bacanài, bacanàre , vrb Definition fàghere moida, bacanu Synonyms e antonyms arrare, istripitare, sciumbullai, tzacai Sentences innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou! Etymon srd. Translations French faire du bruit English to make a noise Spanish hacer ruido Italian far rumóre German lärmen.

chiméntu , nm: cimentu 1 Definition moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa Synonyms e antonyms abbolotu, atabazu, carralzu, chichígliu, fracassu, siliestu / cadha, matratamentu, podha / arriscu | ctr. assébiu Sentences pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe 2. pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru! Translations French bruit, tapage English noise, uproar Spanish alboroto, confusión Italian strèpito, schiamazzo, subbùglio German Lärm, Aufruhr.

cróculu , nm: gróggulu Definition arrumóriu de s'abba chi orruet de artu, essit, budhit, o si movet (fintzes in bentre): a logos dhu narant fintzes a sa boghe de su porcu; miza de abba Synonyms e antonyms crocólliu, crocu 1, gurgúlliu, iscróculu, sbrufúliu / cróchida, cróchidu / bena, càntaru Sentences at pigau su frascu e at bufau a cróculu ◊ in su mudore de sa cussorza s'intenniat solu su cróculu de sa funtana, illassizanne ◊ s'intendit su cróculu allirgu de is arrius ◊ no s'intendhet su cróculu de su mannale 2. su cróculu de s'abba est semper bunnante 3. zughiat su sàmbene falanne a cróculu Etymon srd. Translations French gargouillis, grondement, bruit English gurgling Spanish gorgoteo Italian gorgoglìo, scròscio German Gurgeln, Rauschen.

dúbba , nm Definition genia de cropu e sonu chi faet, coment'e de cosa orruta de artu Synonyms e antonyms atzapulada, dobbo 1, iscartinada, istrampada, sciotada, tupu Sentences sos mazores no ischiant a cale santu si bortare e dubba chi si lis presentat unu Translations French bruit sourd English thud Spanish zambullida Italian tónfo German dumpfer Schlag, Plumps.

fazéllu , nm Synonyms e antonyms abbalàviu, atàviu, pedighinu, pestighinzu, ischinitzu Etymon srd. Translations French agitation, tapage, bruit English restlessness, uproar Spanish inquietud, ruido Italian irrequietézza, chiasso German Unruhe, Lärm, Krach.

inciónnu , nm: insóniu, insonu, issóniu, issonu Definition agiummai coment'e sonu, cosa chi ischint o chi narant in medas de unu, siat in bonu e siat in malu / sa bidha est a insonu = in bidha est essida sa boghe chi… Synonyms e antonyms díciu / alleca, arviedhu, nova / incionada, lúmena, lumenada, nada, nemonada, nomena, sonedhu Sentences cun istruendu e insóniu terrore inoghe isparghias! ◊ sa zente pessat chi de totu s'issóniu, de totu su machine de sa vida, arreat petzi su cherinzu vene ◊ abba passada no traet molinu, abba passada no faghet issonos (Cubeddu)◊ si azis issonu nàzinnos cosa! 2. custus funt dícius e incionnus de su Sulcis 3. a cussu malu issonu, su babbu lasseit andhare un'úrulu ◊ sunt tantos annos chi no ti apo bidu ne de te piús apo intesu insonu ◊ de candho at intesu cussu insonu, chi sa fura faghet cussu efetu, furat isse puru 4. no ailti de ladru cuss'insonu Etymon srd. Translations French diction, nouvelle, bruit English saying, news, reputation Spanish dicho, rumor, fama Italian détto, notìzia, fama German Spruch, Nachricht, Gerücht.

istrampída, istràmpida , nf, nm: istrampidu, istràmpidu Definition su istrampare, su pònnere o betare de botu, a cropu, s'isciorrocu chi faet orruendho a cropu una cosa (e sa persona etotu), atzapulandho a terra / a i. = istrampendhe, a faladura a corpu, a frundhinu Synonyms e antonyms istrampa, istrampada / istràmpinu 2. che l'ant postu a istràmpidu e l'ant segadu ◊ rúere a istràmpidu ◊ comente l'ant puntu, ndh'est istupadu su sàmbene a bullone e rutu est a istràmpidu ◊ lassesit annare sas valígias a istràmpidu ◊ comente l'ant dassadu andhare a istràmpidu at iscumeradu che cadhu ◊ in s'iscala no fales a istràmpidu! Etymon srd. Translations French chute, coup, bruit sourd English bump, fall Spanish caída, ruido producido al caerse Italian caduta, bòtto, tónfo German Sturz.

mamudínu , nm: mamutinu, maudinu, momodinu, mumudinu, mumurinu Definition est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai… Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, atutina, baraundha, mammarinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu, tremutu Sentences mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos 2. "Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa 3. su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru Translations French vacarme, tapage, bruit English noise, uproar Spanish matraqueo, estruendo, matraca Italian strèpito, rumóre German Lärm.

moída , nf, nm: mughida, múghida, múghita, muida, múida, muídu, múidu, múita Definition su sonu sighiu de cosa movendho, mescamente candho est meda e po su prus ifadosu / min. moidedha; lassare sa m. a unu = lassaidhu asséliu, lassaidhu stai sentz'e dhi narri nudha Synonyms e antonyms ammuina, arremóriu, mughina, remore, triuliu Sentences sa moida de su riu, de s'abba proindhe, de su bentu, de su trenu, de sa betoniera, de sas màchinas ◊ tengu una múida a conca chi mi parit de portai una scursura de abis ◊ chin sa conca a múghitas, che moju, mesu atolondrau ses galu andhandhe (N.Trunfio)◊ sa múghida coment'e de apiarju dae largu s'intendhet meda tretu ◊ s'àghera fit prena de sas múghidas de sas campanedhas de sas berbeches 2. làssami sa moida, tantu de su chi mi ses nendhe no ndhe fato! Etymon srd. Translations French bruit, bourdonnement, ronflement, grondement, vrombissement English noise, rumble, buzzing Spanish ruido, zumbido, estruendo Italian rumóre, ronzìo, rómbo German Geräusch, Lärm, Summen, Brummen, Donner.

morichíntzu , nm: morighignu, morighíngiu, murighíngiu, murighinzu 1, murighiu Definition moida de calecuna cosa chi si movet, chi istat a murigu, burdellu de gente foedhandho; manígiu chi si faet po ingannu / morichintzos de conca = pessamentos, oriolos Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, móricu, morighinada, trambullu, tregollu Sentences mi parit ca apu inténdiu morighíngiu in s'aposentu! ◊ medas recuint istracos, a passos lentos contr'a su murighinzu de sos tempos 2. si tenis coràgiu, ita abetas a ndi dhu iscabbúlliri de is morighíngius de su ciorbedhu?! ◊ – Seu scinitzosa… – Filla mia, est su murighíngiu de is isposus! 3. cussus funt maistus in chistionis de furóngiu e ant imbentau dógnia murighíngiu e trassa mala Etymon srd. Translations French remue-ménage, bruit English rummaging Spanish traqueteo, ruido Italian tramestìo, rumóre German Lärm.

pidèdha, pidédhu , nf, nm: piredhu 2, piriedha Definition genia de sonu coment'e tródhia (piru) chi si faet cun is lavras po befa contr'a ccn. e bòllere nàrrere chi si tenet un'idea contrària Sentences su capu itzerriàt a boxi manna "Saluto al Duce!" e totus arrespundiant "A noi!", a candu cun càncua pidedha puru ◊ dhus ant istérrius a iscorraciadas de pidedhus! ◊ su piciochedhu t'isfundat is origas cun d-unu pidedhu Etymon srd. Translations French bruit vulgaire de mépris ou dérision English raspberry Spanish pedorreta Italian pernàcchia German furzähnliches Geräusch mit dem Mund.

remòre, remóriu , nm: arremori, romúriu, rumóriu, rumore Definition genia de sonu chi s'intendhet de cosa chi si movet a sa sighia Synonyms e antonyms moida, triuliu Sentences is àrburis faint romúriu candu fait bentu ◊ s'intendit su romúriu de s'àcua chi proit Etymon ctl. remor Translations French bruit English noise Spanish ruido Italian rumóre German Lärm.

sciotàda , nf: isciotada* Definition orruta a terra a iscutuladura, a cropu / donai una s. a terra Synonyms e antonyms arratroxa, atzapulada, dobbo 1, dubba, iscartinada, istrampada, tóbbida Translations French chute, bruit sourd English heavy fall Spanish batacazo Italian stramazzata, tónfo German Fall, Sturz.

tzocài , vrb: tzocare, tzoncare Definition fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare Synonyms e antonyms dumbulare, istochidare, picare 2, sacai, tochedhare, trochedhare, tzacarrai, tzòchere, tzochire / sciopai Sentences bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu! 2. mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes) Etymon srd. Translations French faire du bruit, éclater English to make a din, to burst, to creak Spanish chasquear, restallar Italian far strèpito, scoppiare, schioccare German Lärm machen, bersten.

«« Search again