abbolótu , nm: abbulotu, afalotu, avolotu Definizione morigamentu, movimentu sentza un'órdine precisu siat de cosas e siat de gente, a bortas fatu apostadamente cun iscopu precisu; morigamentu fintzes de istògomo / pesare o pònnere a. = tzacare cuvusione Sinonimi e contrari abbatúliu, abbulútziu, alborotu, atrepógliu, avabotu, carralzu, sciumbullu, trambullu, tregollu, trepollu / abbulizu, baraundha, mamudinu, stragambullu, subuzu, tifitanu, tremutu | ctr. assébiu Frasi candu sa maista at bófiu isterri sa chistioni, insaras est cumentzau s'avolotu ◊ is féminas iant pesau un'avolotu po nci bogari su segretàriu cumunali ◊ sa paghe armoniosa as distrutu pro pònnere avolotu ◊ sentza bi àere motivu istas fachendhe abbolotu Etimo srd. Traduzioni Francese agitation Inglese tumult Spagnolo alboroto Italiano agitazióne, tumulto Tedesco Unruhe, Aufruhr.

alborótu , nm: arbolotu, arvolotu Definizione genia de moida a meda, de sonu, de boghes, de cosas chi si movent de dónnia manera, sentza órdine e ne régula, fintzes una genia de pentzamentu Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, arrevolotu, atrepógliu, carralzu, sciumbullu, trambullu, tregollu Modi di dire csn: a. de istògumu = buluzamentu, ganamala; a. de pópulu = su si furriare de zente meda totu paris contras a chie cumandhat, contras a ccn. Frasi ascurta su mari cantu fait alborotu! ◊ no pesis arvolotu! 2. intendhendhe custas allegas est arrumbaa in arbolotu Traduzioni Francese pagaille, bagarre Inglese scuffle, disorder Spagnolo alboroto Italiano scompìglio, baruffa Tedesco Verwirrung, Rauferei.

atraghéntu , nm: atreghentu, atrighentu, treghentu Definizione arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda Sinonimi e contrari abbolotu, biuldu, carralzu, chimentu, irburbutzu, tremutu / cdh. strallatu Frasi in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu) Etimo srd. Traduzioni Francese vacarme, tumulte Inglese dismaying uproar Spagnolo alboroto, susto Italiano frastuòno che sgomenta, strèpito Tedesco Getöse, Lärm.

bacànu , nm Definizione moida meda o avolotu chi faet gente chi foedhat a tzérrios, e si movet, e faet isciorrocu Sinonimi e contrari biuldu, carralzu, intrígliu, strebessu, tréulu / cdh. intirruzu | ctr. assébiu Etimo itl. Traduzioni Francese vacarme, tapage, chahut Inglese row Spagnolo alboroto, jaleo Italiano baccano Tedesco Lärm.

baràglia , nf, nm: baralla, barallu Definizione briga, carraxu de boghes / èssere unu baralla = pessone de nudha, de perunu contu Sinonimi e contrari abbolotu, atrepógliu, mamudinu, mugoni, sciumbullu, trambullu, tregollu / apísciulu, bàdula, ciaciarra, ciarra, paraleta, ragàglia 2. tzia Pascualla buca baralla! 3. Cognomi e Proverbi smb: Baraglia, Baragliu, Baralla Etimo ctl. baralla Traduzioni Francese pagaille, fouillis, faconde, loquacité Inglese babel, talkativeness Spagnolo alboroto Italiano baraónda, parlantina Tedesco Wirrwarr, Zungenfertigkeit.

baraúndha , nf Definizione boghes e tzérrios totu betaos apare, de gente meda Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, mamudinu, sciumbullu, stragamullu, tifitanu, trambullu, tregollu | ctr. assébiu Traduzioni Francese cohue Inglese hubbub Spagnolo alboroto, barahúnda Italiano baraónda Tedesco Wirrwarr.

biliúldu, biliúrdu , nm: buliurdu Sinonimi e contrari biuldu, carralzu, strebessu Frasi a fortza de rustaza, istrale e picu cun tota calma o forte buliurdu s'ortu s'est fatu de frútules ricu (S.Casu)◊ ant postu su boliurdu in sas pijas de s'ànimu pro nàrrere a sos àteros sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro Traduzioni Francese vacarme, tapage, chaos Inglese uproar Spagnolo estrépito, jaleo, alboroto Italiano strèpito, caos Tedesco Lärm, Wirrwarr.

biúldu , nm: biurdu Definizione burdellu mannu de tzérrios e sonos Sinonimi e contrari biliuldu, carralzu, chichígliu, intrígliu, strebessu Frasi est unu veru biurdu, una Babbele! ◊ cagliados istent sos cantadores, sentza pònnere tantos biurdos ◊ sas mérulas sont assuconatas dae su biurdu de sa tzente ◊ intendho biurdu de proja Traduzioni Francese vacarme, tapage, chahut, fracas Inglese uproar Spagnolo alboroto, jaleo Italiano baccano, strèpito Tedesco Heidenlärm.

budréllu , nm: buldedhu, buldellu, burdedhu, burdellu Definizione foedhare a s'airada, a boghes, coment'e brigandho e ponendho tréulu / pesare b. = fai carraxu, pònniri avolotu, pesai badharocu Sinonimi e contrari abbatúliu, biuldu, carralzu, chichígliu, chimentu Frasi balit prus su sonu de sa mola chi no custu burdellu de genti arrica! ◊ sos canes ant pesatu unu burdellu de sos diàulos ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhi a no fai budrellu ◊ su mundhu, oe, est unu burdellu niedhu Etimo itl. Traduzioni Francese tapage, vacarme, bordel, boucan Inglese uproar Spagnolo alboroto Italiano chiasso, bordèllo Tedesco Lärm.

cacàriu , nm: cracàliu, cracàriu Definizione su carraxu, is boghes chi faent is pudhas e pudhos cantandho; su càntidu de is arranas Sinonimi e contrari acróidu Frasi s'intendhet cacàrios de pudhighina ◊ a cracàlius su caboni su mengianu mi ndi at iscidau 2. cussu logu fit unu regnu de paghe addulcadu dae su cantu de sas chígulas, su cracàriu de sas ranas Terminologia scientifica bga Etimo srd. Traduzioni Francese caquetage, coassements Inglese bird row, croaking Spagnolo alboroto producido por aves Italiano schiamazzo di volatili, gracidìo Tedesco Geschnatter.

chichígliu , nm: chighígliu, chighílliu, chighillu, ghighílliu Definizione boghes, tzérrios, carraxu, zúmiu chi faet sa gente, is animales, ma fintzes àteru / ríere a chichígliu = a iscracàlliu Sinonimi e contrari abbatúliu, biuldu, budrellu, carralzu, chimentu, digorju, moida, ragàglia Frasi fint a chighígliu fatu cun càntigos e sonos ◊ sa canàglia fit totu a tzarra e a chighíglios ◊ a iscutas mi pariat de intèndhere chighílliu de pessones brighèndhesi (G.Ruju)◊ si calchi pecu li connoschides, narademilu sentza fàghere chighílliu e chimentu! ◊ solu calecunu faghet s'ala a Cristos istendhe mudu e no lendhe parte a su chighílliu de sa zente 2. so intendhendhe chighígliu de columbas e de caos in s'aera ◊ unu chighílliu innotzente nos at a abbèrrere su coro 3. mi faedhant de chighíglios de rios Etimo srd. Traduzioni Francese tapage, clameur Inglese clamor Spagnolo alboroto Italiano schiamazzo, baccano, clamóre Tedesco Lärm.

chiméntu , nm: cimentu 1 Definizione moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa Sinonimi e contrari abbolotu, atabazu, carralzu, chichígliu, fracassu, siliestu / cadha, matratamentu, podha / arriscu | ctr. assébiu Frasi pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe 2. pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru! Traduzioni Francese bruit, tapage Inglese noise, uproar Spagnolo alboroto, confusión Italiano strèpito, schiamazzo, subbùglio Tedesco Lärm, Aufruhr.

murísima , nf: murisma Definizione genia de avolotu, de bulúgiu, de moida Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, moida, pilissu, sciumbullu, sculumerdu, subuzu, trambullu, tregollu Frasi poita ses beniu a ponni murísima in su teatru miu? ◊ sa murísima de su mari fuat sa bússola chi no mi lassàt isbagliai (A.Boi) Etimo spn morisma Traduzioni Francese tumulte, pagaille Inglese tumult, confusion Spagnolo tumulto, alboroto Italiano tumulto, scompìglio Tedesco Rummel, Verwirrung.

pilísa , nf, nm: pilisi, pilissu, pilisu Definizione genia de aina po murigare su late cagiau po dhu fàere a casu; in cobertantza, avolotu, burdellu chi si ponet po calecuna chistione Sinonimi e contrari mórica / abbatúliu, abbolotu, sciumbullu, stragambullu, subuzu, trambullu, tregollu, tzirilotu Frasi cun su pilisi si mórigat su lati in su cadhàrgiu ◊ preparabat istèrgios pro múrghere e pilisos pro pilisare su late cracau ◊ teniat unu grandhe pilissu de illione ◊ bi at abbarrau intro de sa murghiola unu pilisu de gheníperu 2. in mesu de su pilisu de sa festa, issa si che intrabat a crésia a precare ◊ candho beniat s'isetore, unu tempus, fit pilisu malu pro sa zente, balla! ◊ fint totu in pilisu, candho s'intendhent sas boches: Sunt arribbandhe sos isposos! ◊ sa domo est in pilisu ca no bi at it'e manicare Etimo srd. Traduzioni Francese émoi, tumulte Inglese turmoil Spagnolo alboroto, jaleo Italiano subbùglio, tumulto Tedesco Aufruhr, Tumult, Getümmel.

salarzàda , nf: assalarzada Definizione su salarzare, móvia a cropu, totinduna, coment'e po assíchidu Sinonimi e contrari inchirriada, suguzada, sulurjada, supuzada, trúminu, zagarada / istratallada Etimo srd. Traduzioni Francese agitation, grand trouble Inglese big agitation Spagnolo alboroto Italiano vistósa agitazióne Tedesco Aufregung, Beunruhigung.

salàrzu , nm: assalarzu Definizione movimentu lestru de gente o animales fatos fuire; genia de avolotu mannu fintzas de s'ànimu, de sa mente, de su coro po dannu o cosa chi si timet Sinonimi e contrari agiàgaru, assaltanu, atréminu, giagaradura, ispavúciu, ispràmminu, istraju, sulurju, trúminu | ctr. asseretu, sossegu 2. za l'at tentu su salarzu, siscuru, candho at ischidu de su dannu de su fizu!… Etimo srd. Traduzioni Francese agitation, effarement Inglese dismay Spagnolo alboroto, consternación Italiano agitazióne, sgoménto Tedesco Aufregung, Beunruhigung, Erschütterung.

trobbuscàmene , nm Definizione genia de movitua, de murigamentu a intzulladura, a carraxu Sinonimi e contrari abbatúliu, abbolotu, pilissu, sciumbullu, stragambullu, subuzu, trambullu, tregollu, trumbuscu Frasi chin totu cudhu trobbuscàmene, sa tzente si n'est annata Etimo srd. Traduzioni Francese émoi, confusion Inglese turmoil Spagnolo alboroto Italiano subbùglio, confusióne Tedesco Aufruhr.

«« Cerca di nuovo