abbolótu , nm: abbulotu,
afalotu,
avolotu Definition
morigamentu, movimentu sentza un'órdine precisu siat de cosas e siat de gente, a bortas fatu apostadamente cun iscopu precisu; morigamentu fintzes de istògomo / pesare o pònnere a. = tzacare cuvusione
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbulútziu,
alborotu,
atrepógliu,
avabotu,
carralzu,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu,
trepollu
/
abbulizu,
baraundha,
mamudinu,
stragambullu,
subuzu,
tifitanu,
tremutu
| ctr.
assébiu
Sentences
candu sa maista at bófiu isterri sa chistioni, insaras est cumentzau s'avolotu ◊ is féminas iant pesau un'avolotu po nci bogari su segretàriu cumunali ◊ sa paghe armoniosa as distrutu pro pònnere avolotu ◊ sentza bi àere motivu istas fachendhe abbolotu
Etymon
srd.
Translations
French
agitation
English
tumult
Spanish
alboroto
Italian
agitazióne,
tumulto
German
Unruhe,
Aufruhr.
alborótu , nm: arbolotu,
arvolotu Definition
genia de moida a meda, de sonu, de boghes, de cosas chi si movent de dónnia manera, sentza órdine e ne régula, fintzes una genia de pentzamentu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
arrevolotu,
atrepógliu,
carralzu,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu
Idioms
csn:
a. de istògumu = buluzamentu, ganamala; a. de pópulu = su si furriare de zente meda totu paris contras a chie cumandhat, contras a ccn.
Sentences
ascurta su mari cantu fait alborotu! ◊ no pesis arvolotu!
2.
intendhendhe custas allegas est arrumbaa in arbolotu
Translations
French
pagaille,
bagarre
English
scuffle,
disorder
Spanish
alboroto
Italian
scompìglio,
baruffa
German
Verwirrung,
Rauferei.
atraghéntu , nm: atreghentu,
atrighentu,
treghentu Definition
arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda
Synonyms e antonyms
abbolotu,
biuldu,
carralzu,
chimentu,
irburbutzu,
tremutu
/
cdh. strallatu
Sentences
in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu)
Etymon
srd.
Translations
French
vacarme,
tumulte
English
dismaying uproar
Spanish
alboroto,
susto
Italian
frastuòno che sgomenta,
strèpito
German
Getöse,
Lärm.
bacànu , nm Definition
moida meda o avolotu chi faet gente chi foedhat a tzérrios, e si movet, e faet isciorrocu
Synonyms e antonyms
biuldu,
carralzu,
intrígliu,
strebessu,
tréulu
/
cdh. intirruzu
| ctr.
assébiu
Etymon
itl.
Translations
French
vacarme,
tapage,
chahut
English
row
Spanish
alboroto,
jaleo
Italian
baccano
German
Lärm.
baràglia , nf, nm: baralla,
barallu Definition
briga, carraxu de boghes / èssere unu baralla = pessone de nudha, de perunu contu
Synonyms e antonyms
abbolotu,
atrepógliu,
mamudinu,
mugoni,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu
/
apísciulu,
bàdula,
ciaciarra,
ciarra,
paraleta,
ragàglia
2.
tzia Pascualla buca baralla!
3.
Surnames and Proverbs
smb:
Baraglia, Baragliu, Baralla
Etymon
ctl.
baralla
Translations
French
pagaille,
fouillis,
faconde,
loquacité
English
babel,
talkativeness
Spanish
alboroto
Italian
baraónda,
parlantina
German
Wirrwarr,
Zungenfertigkeit.
baraúndha , nf Definition
boghes e tzérrios totu betaos apare, de gente meda
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
mamudinu,
sciumbullu,
stragamullu,
tifitanu,
trambullu,
tregollu
| ctr.
assébiu
Translations
French
cohue
English
hubbub
Spanish
alboroto,
barahúnda
Italian
baraónda
German
Wirrwarr.
biliúldu, biliúrdu , nm: buliurdu Synonyms e antonyms
biuldu,
carralzu,
strebessu
Sentences
a fortza de rustaza, istrale e picu cun tota calma o forte buliurdu s'ortu s'est fatu de frútules ricu (S.Casu)◊ ant postu su boliurdu in sas pijas de s'ànimu pro nàrrere a sos àteros sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro
Translations
French
vacarme,
tapage,
chaos
English
uproar
Spanish
estrépito,
jaleo,
alboroto
Italian
strèpito,
caos
German
Lärm,
Wirrwarr.
biúldu , nm: biurdu Definition
burdellu mannu de tzérrios e sonos
Synonyms e antonyms
biliuldu,
carralzu,
chichígliu,
intrígliu,
strebessu
Sentences
est unu veru biurdu, una Babbele! ◊ cagliados istent sos cantadores, sentza pònnere tantos biurdos ◊ sas mérulas sont assuconatas dae su biurdu de sa tzente ◊ intendho biurdu de proja
Translations
French
vacarme,
tapage,
chahut,
fracas
English
uproar
Spanish
alboroto,
jaleo
Italian
baccano,
strèpito
German
Heidenlärm.
budréllu , nm: buldedhu,
buldellu,
burdedhu,
burdellu Definition
foedhare a s'airada, a boghes, coment'e brigandho e ponendho tréulu / pesare b. = fai carraxu, pònniri avolotu, pesai badharocu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
biuldu,
carralzu,
chichígliu,
chimentu
Sentences
balit prus su sonu de sa mola chi no custu burdellu de genti arrica! ◊ sos canes ant pesatu unu burdellu de sos diàulos ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhi a no fai budrellu ◊ su mundhu, oe, est unu burdellu niedhu
Etymon
itl.
Translations
French
tapage,
vacarme,
bordel,
boucan
English
uproar
Spanish
alboroto
Italian
chiasso,
bordèllo
German
Lärm.
cacàriu , nm: cracàliu,
cracàriu Definition
su carraxu, is boghes chi faent is pudhas e pudhos cantandho; su càntidu de is arranas
Synonyms e antonyms
acróidu
Sentences
s'intendhet cacàrios de pudhighina ◊ a cracàlius su caboni su mengianu mi ndi at iscidau
2.
cussu logu fit unu regnu de paghe addulcadu dae su cantu de sas chígulas, su cracàriu de sas ranas
Scientific Terminology
bga
Etymon
srd.
Translations
French
caquetage,
coassements
English
bird row,
croaking
Spanish
alboroto producido por aves
Italian
schiamazzo di volatili,
gracidìo
German
Geschnatter.
chichígliu , nm: chighígliu,
chighílliu,
chighillu,
ghighílliu Definition
boghes, tzérrios, carraxu, zúmiu chi faet sa gente, is animales, ma fintzes àteru / ríere a chichígliu = a iscracàlliu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
biuldu,
budrellu,
carralzu,
chimentu,
digorju,
moida,
ragàglia
Sentences
fint a chighígliu fatu cun càntigos e sonos ◊ sa canàglia fit totu a tzarra e a chighíglios ◊ a iscutas mi pariat de intèndhere chighílliu de pessones brighèndhesi (G.Ruju)◊ si calchi pecu li connoschides, narademilu sentza fàghere chighílliu e chimentu! ◊ solu calecunu faghet s'ala a Cristos istendhe mudu e no lendhe parte a su chighílliu de sa zente
2.
so intendhendhe chighígliu de columbas e de caos in s'aera ◊ unu chighílliu innotzente nos at a abbèrrere su coro
3.
mi faedhant de chighíglios de rios
Etymon
srd.
Translations
French
tapage,
clameur
English
clamor
Spanish
alboroto
Italian
schiamazzo,
baccano,
clamóre
German
Lärm.
chiméntu , nm: cimentu 1 Definition
moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa
Synonyms e antonyms
abbolotu,
atabazu,
carralzu,
chichígliu,
fracassu,
siliestu
/
cadha,
matratamentu,
podha
/
arriscu
| ctr.
assébiu
Sentences
pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe
2.
pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru!
Translations
French
bruit,
tapage
English
noise,
uproar
Spanish
alboroto,
confusión
Italian
strèpito,
schiamazzo,
subbùglio
German
Lärm,
Aufruhr.
murísima , nf: murisma Definition
genia de avolotu, de bulúgiu, de moida
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
moida,
pilissu,
sciumbullu,
sculumerdu,
subuzu,
trambullu,
tregollu
Sentences
poita ses beniu a ponni murísima in su teatru miu? ◊ sa murísima de su mari fuat sa bússola chi no mi lassàt isbagliai (A.Boi)
Etymon
spn
morisma
Translations
French
tumulte,
pagaille
English
tumult,
confusion
Spanish
tumulto,
alboroto
Italian
tumulto,
scompìglio
German
Rummel,
Verwirrung.
pilísa , nf, nm: pilisi,
pilissu,
pilisu Definition
genia de aina po murigare su late cagiau po dhu fàere a casu; in cobertantza, avolotu, burdellu chi si ponet po calecuna chistione
Synonyms e antonyms
mórica
/
abbatúliu,
abbolotu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
trambullu,
tregollu,
tzirilotu
Sentences
cun su pilisi si mórigat su lati in su cadhàrgiu ◊ preparabat istèrgios pro múrghere e pilisos pro pilisare su late cracau ◊ teniat unu grandhe pilissu de illione ◊ bi at abbarrau intro de sa murghiola unu pilisu de gheníperu
2.
in mesu de su pilisu de sa festa, issa si che intrabat a crésia a precare ◊ candho beniat s'isetore, unu tempus, fit pilisu malu pro sa zente, balla! ◊ fint totu in pilisu, candho s'intendhent sas boches: Sunt arribbandhe sos isposos! ◊ sa domo est in pilisu ca no bi at it'e manicare
Etymon
srd.
Translations
French
émoi,
tumulte
English
turmoil
Spanish
alboroto,
jaleo
Italian
subbùglio,
tumulto
German
Aufruhr,
Tumult,
Getümmel.
salarzàda , nf: assalarzada Definition
su salarzare, móvia a cropu, totinduna, coment'e po assíchidu
Synonyms e antonyms
inchirriada,
suguzada,
sulurjada,
supuzada,
trúminu,
zagarada
/
istratallada
Etymon
srd.
Translations
French
agitation,
grand trouble
English
big agitation
Spanish
alboroto
Italian
vistósa agitazióne
German
Aufregung,
Beunruhigung.
salàrzu , nm: assalarzu Definition
movimentu lestru de gente o animales fatos fuire; genia de avolotu mannu fintzas de s'ànimu, de sa mente, de su coro po dannu o cosa chi si timet
Synonyms e antonyms
agiàgaru,
assaltanu,
atréminu,
giagaradura,
ispavúciu,
ispràmminu,
istraju,
sulurju,
trúminu
| ctr.
asseretu,
sossegu
2.
za l'at tentu su salarzu, siscuru, candho at ischidu de su dannu de su fizu!…
Etymon
srd.
Translations
French
agitation,
effarement
English
dismay
Spanish
alboroto,
consternación
Italian
agitazióne,
sgoménto
German
Aufregung,
Beunruhigung,
Erschütterung.
trobbuscàmene , nm Definition
genia de movitua, de murigamentu a intzulladura, a carraxu
Synonyms e antonyms
abbatúliu,
abbolotu,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
trambullu,
tregollu,
trumbuscu
Sentences
chin totu cudhu trobbuscàmene, sa tzente si n'est annata
Etymon
srd.
Translations
French
émoi,
confusion
English
turmoil
Spanish
alboroto
Italian
subbùglio,
confusióne
German
Aufruhr.