atabàzu , nm: atamàzidu,
atamazu Definition
avolotu e moida, sonos a meda
Synonyms e antonyms
atacazu,
carralzu,
chimentu,
mamudinu,
tifitanu
Sentences
sa bama est in atamazu, recuindhe ◊ s'atamazu de su bentu indrughet sos ozastros muilanne ◊ candho si pesaiat s'atamazu fint órulos, colpos, tichírrios e piantos
Etymon
srd.
Translations
French
tapage
English
uproar
Spanish
estrépito,
jaleo
Italian
strèpito,
chiasso
German
Lärm.
atacazàre , vrb Definition
fàere tzàcurros e moida forte, nau fintzes de su bestiàmene chi istat a iscràmios
Synonyms e antonyms
atamazare,
intrigliare
Etymon
srd.
Translations
French
faire du vacarme,
criailler
English
to make an uproar
Spanish
hacer ruido
Italian
strepitare
German
Krach machen.
atraghéntu , nm: atreghentu,
atrighentu,
treghentu Definition
arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda
Synonyms e antonyms
abbolotu,
biuldu,
carralzu,
chimentu,
irburbutzu,
tremutu
/
cdh. strallatu
Sentences
in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu)
Etymon
srd.
Translations
French
vacarme,
tumulte
English
dismaying uproar
Spanish
alboroto,
susto
Italian
frastuòno che sgomenta,
strèpito
German
Getöse,
Lärm.
biliúldu, biliúrdu , nm: buliurdu Synonyms e antonyms
biuldu,
carralzu,
strebessu
Sentences
a fortza de rustaza, istrale e picu cun tota calma o forte buliurdu s'ortu s'est fatu de frútules ricu (S.Casu)◊ ant postu su boliurdu in sas pijas de s'ànimu pro nàrrere a sos àteros sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro
Translations
French
vacarme,
tapage,
chaos
English
uproar
Spanish
estrépito,
jaleo,
alboroto
Italian
strèpito,
caos
German
Lärm,
Wirrwarr.
biúldu , nm: biurdu Definition
burdellu mannu de tzérrios e sonos
Synonyms e antonyms
biliuldu,
carralzu,
chichígliu,
intrígliu,
strebessu
Sentences
est unu veru biurdu, una Babbele! ◊ cagliados istent sos cantadores, sentza pònnere tantos biurdos ◊ sas mérulas sont assuconatas dae su biurdu de sa tzente ◊ intendho biurdu de proja
Translations
French
vacarme,
tapage,
chahut,
fracas
English
uproar
Spanish
alboroto,
jaleo
Italian
baccano,
strèpito
German
Heidenlärm.
budréllu , nm: buldedhu,
buldellu,
burdedhu,
burdellu Definition
foedhare a s'airada, a boghes, coment'e brigandho e ponendho tréulu / pesare b. = fai carraxu, pònniri avolotu, pesai badharocu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
biuldu,
carralzu,
chichígliu,
chimentu
Sentences
balit prus su sonu de sa mola chi no custu burdellu de genti arrica! ◊ sos canes ant pesatu unu burdellu de sos diàulos ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhi a no fai budrellu ◊ su mundhu, oe, est unu burdellu niedhu
Etymon
itl.
Translations
French
tapage,
vacarme,
bordel,
boucan
English
uproar
Spanish
alboroto
Italian
chiasso,
bordèllo
German
Lärm.
chiméntu , nm: cimentu 1 Definition
moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa
Synonyms e antonyms
abbolotu,
atabazu,
carralzu,
chichígliu,
fracassu,
siliestu
/
cadha,
matratamentu,
podha
/
arriscu
| ctr.
assébiu
Sentences
pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe
2.
pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru!
Translations
French
bruit,
tapage
English
noise,
uproar
Spanish
alboroto,
confusión
Italian
strèpito,
schiamazzo,
subbùglio
German
Lärm,
Aufruhr.
ciaramèdha , nf, nm: ciaramedhu,
tzaramedha Definition
chistionu, prus che àteru chentza cabu e ne coa, boghes de gente a chistionu, lega, bodheta
Synonyms e antonyms
apísciulu,
argiolu 1,
bàdula,
ciaciarra,
lúlluru,
paraleta,
ragàglia
/
argioleri
/
bodheta,
naravèglia
Sentences
in sos ciaramedhos insoro si faedhaiat finas de cosas importantes ◊ resessimos a evitare ciaramedhos, disgràscias e ispesas ◊ e cantos ciaramedhos cunfidados in annos de fainas tra amigos disizosos de lorodhos!…◊ ischire si fit fàula cheriat su ciaramedhu chi aiant bogadu (A.Rubattu)
Etymon
itl.
ciaramella
Translations
French
bavardage,
chahut
English
uproar
Spanish
(cirimía),
charla
Italian
ciarla,
cagnara
German
Gerede,
Krach.
fazéllu , nm Synonyms e antonyms
abbalàviu,
atàviu,
pedighinu,
pestighinzu,
ischinitzu
Etymon
srd.
Translations
French
agitation,
tapage,
bruit
English
restlessness,
uproar
Spanish
inquietud,
ruido
Italian
irrequietézza,
chiasso
German
Unruhe,
Lärm,
Krach.
istripidàre , vrb: istripitare Definition
fàere una genia de movimentu cun is cambas, ponendhodhas a grughe ballandho; fàere tzàcurros cun is peis iscudendho su fundhu de s'iscarpa a terra ballandho, fàere istribitu fintzes po cosa in contràriu
Synonyms e antonyms
aciapitai,
atzopitai,
istripizare,
sciampitai
/
bacanare,
sciumbullai,
tzacai
Sentences
"Ràida?!…" isclameit, istripidèndhesi a sa notíscia ◊ àltziat sa boghe, si leat matana, istrípidat e sonat e, si li dant contra, segat s'arresonu ◊ eris note fit ballendhe: deo no lu aio bidu mai gai allegru, istripidendhe forte cun ambos pes!
2.
prima de iscanzare die si est ischituladu e a pupa de iscuru est isérghidu che cane istripidadu (G.Mele)
Translations
French
piétiner,
trainer les pieds,
faire du vacarme
English
to make an uproar,
to shuffle
Spanish
pisotear
Italian
scalpicciare,
strepitare
German
zertrampeln,
lärmen.
mamudínu , nm: mamutinu,
maudinu,
momodinu,
mumudinu,
mumurinu Definition
est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai…
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
abbuluzu,
atutina,
baraundha,
mammarinu,
sciumbullu,
stragambullu,
tifitanu,
trambullu,
tregollu,
tremutu
Sentences
mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos
2.
"Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa
3.
su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru
Translations
French
vacarme,
tapage,
bruit
English
noise,
uproar
Spanish
matraqueo,
estruendo,
matraca
Italian
strèpito,
rumóre
German
Lärm.
tifitànu , nm Definition
faghevaghe, fragassu, moida, genia de sonu a meda, a carraxu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
atabazu,
atutina,
mamudinu,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
trambullu,
tremutu
Sentences
a tantu tifitanu e abbolotu su mortu abberit s'oju, dat su túnciu ◊ est gustu meu bídere sos pitzinnos cúrrermi fatu a giogu e a pelea, a tifitanu dai chea in chea, pro sa bellesa mia cantendhe innos (P.Casu)◊ iscuadríglias de aeroplanos sunt a s'andhalitorra a tifitanu postu
Etymon
cdh.
tifitanu
Translations
French
vacarme
English
uproar
Spanish
estrépito,
jaleo
Italian
strèpito,
tumulto
German
Lärm.
tremútu , nm: trimutu Definition
stragamullu mannu, agiummai coment'e terremotu; terremotu puru, trémia forte
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
baraundha,
irburbutzu,
mamudinu,
sciumbullu,
stragambullu,
tifitanu,
trambullu,
tregollu
/
cdh. trimutu
/
terremotu
Sentences
trimutu de ómines e de cadhos ◊ sa zente pranghiat a tremutu intendhendhe cudhu cundennau a s'impicu ca fachiat dolu a sas predas
Translations
French
vacarme,
remue-ménage
English
rummaging,
uproar
Spanish
estruendo
Italian
frastuòno,
tramestìo
German
Lärm,
Durcheinander.