pilísa , nf, nm: pilisi,
pilissu,
pilisu Definizione
genia de aina po murigare su late cagiau po dhu fàere a casu; in cobertantza, avolotu, burdellu chi si ponet po calecuna chistione
Sinonimi e contrari
mórica
/
abbatúliu,
abbolotu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
trambullu,
tregollu,
tzirilotu
Frasi
cun su pilisi si mórigat su lati in su cadhàrgiu ◊ preparabat istèrgios pro múrghere e pilisos pro pilisare su late cracau ◊ teniat unu grandhe pilissu de illione ◊ bi at abbarrau intro de sa murghiola unu pilisu de gheníperu
2.
in mesu de su pilisu de sa festa, issa si che intrabat a crésia a precare ◊ candho beniat s'isetore, unu tempus, fit pilisu malu pro sa zente, balla! ◊ fint totu in pilisu, candho s'intendhent sas boches: Sunt arribbandhe sos isposos! ◊ sa domo est in pilisu ca no bi at it'e manicare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
émoi,
tumulte
Inglese
turmoil
Spagnolo
alboroto,
jaleo
Italiano
subbùglio,
tumulto
Tedesco
Aufruhr,
Tumult,
Getümmel.
salargiàre , vrb: assalarzare,
salarjare,
salarzare Definizione
fàere mòvere, istesiare, cúrrere o fuire de mala manera pigandho a boghes o fintzes iscudendho, coment’e faendho assicare o tímere: si narat fintzes po cosa (dannu, ammeletzu, perígulu) chi ponet pistighíngiu forte, mannu, apretosu
Sinonimi e contrari
agegherai,
assuidari,
assulurgiare,
isciuliai,
ispabuciare,
istrajare,
istratallai,
isvalostiare,
surrullai,
trambuscare,
ussiare
/
grisai
| ctr.
achedare,
asserenare,
assussegai
Frasi
no salarzes sas berbeghes ca sunt próssimas e lis faghet male a cúrrere! ◊ a s'isparu su bestiàmine si est totu salarzadu ◊ ehi oe, si leo cussu fuste ti salarzo! ◊ salàrzache sas pudhas ca sunt bichendhe sos fiores! ◊ a sos furones los at salarzados e fuidos sunt rajendhe ◊ cussu dannu at salarzadu totu sa bidha
2.
m'intendho su coro salarzadu: depet èssere cussu gafè chi apo bufadu
Traduzioni
Francese
agiter,
troubler,
mettre en deroute
Inglese
to cause a turmoil
Spagnolo
alborotar,
ahuyentar,
dispersar
Italiano
subbugliare,
esagitare,
méttere in fòrte agitazióne,
sgominare,
sbaragliare
Tedesco
in Aufruhr versetzen,
erschüttern,
aufregen.
stragambúllu , nm: istragamuzu*,
stragamullu,
stragamuxu Definizione
genia de avolotu, de moida, istragatzu chi si faet tocandho cosa, movendhosi a meda, móvia chi si faet a cropu, de botu
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
atutina,
baraundha,
mamudinu,
sciumbullu,
subuzu,
tifitanu,
trambullu
/
sidhada
Frasi
arruendi a terra at fatu su stragambullu de una bértula de turras e talleris arruta de cuadhu ◊ mi ndi at iscidau su stragambullu chi ant fatu is buchemelis in s'acúliu de is pudhas ◊ pudhas e cocas ant fatu stragamullu candu seu passau
Traduzioni
Francese
remue-ménage
Inglese
turmoil
Spagnolo
trasiego
Italiano
trambusto
Tedesco
Durcheinander.
trambuscàre , vrb: trobbuscare,
trubbuscare,
trumbuscare,
trummuscare Definizione
pònnere avolotu, fàere murigu, pesaresindhe cun fortza po aferrare a ccn. o ccn. cosa, iscúdere, atumbare o àteru deasi; nau de su tempus, isconciare, cambiare in malu / oju trambuscadu = malu, malàidu
Sinonimi e contrari
agegherai,
assulurgiare,
isciuliai,
ispabuciare,
trumbugliai
/
afarcai,
salargiare,
trubare
Frasi
arribbaos a cara a unu tzilleri cumintzant a si trubbuscare: una tropa de zòvanos s'est iscudendhe e picandhe a predas ◊ su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju s'arràsciat su pojolu ◊ cust'atzorodhu at trambuscadu totu sas datas e no si cumprendhet prus nudha ◊ bentos de gherra si sunt trambuscados
2.
cust'ómine giughiat un'oju trambuscadu, ma no fit feu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre en émoi,
se jeter (sur)
Inglese
to cause a turmoil,
to throw oneself
Spagnolo
alborotar,
lanzarse,
arremeter
Italiano
subbugliare,
avventarsi
Tedesco
in Aufruhr versetzen,
sich stürzen.
trobbuscàmene , nm Definizione
genia de movitua, de murigamentu a intzulladura, a carraxu
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
subuzu,
trambullu,
tregollu,
trumbuscu
Frasi
chin totu cudhu trobbuscàmene, sa tzente si n'est annata
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
émoi,
confusion
Inglese
turmoil
Spagnolo
alboroto
Italiano
subbùglio,
confusióne
Tedesco
Aufruhr.
tzibidómine , nm Definizione
avolotu, tréulu mannu de gente meda
Sinonimi e contrari
abbolotu,
trepógliu,
trobbuscàmene
Frasi
bi aiat unu tzibidómine chi a mie aiant agabbatu de m’iscorriolare sa túnica chi giuchia (A.Pau)
Traduzioni
Francese
cohue
Inglese
turmoil,
confusion
Spagnolo
jaleo
Italiano
parapìglia
Tedesco
Durcheinander.