alborótu , nm: arbolotu,
arvolotu Definizione
genia de moida a meda, de sonu, de boghes, de cosas chi si movent de dónnia manera, sentza órdine e ne régula, fintzes una genia de pentzamentu
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
arrevolotu,
atrepógliu,
carralzu,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu
Modi di dire
csn:
a. de istògumu = buluzamentu, ganamala; a. de pópulu = su si furriare de zente meda totu paris contras a chie cumandhat, contras a ccn.
Frasi
ascurta su mari cantu fait alborotu! ◊ no pesis arvolotu!
2.
intendhendhe custas allegas est arrumbaa in arbolotu
Traduzioni
Francese
pagaille,
bagarre
Inglese
scuffle,
disorder
Spagnolo
alboroto
Italiano
scompìglio,
baruffa
Tedesco
Verwirrung,
Rauferei.
atrepógliu , nm: atropégliu,
atropéliu,
atropellu,
atropílgiu,
atropíliu,
atropógliu,
atrupégliu,
atrupélliu,
atrupellu,
atrupógliu,
trepógliu Definizione
genia de faghevaghe, de andhata a fuidura a dónnia parte, de iscuncordamentu; immarritzone mannu, múngia, matana; fintzes cosa betada apare, chi no si cumprendhet, coment'e un’intzertu
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
arrevolotu,
carralzu,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu
/
apinioni,
matana,
pessamentu
/
ingànniu
Modi di dire
csn:
pigaisí atrupellu = leàresi pessamentu; fai is cosas cun atropégliu = a s'irfuirfui, impresse meda, a s'airada; andai cun atropégliu = andhare o caminare a pelea; atropégliu de genti = zente meda, a muntones, aira
Frasi
cudhu cane fit mintendhe s'atropógliu in sa bama ◊ su tzanfarajolu est mintendhe s'atropógliu in piata, a boghes bendhindhe tramatas ◊ apustis de s'atropéliu de su cambiamentu de domu s'intendiat mellus
2.
canta matana… totu custu atropógliu bos bochit! ◊ s'ómine, fiudu, fuit istracu de s'atrupellu de èssere babbu e mama de tres pitzinnos ◊ atropégliu mannu, ma vida carestiosa e làngia! ◊ in s'atropíliu de cust'esisténtzia no bandu che cadrogu a manu in muru! (D.Erriu)
3.
it'est cust'atropógliu, chi su babbu de unu dannu ndhe faghet duos, sa mama faghet a sa bighina su chi no li at a fàghere piús e chi frade tou ndhe bochit cantu ndhe agatat?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pagaille
Inglese
disorder
Spagnolo
desorden,
atropello
Italiano
scompíglio
Tedesco
Verwirrung.
baràglia , nf, nm: baralla,
barallu Definizione
briga, carraxu de boghes / èssere unu baralla = pessone de nudha, de perunu contu
Sinonimi e contrari
abbolotu,
atrepógliu,
mamudinu,
mugoni,
sciumbullu,
trambullu,
tregollu
/
apísciulu,
bàdula,
ciaciarra,
ciarra,
paraleta,
ragàglia
2.
tzia Pascualla buca baralla!
3.
Cognomi e Proverbi
smb:
Baraglia, Baragliu, Baralla
Etimo
ctl.
baralla
Traduzioni
Francese
pagaille,
fouillis,
faconde,
loquacité
Inglese
babel,
talkativeness
Spagnolo
alboroto
Italiano
baraónda,
parlantina
Tedesco
Wirrwarr,
Zungenfertigkeit.
batúgliu , nm: abbatúliu*,
batúliu,
batúlliu Definizione
tréulu, carraxu mannu, sonos
Sinonimi e contrari
abbolotu,
arrevolotu,
atrepógliu,
sciumbullu,
tregollu
/
abbulizu,
mamudinu,
murísima,
pilissu,
stragambullu,
trambullu,
tremutu
Frasi
abarrai firmus, chi seis fendi unu tríbbulu batúliu! ◊ che intro a su batúgliu e bi l'agato che cane aggantzadu: a fortza intro in mesu e briga e chistione apo suspesu (Limbudu)◊ sonus, batúllius de dónnia genia, isciarrocus che tronus móvius de bentu non timu (G.Porru)
Traduzioni
Francese
pagaille,
tapage,
vacarme
Inglese
confusion,
din
Spagnolo
barullo
Italiano
scompìglio,
schiamazzo
Tedesco
Geschrei.
murísima , nf: murisma Definizione
genia de avolotu, de bulúgiu, de moida
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
moida,
pilissu,
sciumbullu,
sculumerdu,
subuzu,
trambullu,
tregollu
Frasi
poita ses beniu a ponni murísima in su teatru miu? ◊ sa murísima de su mari fuat sa bússola chi no mi lassàt isbagliai (A.Boi)
Etimo
spn
morisma
Traduzioni
Francese
tumulte,
pagaille
Inglese
tumult,
confusion
Spagnolo
tumulto,
alboroto
Italiano
tumulto,
scompìglio
Tedesco
Rummel,
Verwirrung.
trambúllu , nm: trambúgliu,
trumbullu Definizione
su trumbullai, murigamentu de cosas, fintzes in su sensu de avolotare, fàere de no si pòdere bíere bene; fintzes boghes, moida e tzàcurros o cropos a meda
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
baraundha,
murísima,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
suluvertu,
tregollu,
trepollu
/
trullesa
| ctr.
assébiu
Frasi
mi abbaideit cun d-una ograda isagherada chi mi at postu in trambullu
2.
sa boxi ndi essiat arrembombendu de mesu de unu trumbullu de àtaras boxis chi pariant is boxis de totu sa genti de su mundu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
turbidité,
pagaille,
vacarme
Inglese
turbidity,
mess,
bustle
Spagnolo
turbidez,
confusión,
ruido
Italiano
torbidézza,
scompìglio,
chiasso,
fracasso
Tedesco
Trübe,
Verwirrung,
Lärm.
trególlu , nm: trégulu,
tréulu,
tríulu Definizione
murigamentu de cosas coment'e de treulóngiu, murigamentu de pentzamentos, chistiones, moidas e sonos de cosa movendho, boghes e àteru, cosa posta totu a s'afaiu; fintzes avolotu, protesta / èssere a tríulos de mata, de istògomo = giúghere sa bentre, s'istògomo avolotaos
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
atrepógliu,
baraundha,
mamudinu,
sciumbullu,
stragambullu,
trambullu,
trepollu
Frasi
mannu fut su tregollu de is sordaus ◊ in vida mia apu tentu tréulus, disprexeris e pensamentus (C.M.Costa)◊ pasàdebbos, gai ismentigades sos tríulos chi móssigant su coro! ◊ poi de tantu tríulu e matana sa morte mi at a dare eternu pasu (C.Ortu)◊ lassa a pèldere is campanas, faent solu tréulu!
2.
su mere dhis donat tropu pagu a biàgiu e po cussu est nàsciu su tréulu ◊ imbídia no che at ne faghevaghe de minetas, de tríulos e gherras
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pagaille,
cohue,
agitation
Inglese
hubbub
Spagnolo
desbarajuste
Italiano
scompìglio,
bailamme,
agitazióne
Tedesco
Verwirrung.