: Ragàglia, Regaglia Etymon srd. Translations French vacarme, brouhaha English noise, bawling Spanish estrépito, estruendo, parloteo Italian chiasso, frastuòno di vóci, vocìo German Geschwätz, Quasselei.

tifitànu , nm Definition faghevaghe, fragassu, moida, genia de sonu a meda, a carraxu Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, atabazu, atutina, mamudinu, pilissu, sciumbullu, stragambullu, trambullu, tremutu Sentences a tantu tifitanu e abbolotu su mortu abberit s'oju, dat su túnciu ◊ est gustu meu bídere sos pitzinnos cúrrermi fatu a giogu e a pelea, a tifitanu dai chea in chea, pro sa bellesa mia cantendhe innos (P.Casu)◊ iscuadríglias de aeroplanos sunt a s'andhalitorra a tifitanu postu Etymon cdh. tifitanu Translations French vacarme English uproar Spanish estrépito, jaleo Italian strèpito, tumulto German Lärm.

trambúllu , nm: trambúgliu, trumbullu Definition su trumbullai, murigamentu de cosas, fintzes in su sensu de avolotare, fàere de no si pòdere bíere bene; fintzes boghes, moida e tzàcurros o cropos a meda Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, baraundha, murísima, pilissu, sciumbullu, stragambullu, subuzu, suluvertu, tregollu, trepollu / trullesa | ctr. assébiu Sentences mi abbaideit cun d-una ograda isagherada chi mi at postu in trambullu 2. sa boxi ndi essiat arrembombendu de mesu de unu trumbullu de àtaras boxis chi pariant is boxis de totu sa genti de su mundu Etymon srd. Translations French turbidité, pagaille, vacarme English turbidity, mess, bustle Spanish turbidez, confusión, ruido Italian torbidézza, scompìglio, chiasso, fracasso German Trübe, Verwirrung, Lärm.

tremútu , nm: trimutu Definition stragamullu mannu, agiummai coment'e terremotu; terremotu puru, trémia forte Synonyms e antonyms abbatúliu, baraundha, irburbutzu, mamudinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu / cdh. trimutu / terremotu Sentences trimutu de ómines e de cadhos ◊ sa zente pranghiat a tremutu intendhendhe cudhu cundennau a s'impicu ca fachiat dolu a sas predas Translations French vacarme, remue-ménage English rummaging, uproar Spanish estruendo Italian frastuòno, tramestìo German Lärm, Durcheinander.