abbolótu , nm: abbulotu,
afalotu,
avolotu Definition
morigamentu, movimentu sentza un'órdine precisu siat de cosas e siat de gente, a bortas fatu apostadamente cun iscopu precisu; morigamentu fintzes de istògomo / pesare o pònnere a. = tzacare cuvusione
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbulútziu,
alborotu,
atrepógliu,
avabotu,
carralzu,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu,
trepollu
/
abbulizu,
baraundha,
mamudinu,
stragambullu,
subuzu,
tifitanu,
tremutu
| ctr.
assébiu
Sentences
candu sa maista at bófiu isterri sa chistioni, insaras est cumentzau s'avolotu ◊ is féminas iant pesau un'avolotu po nci bogari su segretàriu cumunali ◊ sa paghe armoniosa as distrutu pro pònnere avolotu ◊ sentza bi àere motivu istas fachendhe abbolotu
Etymon
srd.
Translations
French
agitation
English
tumult
Spanish
alboroto
Italian
agitazióne,
tumulto
German
Unruhe,
Aufruhr.
chiméntu , nm: cimentu 1 Definition
moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa
Synonyms e antonyms
abbolotu,
atabazu,
carralzu,
chichígliu,
fracassu,
siliestu
/
cadha,
matratamentu,
podha
/
arriscu
| ctr.
assébiu
Sentences
pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe
2.
pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru!
Translations
French
bruit,
tapage
English
noise,
uproar
Spanish
alboroto,
confusión
Italian
strèpito,
schiamazzo,
subbùglio
German
Lärm,
Aufruhr.
isordulàre , vrb Definition
pònnere a tréulu una cosa giai bene posta, assentada
Synonyms e antonyms
isciasciai,
iscordulare,
iscunsertare,
scuncodrai,
suliertare,
trauai
| ctr.
adaretzai,
assantai,
remonire
2.
custa cosa est totu isordulada, nada goi, e no si cumprendhet!
Translations
French
mettre sens dessus dessous
English
to upset
Spanish
trastornar
Italian
scombussolare
German
in Aufruhr versetzen.
movitúa , nf Definition
móvia forte, a cropu, nau de su tempus, de sa gente
Synonyms e antonyms
abbolotu
Sentences
si càmbiat su tempus at a fai calincuna movitua puru! ◊ at fatu una movitua… s'est pesau in pampas! ◊ ant fatu movitua in su bixinau ca ammancat s'àcua
Translations
French
émeute,
soulevement
English
rebellion
Spanish
revuelta,
motín
Italian
sommòssa
German
Aufruhr.
pilísa , nf, nm: pilisi,
pilissu,
pilisu Definition
genia de aina po murigare su late cagiau po dhu fàere a casu; in cobertantza, avolotu, burdellu chi si ponet po calecuna chistione
Synonyms e antonyms
mórica
/
abbatúliu,
abbolotu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
trambullu,
tregollu,
tzirilotu
Sentences
cun su pilisi si mórigat su lati in su cadhàrgiu ◊ preparabat istèrgios pro múrghere e pilisos pro pilisare su late cracau ◊ teniat unu grandhe pilissu de illione ◊ bi at abbarrau intro de sa murghiola unu pilisu de gheníperu
2.
in mesu de su pilisu de sa festa, issa si che intrabat a crésia a precare ◊ candho beniat s'isetore, unu tempus, fit pilisu malu pro sa zente, balla! ◊ fint totu in pilisu, candho s'intendhent sas boches: Sunt arribbandhe sos isposos! ◊ sa domo est in pilisu ca no bi at it'e manicare
Etymon
srd.
Translations
French
émoi,
tumulte
English
turmoil
Spanish
alboroto,
jaleo
Italian
subbùglio,
tumulto
German
Aufruhr,
Tumult,
Getümmel.
rebbellía , nf: arrebbellia Definition
su si furriare contr'a calecuna cosa o contr'a ccn.
Synonyms e antonyms
ammutighinada,
arrempellada,
arrumpellamentu
Sentences
sa rebbellia sua a su maluvadu at pérdidu sa gherra e morta si ch'est ◊ sas poesias de Mereu sunt de amore e de rebbellia
Translations
French
révolte
English
rebellion
Spanish
rebeldía,
rebelión
Italian
rivòlta,
ribellióne
German
Empörung,
Aufruhr,
Aufstand.
salargiàre , vrb: assalarzare,
salarjare,
salarzare Definition
fàere mòvere, istesiare, cúrrere o fuire de mala manera pigandho a boghes o fintzes iscudendho, coment’e faendho assicare o tímere: si narat fintzes po cosa (dannu, ammeletzu, perígulu) chi ponet pistighíngiu forte, mannu, apretosu
Synonyms e antonyms
agegherai,
assuidari,
assulurgiare,
isciuliai,
ispabuciare,
istrajare,
istratallai,
isvalostiare,
surrullai,
trambuscare,
ussiare
/
grisai
| ctr.
achedare,
asserenare,
assussegai
Sentences
no salarzes sas berbeghes ca sunt próssimas e lis faghet male a cúrrere! ◊ a s'isparu su bestiàmine si est totu salarzadu ◊ ehi oe, si leo cussu fuste ti salarzo! ◊ salàrzache sas pudhas ca sunt bichendhe sos fiores! ◊ a sos furones los at salarzados e fuidos sunt rajendhe ◊ cussu dannu at salarzadu totu sa bidha
2.
m'intendho su coro salarzadu: depet èssere cussu gafè chi apo bufadu
Translations
French
agiter,
troubler,
mettre en deroute
English
to cause a turmoil
Spanish
alborotar,
ahuyentar,
dispersar
Italian
subbugliare,
esagitare,
méttere in fòrte agitazióne,
sgominare,
sbaragliare
German
in Aufruhr versetzen,
erschüttern,
aufregen.
trambuscàre , vrb: trobbuscare,
trubbuscare,
trumbuscare,
trummuscare Definition
pònnere avolotu, fàere murigu, pesaresindhe cun fortza po aferrare a ccn. o ccn. cosa, iscúdere, atumbare o àteru deasi; nau de su tempus, isconciare, cambiare in malu / oju trambuscadu = malu, malàidu
Synonyms e antonyms
agegherai,
assulurgiare,
isciuliai,
ispabuciare,
trumbugliai
/
afarcai,
salargiare,
trubare
Sentences
arribbaos a cara a unu tzilleri cumintzant a si trubbuscare: una tropa de zòvanos s'est iscudendhe e picandhe a predas ◊ su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju s'arràsciat su pojolu ◊ cust'atzorodhu at trambuscadu totu sas datas e no si cumprendhet prus nudha ◊ bentos de gherra si sunt trambuscados
2.
cust'ómine giughiat un'oju trambuscadu, ma no fit feu
Etymon
srd.
Translations
French
mettre en émoi,
se jeter (sur)
English
to cause a turmoil,
to throw oneself
Spanish
alborotar,
lanzarse,
arremeter
Italian
subbugliare,
avventarsi
German
in Aufruhr versetzen,
sich stürzen.
trobbuscàmene , nm Definition
genia de movitua, de murigamentu a intzulladura, a carraxu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
trambullu,
tregollu,
trumbuscu
Sentences
chin totu cudhu trobbuscàmene, sa tzente si n'est annata
Etymon
srd.
Translations
French
émoi,
confusion
English
turmoil
Spanish
alboroto
Italian
subbùglio,
confusióne
German
Aufruhr.