bacanài, bacanàre , vrb Definition
fàghere moida, bacanu
Synonyms e antonyms
arrare,
istripitare,
sciumbullai,
tzacai
Sentences
innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou!
Etymon
srd.
Translations
French
faire du bruit
English
to make a noise
Spanish
hacer ruido
Italian
far rumóre
German
lärmen.
chiméntu , nm: cimentu 1 Definition
moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa
Synonyms e antonyms
abbolotu,
atabazu,
carralzu,
chichígliu,
fracassu,
siliestu
/
cadha,
matratamentu,
podha
/
arriscu
| ctr.
assébiu
Sentences
pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe
2.
pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru!
Translations
French
bruit,
tapage
English
noise,
uproar
Spanish
alboroto,
confusión
Italian
strèpito,
schiamazzo,
subbùglio
German
Lärm,
Aufruhr.
cróculu , nm: gróggulu Definition
arrumóriu de s'abba chi orruet de artu, essit, budhit, o si movet (fintzes in bentre): a logos dhu narant fintzes a sa boghe de su porcu; miza de abba
Synonyms e antonyms
crocólliu,
crocu 1,
gurgúlliu,
iscróculu,
sbrufúliu
/
cróchida,
cróchidu
/
bena,
càntaru
Sentences
at pigau su frascu e at bufau a cróculu ◊ in su mudore de sa cussorza s'intenniat solu su cróculu de sa funtana, illassizanne ◊ s'intendit su cróculu allirgu de is arrius ◊ no s'intendhet su cróculu de su mannale
2.
su cróculu de s'abba est semper bunnante
3.
zughiat su sàmbene falanne a cróculu
Etymon
srd.
Translations
French
gargouillis,
grondement,
bruit
English
gurgling
Spanish
gorgoteo
Italian
gorgoglìo,
scròscio
German
Gurgeln,
Rauschen.
dúbba , nm Definition
genia de cropu e sonu chi faet, coment'e de cosa orruta de artu
Synonyms e antonyms
atzapulada,
dobbo 1,
iscartinada,
istrampada,
sciotada,
tupu
Sentences
sos mazores no ischiant a cale santu si bortare e dubba chi si lis presentat unu
Translations
French
bruit sourd
English
thud
Spanish
zambullida
Italian
tónfo
German
dumpfer Schlag,
Plumps.
fazéllu , nm Synonyms e antonyms
abbalàviu,
atàviu,
pedighinu,
pestighinzu,
ischinitzu
Etymon
srd.
Translations
French
agitation,
tapage,
bruit
English
restlessness,
uproar
Spanish
inquietud,
ruido
Italian
irrequietézza,
chiasso
German
Unruhe,
Lärm,
Krach.
inciónnu , nm: insóniu,
insonu,
issóniu,
issonu Definition
agiummai coment'e sonu, cosa chi ischint o chi narant in medas de unu, siat in bonu e siat in malu / sa bidha est a insonu = in bidha est essida sa boghe chi…
Synonyms e antonyms
díciu
/
alleca,
arviedhu,
nova
/
incionada,
lúmena,
lumenada,
nada,
nemonada,
nomena,
sonedhu
Sentences
cun istruendu e insóniu terrore inoghe isparghias! ◊ sa zente pessat chi de totu s'issóniu, de totu su machine de sa vida, arreat petzi su cherinzu vene ◊ abba passada no traet molinu, abba passada no faghet issonos (Cubeddu)◊ si azis issonu nàzinnos cosa!
2.
custus funt dícius e incionnus de su Sulcis
3.
a cussu malu issonu, su babbu lasseit andhare un'úrulu ◊ sunt tantos annos chi no ti apo bidu ne de te piús apo intesu insonu ◊ de candho at intesu cussu insonu, chi sa fura faghet cussu efetu, furat isse puru
4.
no ailti de ladru cuss'insonu
Etymon
srd.
Translations
French
diction,
nouvelle,
bruit
English
saying,
news,
reputation
Spanish
dicho,
rumor,
fama
Italian
détto,
notìzia,
fama
German
Spruch,
Nachricht,
Gerücht.
istrampída, istràmpida , nf, nm: istrampidu,
istràmpidu Definition
su istrampare, su pònnere o betare de botu, a cropu, s'isciorrocu chi faet orruendho a cropu una cosa (e sa persona etotu), atzapulandho a terra / a i. = istrampendhe, a faladura a corpu, a frundhinu
Synonyms e antonyms
istrampa,
istrampada
/
istràmpinu
2.
che l'ant postu a istràmpidu e l'ant segadu ◊ rúere a istràmpidu ◊ comente l'ant puntu, ndh'est istupadu su sàmbene a bullone e rutu est a istràmpidu ◊ lassesit annare sas valígias a istràmpidu ◊ comente l'ant dassadu andhare a istràmpidu at iscumeradu che cadhu ◊ in s'iscala no fales a istràmpidu!
Etymon
srd.
Translations
French
chute,
coup,
bruit sourd
English
bump,
fall
Spanish
caída,
ruido producido al caerse
Italian
caduta,
bòtto,
tónfo
German
Sturz.
mamudínu , nm: mamutinu,
maudinu,
momodinu,
mumudinu,
mumurinu Definition
est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai…
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
abbuluzu,
atutina,
baraundha,
mammarinu,
sciumbullu,
stragambullu,
tifitanu,
trambullu,
tregollu,
tremutu
Sentences
mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos
2.
"Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa
3.
su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru
Translations
French
vacarme,
tapage,
bruit
English
noise,
uproar
Spanish
matraqueo,
estruendo,
matraca
Italian
strèpito,
rumóre
German
Lärm.
moída , nf, nm: mughida,
múghida,
múghita,
muida,
múida,
muídu,
múidu,
múita Definition
su sonu sighiu de cosa movendho, mescamente candho est meda e po su prus ifadosu / min. moidedha; lassare sa m. a unu = lassaidhu asséliu, lassaidhu stai sentz'e dhi narri nudha
Synonyms e antonyms
ammuina,
arremóriu,
mughina,
remore,
triuliu
Sentences
sa moida de su riu, de s'abba proindhe, de su bentu, de su trenu, de sa betoniera, de sas màchinas ◊ tengu una múida a conca chi mi parit de portai una scursura de abis ◊ chin sa conca a múghitas, che moju, mesu atolondrau ses galu andhandhe (N.Trunfio)◊ sa múghida coment'e de apiarju dae largu s'intendhet meda tretu ◊ s'àghera fit prena de sas múghidas de sas campanedhas de sas berbeches
2.
làssami sa moida, tantu de su chi mi ses nendhe no ndhe fato!
Etymon
srd.
Translations
French
bruit,
bourdonnement,
ronflement,
grondement,
vrombissement
English
noise,
rumble,
buzzing
Spanish
ruido,
zumbido,
estruendo
Italian
rumóre,
ronzìo,
rómbo
German
Geräusch,
Lärm,
Summen,
Brummen,
Donner.
morichíntzu , nm: morighignu,
morighíngiu,
murighíngiu,
murighinzu 1,
murighiu Definition
moida de calecuna cosa chi si movet, chi istat a murigu, burdellu de gente foedhandho; manígiu chi si faet po ingannu / morichintzos de conca = pessamentos, oriolos
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
móricu,
morighinada,
trambullu,
tregollu
Sentences
mi parit ca apu inténdiu morighíngiu in s'aposentu! ◊ medas recuint istracos, a passos lentos contr'a su murighinzu de sos tempos
2.
si tenis coràgiu, ita abetas a ndi dhu iscabbúlliri de is morighíngius de su ciorbedhu?! ◊ – Seu scinitzosa… – Filla mia, est su murighíngiu de is isposus!
3.
cussus funt maistus in chistionis de furóngiu e ant imbentau dógnia murighíngiu e trassa mala
Etymon
srd.
Translations
French
remue-ménage,
bruit
English
rummaging
Spanish
traqueteo,
ruido
Italian
tramestìo,
rumóre
German
Lärm.
pidèdha, pidédhu , nf, nm: piredhu 2,
piriedha Definition
genia de sonu coment'e tródhia (piru) chi si faet cun is lavras po befa contr'a ccn. e bòllere nàrrere chi si tenet un'idea contrària
Sentences
su capu itzerriàt a boxi manna "Saluto al Duce!" e totus arrespundiant "A noi!", a candu cun càncua pidedha puru ◊ dhus ant istérrius a iscorraciadas de pidedhus! ◊ su piciochedhu t'isfundat is origas cun d-unu pidedhu
Etymon
srd.
Translations
French
bruit vulgaire de mépris ou dérision
English
raspberry
Spanish
pedorreta
Italian
pernàcchia
German
furzähnliches Geräusch mit dem Mund.
remòre, remóriu , nm: arremori,
romúriu,
rumóriu,
rumore Definition
genia de sonu chi s'intendhet de cosa chi si movet a sa sighia
Synonyms e antonyms
moida,
triuliu
Sentences
is àrburis faint romúriu candu fait bentu ◊ s'intendit su romúriu de s'àcua chi proit
Etymon
ctl.
remor
Translations
French
bruit
English
noise
Spanish
ruido
Italian
rumóre
German
Lärm.
sciotàda , nf: isciotada* Definition
orruta a terra a iscutuladura, a cropu / donai una s. a terra
Synonyms e antonyms
arratroxa,
atzapulada,
dobbo 1,
dubba,
iscartinada,
istrampada,
tóbbida
Translations
French
chute,
bruit sourd
English
heavy fall
Spanish
batacazo
Italian
stramazzata,
tónfo
German
Fall,
Sturz.
tzocài , vrb: tzocare,
tzoncare Definition
fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare
Synonyms e antonyms
dumbulare,
istochidare,
picare 2,
sacai,
tochedhare,
trochedhare,
tzacarrai,
tzòchere,
tzochire
/
sciopai
Sentences
bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu!
2.
mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes)
Etymon
srd.
Translations
French
faire du bruit,
éclater
English
to make a din,
to burst,
to creak
Spanish
chasquear,
restallar
Italian
far strèpito,
scoppiare,
schioccare
German
Lärm machen,
bersten.