atabàzu , nm: atamàzidu,
atamazu Definizione
avolotu e moida, sonos a meda
Sinonimi e contrari
atacazu,
carralzu,
chimentu,
mamudinu,
tifitanu
Frasi
sa bama est in atamazu, recuindhe ◊ s'atamazu de su bentu indrughet sos ozastros muilanne ◊ candho si pesaiat s'atamazu fint órulos, colpos, tichírrios e piantos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tapage
Inglese
uproar
Spagnolo
estrépito,
jaleo
Italiano
strèpito,
chiasso
Tedesco
Lärm.
atacazàre , vrb Definizione
fàere tzàcurros e moida forte, nau fintzes de su bestiàmene chi istat a iscràmios
Sinonimi e contrari
atamazare,
intrigliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire du vacarme,
criailler
Inglese
to make an uproar
Spagnolo
hacer ruido
Italiano
strepitare
Tedesco
Krach machen.
atraghéntu , nm: atreghentu,
atrighentu,
treghentu Definizione
arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda
Sinonimi e contrari
abbolotu,
biuldu,
carralzu,
chimentu,
irburbutzu,
tremutu
/
cdh. strallatu
Frasi
in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vacarme,
tumulte
Inglese
dismaying uproar
Spagnolo
alboroto,
susto
Italiano
frastuòno che sgomenta,
strèpito
Tedesco
Getöse,
Lärm.
biliúldu, biliúrdu , nm: buliurdu Sinonimi e contrari
biuldu,
carralzu,
strebessu
Frasi
a fortza de rustaza, istrale e picu cun tota calma o forte buliurdu s'ortu s'est fatu de frútules ricu (S.Casu)◊ ant postu su boliurdu in sas pijas de s'ànimu pro nàrrere a sos àteros sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro
Traduzioni
Francese
vacarme,
tapage,
chaos
Inglese
uproar
Spagnolo
estrépito,
jaleo,
alboroto
Italiano
strèpito,
caos
Tedesco
Lärm,
Wirrwarr.
biúldu , nm: biurdu Definizione
burdellu mannu de tzérrios e sonos
Sinonimi e contrari
biliuldu,
carralzu,
chichígliu,
intrígliu,
strebessu
Frasi
est unu veru biurdu, una Babbele! ◊ cagliados istent sos cantadores, sentza pònnere tantos biurdos ◊ sas mérulas sont assuconatas dae su biurdu de sa tzente ◊ intendho biurdu de proja
Traduzioni
Francese
vacarme,
tapage,
chahut,
fracas
Inglese
uproar
Spagnolo
alboroto,
jaleo
Italiano
baccano,
strèpito
Tedesco
Heidenlärm.
budréllu , nm: buldedhu,
buldellu,
burdedhu,
burdellu Definizione
foedhare a s'airada, a boghes, coment'e brigandho e ponendho tréulu / pesare b. = fai carraxu, pònniri avolotu, pesai badharocu
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
biuldu,
carralzu,
chichígliu,
chimentu
Frasi
balit prus su sonu de sa mola chi no custu burdellu de genti arrica! ◊ sos canes ant pesatu unu burdellu de sos diàulos ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhi a no fai budrellu ◊ su mundhu, oe, est unu burdellu niedhu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
tapage,
vacarme,
bordel,
boucan
Inglese
uproar
Spagnolo
alboroto
Italiano
chiasso,
bordèllo
Tedesco
Lärm.
chiméntu , nm: cimentu 1 Definizione
moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa
Sinonimi e contrari
abbolotu,
atabazu,
carralzu,
chichígliu,
fracassu,
siliestu
/
cadha,
matratamentu,
podha
/
arriscu
| ctr.
assébiu
Frasi
pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe
2.
pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru!
Traduzioni
Francese
bruit,
tapage
Inglese
noise,
uproar
Spagnolo
alboroto,
confusión
Italiano
strèpito,
schiamazzo,
subbùglio
Tedesco
Lärm,
Aufruhr.
ciaramèdha , nf, nm: ciaramedhu,
tzaramedha Definizione
chistionu, prus che àteru chentza cabu e ne coa, boghes de gente a chistionu, lega, bodheta
Sinonimi e contrari
apísciulu,
argiolu 1,
bàdula,
ciaciarra,
lúlluru,
paraleta,
ragàglia
/
argioleri
/
bodheta,
naravèglia
Frasi
in sos ciaramedhos insoro si faedhaiat finas de cosas importantes ◊ resessimos a evitare ciaramedhos, disgràscias e ispesas ◊ e cantos ciaramedhos cunfidados in annos de fainas tra amigos disizosos de lorodhos!…◊ ischire si fit fàula cheriat su ciaramedhu chi aiant bogadu (A.Rubattu)
Etimo
itl.
ciaramella
Traduzioni
Francese
bavardage,
chahut
Inglese
uproar
Spagnolo
(cirimía),
charla
Italiano
ciarla,
cagnara
Tedesco
Gerede,
Krach.
fazéllu , nm Sinonimi e contrari
abbalàviu,
atàviu,
pedighinu,
pestighinzu,
ischinitzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agitation,
tapage,
bruit
Inglese
restlessness,
uproar
Spagnolo
inquietud,
ruido
Italiano
irrequietézza,
chiasso
Tedesco
Unruhe,
Lärm,
Krach.
istripidàre , vrb: istripitare Definizione
fàere una genia de movimentu cun is cambas, ponendhodhas a grughe ballandho; fàere tzàcurros cun is peis iscudendho su fundhu de s'iscarpa a terra ballandho, fàere istribitu fintzes po cosa in contràriu
Sinonimi e contrari
aciapitai,
atzopitai,
istripizare,
sciampitai
/
bacanare,
sciumbullai,
tzacai
Frasi
"Ràida?!…" isclameit, istripidèndhesi a sa notíscia ◊ àltziat sa boghe, si leat matana, istrípidat e sonat e, si li dant contra, segat s'arresonu ◊ eris note fit ballendhe: deo no lu aio bidu mai gai allegru, istripidendhe forte cun ambos pes!
2.
prima de iscanzare die si est ischituladu e a pupa de iscuru est isérghidu che cane istripidadu (G.Mele)
Traduzioni
Francese
piétiner,
trainer les pieds,
faire du vacarme
Inglese
to make an uproar,
to shuffle
Spagnolo
pisotear
Italiano
scalpicciare,
strepitare
Tedesco
zertrampeln,
lärmen.
mamudínu , nm: mamutinu,
maudinu,
momodinu,
mumudinu,
mumurinu Definizione
est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai…
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
abbuluzu,
atutina,
baraundha,
mammarinu,
sciumbullu,
stragambullu,
tifitanu,
trambullu,
tregollu,
tremutu
Frasi
mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos
2.
"Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa
3.
su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru
Traduzioni
Francese
vacarme,
tapage,
bruit
Inglese
noise,
uproar
Spagnolo
matraqueo,
estruendo,
matraca
Italiano
strèpito,
rumóre
Tedesco
Lärm.
tifitànu , nm Definizione
faghevaghe, fragassu, moida, genia de sonu a meda, a carraxu
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
atabazu,
atutina,
mamudinu,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
trambullu,
tremutu
Frasi
a tantu tifitanu e abbolotu su mortu abberit s'oju, dat su túnciu ◊ est gustu meu bídere sos pitzinnos cúrrermi fatu a giogu e a pelea, a tifitanu dai chea in chea, pro sa bellesa mia cantendhe innos (P.Casu)◊ iscuadríglias de aeroplanos sunt a s'andhalitorra a tifitanu postu
Etimo
cdh.
tifitanu
Traduzioni
Francese
vacarme
Inglese
uproar
Spagnolo
estrépito,
jaleo
Italiano
strèpito,
tumulto
Tedesco
Lärm.
tremútu , nm: trimutu Definizione
stragamullu mannu, agiummai coment'e terremotu; terremotu puru, trémia forte
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
baraundha,
irburbutzu,
mamudinu,
sciumbullu,
stragambullu,
tifitanu,
trambullu,
tregollu
/
cdh. trimutu
/
terremotu
Frasi
trimutu de ómines e de cadhos ◊ sa zente pranghiat a tremutu intendhendhe cudhu cundennau a s'impicu ca fachiat dolu a sas predas
Traduzioni
Francese
vacarme,
remue-ménage
Inglese
rummaging,
uproar
Spagnolo
estruendo
Italiano
frastuòno,
tramestìo
Tedesco
Lärm,
Durcheinander.