bacanài, bacanàre , vrb Definizione fàghere moida, bacanu Sinonimi e contrari arrare, istripitare, sciumbullai, tzacai Frasi innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou! Etimo srd. Traduzioni Francese faire du bruit Inglese to make a noise Spagnolo hacer ruido Italiano far rumóre Tedesco lärmen.

chiméntu , nm: cimentu 1 Definizione moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa Sinonimi e contrari abbolotu, atabazu, carralzu, chichígliu, fracassu, siliestu / cadha, matratamentu, podha / arriscu | ctr. assébiu Frasi pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe 2. pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru! Traduzioni Francese bruit, tapage Inglese noise, uproar Spagnolo alboroto, confusión Italiano strèpito, schiamazzo, subbùglio Tedesco Lärm, Aufruhr.

cróculu , nm: gróggulu Definizione arrumóriu de s'abba chi orruet de artu, essit, budhit, o si movet (fintzes in bentre): a logos dhu narant fintzes a sa boghe de su porcu; miza de abba Sinonimi e contrari crocólliu, crocu 1, gurgúlliu, iscróculu, sbrufúliu / cróchida, cróchidu / bena, càntaru Frasi at pigau su frascu e at bufau a cróculu ◊ in su mudore de sa cussorza s'intenniat solu su cróculu de sa funtana, illassizanne ◊ s'intendit su cróculu allirgu de is arrius ◊ no s'intendhet su cróculu de su mannale 2. su cróculu de s'abba est semper bunnante 3. zughiat su sàmbene falanne a cróculu Etimo srd. Traduzioni Francese gargouillis, grondement, bruit Inglese gurgling Spagnolo gorgoteo Italiano gorgoglìo, scròscio Tedesco Gurgeln, Rauschen.

dúbba , nm Definizione genia de cropu e sonu chi faet, coment'e de cosa orruta de artu Sinonimi e contrari atzapulada, dobbo 1, iscartinada, istrampada, sciotada, tupu Frasi sos mazores no ischiant a cale santu si bortare e dubba chi si lis presentat unu Traduzioni Francese bruit sourd Inglese thud Spagnolo zambullida Italiano tónfo Tedesco dumpfer Schlag, Plumps.

fazéllu , nm Sinonimi e contrari abbalàviu, atàviu, pedighinu, pestighinzu, ischinitzu Etimo srd. Traduzioni Francese agitation, tapage, bruit Inglese restlessness, uproar Spagnolo inquietud, ruido Italiano irrequietézza, chiasso Tedesco Unruhe, Lärm, Krach.

inciónnu , nm: insóniu, insonu, issóniu, issonu Definizione agiummai coment'e sonu, cosa chi ischint o chi narant in medas de unu, siat in bonu e siat in malu / sa bidha est a insonu = in bidha est essida sa boghe chi… Sinonimi e contrari díciu / alleca, arviedhu, nova / incionada, lúmena, lumenada, nada, nemonada, nomena, sonedhu Frasi cun istruendu e insóniu terrore inoghe isparghias! ◊ sa zente pessat chi de totu s'issóniu, de totu su machine de sa vida, arreat petzi su cherinzu vene ◊ abba passada no traet molinu, abba passada no faghet issonos (Cubeddu)◊ si azis issonu nàzinnos cosa! 2. custus funt dícius e incionnus de su Sulcis 3. a cussu malu issonu, su babbu lasseit andhare un'úrulu ◊ sunt tantos annos chi no ti apo bidu ne de te piús apo intesu insonu ◊ de candho at intesu cussu insonu, chi sa fura faghet cussu efetu, furat isse puru 4. no ailti de ladru cuss'insonu Etimo srd. Traduzioni Francese diction, nouvelle, bruit Inglese saying, news, reputation Spagnolo dicho, rumor, fama Italiano détto, notìzia, fama Tedesco Spruch, Nachricht, Gerücht.

istrampída, istràmpida , nf, nm: istrampidu, istràmpidu Definizione su istrampare, su pònnere o betare de botu, a cropu, s'isciorrocu chi faet orruendho a cropu una cosa (e sa persona etotu), atzapulandho a terra / a i. = istrampendhe, a faladura a corpu, a frundhinu Sinonimi e contrari istrampa, istrampada / istràmpinu 2. che l'ant postu a istràmpidu e l'ant segadu ◊ rúere a istràmpidu ◊ comente l'ant puntu, ndh'est istupadu su sàmbene a bullone e rutu est a istràmpidu ◊ lassesit annare sas valígias a istràmpidu ◊ comente l'ant dassadu andhare a istràmpidu at iscumeradu che cadhu ◊ in s'iscala no fales a istràmpidu! Etimo srd. Traduzioni Francese chute, coup, bruit sourd Inglese bump, fall Spagnolo caída, ruido producido al caerse Italiano caduta, bòtto, tónfo Tedesco Sturz.

mamudínu , nm: mamutinu, maudinu, momodinu, mumudinu, mumurinu Definizione est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai… Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, atutina, baraundha, mammarinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu, tremutu Frasi mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos 2. "Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa 3. su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru Traduzioni Francese vacarme, tapage, bruit Inglese noise, uproar Spagnolo matraqueo, estruendo, matraca Italiano strèpito, rumóre Tedesco Lärm.

moída , nf, nm: mughida, múghida, múghita, muida, múida, muídu, múidu, múita Definizione su sonu sighiu de cosa movendho, mescamente candho est meda e po su prus ifadosu / min. moidedha; lassare sa m. a unu = lassaidhu asséliu, lassaidhu stai sentz'e dhi narri nudha Sinonimi e contrari ammuina, arremóriu, mughina, remore, triuliu Frasi sa moida de su riu, de s'abba proindhe, de su bentu, de su trenu, de sa betoniera, de sas màchinas ◊ tengu una múida a conca chi mi parit de portai una scursura de abis ◊ chin sa conca a múghitas, che moju, mesu atolondrau ses galu andhandhe (N.Trunfio)◊ sa múghida coment'e de apiarju dae largu s'intendhet meda tretu ◊ s'àghera fit prena de sas múghidas de sas campanedhas de sas berbeches 2. làssami sa moida, tantu de su chi mi ses nendhe no ndhe fato! Etimo srd. Traduzioni Francese bruit, bourdonnement, ronflement, grondement, vrombissement Inglese noise, rumble, buzzing Spagnolo ruido, zumbido, estruendo Italiano rumóre, ronzìo, rómbo Tedesco Geräusch, Lärm, Summen, Brummen, Donner.

morichíntzu , nm: morighignu, morighíngiu, murighíngiu, murighinzu 1, murighiu Definizione moida de calecuna cosa chi si movet, chi istat a murigu, burdellu de gente foedhandho; manígiu chi si faet po ingannu / morichintzos de conca = pessamentos, oriolos Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, móricu, morighinada, trambullu, tregollu Frasi mi parit ca apu inténdiu morighíngiu in s'aposentu! ◊ medas recuint istracos, a passos lentos contr'a su murighinzu de sos tempos 2. si tenis coràgiu, ita abetas a ndi dhu iscabbúlliri de is morighíngius de su ciorbedhu?! ◊ – Seu scinitzosa… – Filla mia, est su murighíngiu de is isposus! 3. cussus funt maistus in chistionis de furóngiu e ant imbentau dógnia murighíngiu e trassa mala Etimo srd. Traduzioni Francese remue-ménage, bruit Inglese rummaging Spagnolo traqueteo, ruido Italiano tramestìo, rumóre Tedesco Lärm.

pidèdha, pidédhu , nf, nm: piredhu 2, piriedha Definizione genia de sonu coment'e tródhia (piru) chi si faet cun is lavras po befa contr'a ccn. e bòllere nàrrere chi si tenet un'idea contrària Frasi su capu itzerriàt a boxi manna "Saluto al Duce!" e totus arrespundiant "A noi!", a candu cun càncua pidedha puru ◊ dhus ant istérrius a iscorraciadas de pidedhus! ◊ su piciochedhu t'isfundat is origas cun d-unu pidedhu Etimo srd. Traduzioni Francese bruit vulgaire de mépris ou dérision Inglese raspberry Spagnolo pedorreta Italiano pernàcchia Tedesco furzähnliches Geräusch mit dem Mund.

remòre, remóriu , nm: arremori, romúriu, rumóriu, rumore Definizione genia de sonu chi s'intendhet de cosa chi si movet a sa sighia Sinonimi e contrari moida, triuliu Frasi is àrburis faint romúriu candu fait bentu ◊ s'intendit su romúriu de s'àcua chi proit Etimo ctl. remor Traduzioni Francese bruit Inglese noise Spagnolo ruido Italiano rumóre Tedesco Lärm.

sciotàda , nf: isciotada* Definizione orruta a terra a iscutuladura, a cropu / donai una s. a terra Sinonimi e contrari arratroxa, atzapulada, dobbo 1, dubba, iscartinada, istrampada, tóbbida Traduzioni Francese chute, bruit sourd Inglese heavy fall Spagnolo batacazo Italiano stramazzata, tónfo Tedesco Fall, Sturz.

tzocài , vrb: tzocare, tzoncare Definizione fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare Sinonimi e contrari dumbulare, istochidare, picare 2, sacai, tochedhare, trochedhare, tzacarrai, tzòchere, tzochire / sciopai Frasi bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu! 2. mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes) Etimo srd. Traduzioni Francese faire du bruit, éclater Inglese to make a din, to burst, to creak Spagnolo chasquear, restallar Italiano far strèpito, scoppiare, schioccare Tedesco Lärm machen, bersten.

«« Cerca di nuovo