Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

batugliàre , vrb: batuliai Definition fàere carraxu, bacanu a boghes e a tzérrios Synonyms e antonyms abbochinare, chichigliare, stragamullai Translations French faire du tapage, chahuter English to make a din Spanish alborotar Italian schiamazzare German kreischen.

batúgliu , nm: abbatúliu*, batúliu, batúlliu Definition tréulu, carraxu mannu, sonos Synonyms e antonyms abbolotu, arrevolotu, atrepógliu, sciumbullu, tregollu / abbulizu, mamudinu, murísima, pilissu, stragambullu, trambullu, tremutu Sentences abarrai firmus, chi seis fendi unu tríbbulu batúliu! ◊ che intro a su batúgliu e bi l'agato che cane aggantzadu: a fortza intro in mesu e briga e chistione apo suspesu (Limbudu)◊ sonus, batúllius de dónnia genia, isciarrocus che tronus móvius de bentu non timu (G.Porru) Translations French pagaille, tapage, vacarme English confusion, din Spanish barullo Italian scompìglio, schiamazzo German Geschrei.

cacariàre , vrb: cracariare, crocoriare Definition su cantare chi faent is pudhas, fàere cacàrios Synonyms e antonyms calcarare, cocolae, iscacarare Sentences pariat una pudha cacariandhe ◊ una corronca est fuida crocoriendhe Translations French caqueter, coasser English to make a din, to croak Spanish cacarear, croar Italian schiamazzare, crocchiare, gracidare German schnattern, quaken.

calcaràre , vrb: carcarare, carcariare, cascarare, cracalai, cracaliai, cracariai Definition fàere cra! cra!, su cantare chi faent is pudhas, is crobos; fàere cascasina? Synonyms e antonyms agrogostiare, cacariare, carcagliare, cocolae, cracaciai, iscrocolliare Sentences sas pudhas sunt calcarendhe ◊ sas pudhas sunt totu bichendhe e cascarendhe a murmutinu ◊ sas pudhas si ponzeint a carcarare pariat pissighíndhelas su matzone ◊ ite faghides in cue, a cascarare che ranas ispetanne s'abba? 2. candho càscarat calchi pudhighina, luego issa est cun s'iscóbulu in manu a mundhare Etymon srd. Translations French caqueter, glousser English to make a din Spanish cacarear Italian schiamazzare, crocchiare German gackern.

carràlzu , nm: carrarju, carrarzu, carraxu, carrazu Definition fossu chi si faet in terra po orrostire unu pegus intreu imbodhigau in murta, carragiau e fatu su fogu in pitzu: coi un'animali a carraxu; logu inue si chistit petza in friscu, cuadórgiu de cosa furada; cosas betadas a muntone, boghes betadas apare, isterratzu fuliau; cosa chi serbit a carragiare Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, bullíssiu, chichígliu, chimentu, derreore, digorju, sciumbullu, trambullu, tregollu, trinellu / isterratzu / carragliatura Idioms csn: fai una cosa a carraxu = male, chentza régula; carrazu de pannos = muntone, cabidhada de pannos Sentences aiant furadu una baca, l'aiant fata a peta e cuada in su carrarzu, in sa tuva de unu beterone élighe ◊ in d-una conchedha aiat sistemau su carrarju ca in intro bi aiat una perca funguda e frisca ◊ depiat picare unu ladus de peta dae su carrarju chi teniat in sas bírghines ◊ sa limba sua paret peta de carrarzu! 2. at nadu unu carralzu de fàulas ◊ dhoi fiat unu carraxu de genti ◊ pro aparizare su terrinu peseint unu muru e fateint una cora chi bi betaiant totu su carrarzu pro la pienare 3. custus funt bellus isceti a fai carraxu, a tzérrius e a sàrtidus 4. est iscriendi a carraxu ◊ est unu carralzu de domos lampadas ◊ custu logu est totu a carraxu: circai de dh'allichidiri! 5. si sunt drommidos sentza carralzu, in fora, mancu una tupa e ne unu barracu ◊ a monte no si dhue podet erribbari ca sa ní fait carràrgiu Etymon ltn. carnariu(m) Translations French tollé English place to cook or store meat, din Spanish foso en el suelo para cocer la carne Italian carnàio, putifèrio, bailamme, gazzarra German Fleischkammer, Krawall.

carraxéri , agt, nm Definition chi o chie faet carraxu, o pesat avolotu, ponet tréulu a boghes o àteru, betat totugantu apare Synonyms e antonyms abburotosu, baraundhosu, baticollosu, carraxosu / maciapaneri | ctr. séliu Sentences ma lah ca dhoi at genti carraxera, ingunis, lah: sempri a tzérrius funt! ◊ pipius carraxeris s'istrumpant in terra, si aciapant e arrinti cun gana Etymon srd. Translations French qui chahute English person making a din Spanish alborotoso Italian chiassóso, confusionàrio German laut, unordentlich.

isciarrócu , nm: isciorrocu, isorrocu 1, sciarrocu Definition su isciarrocai, idorrocare, betare o orrúere totu de mala manera; mescamente sa moida manna o fragassu chi faet sa cosa idorrocandho Synonyms e antonyms destrossa / ttrs. isciarada / isolocu 2. s'intendit isciarrocu in crésia: depint èssi movendi bancus ◊ sa brochera fait isciarrocu meda, trabballendi Etymon srd. Translations French écroulement, fracas English collapse, din Spanish derrumbamiento, estruendo Italian cròllo, fragóre, schianto German Einsturz, Krach.

istribitàre , vrb: istribitzare Definition fàere istribitu, moida, giare genia de cropos cun is peis a terra, fintzes coment'e po si ammostare contràrios a calecuna cosa, o po fàere fuire Synonyms e antonyms intrigliare, istrampizare, istripizare 2. istribitant e apedhant chi custas cosas sunt tropu ◊ si est pesadu a pabarotadas, istribitzendhe cun maigantu arrennegu Translations French faire du vacarme English to make a din Spanish hacer ruido Italian strepitare German lärmen.

trechéssu , nm: trechetu Definition moida manna / fàghere abba a trechetu, pròiri a trechessu = aira, a stracia Synonyms e antonyms carralzu, chimentu, isbómbiu, sciumbullu, tronidarza Sentences in d-unu trechetu inferrorosu sos minadores si atapant e s'ispinghent in miniera ◊ una pitzinna ebbia no leaiat parte a su trechetu chi totu fint fatendhe, a carrasegare ◊ a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos ◊ su bentu falat a trechetu iscudendhe sas frunzas a sas matas Translations French fracas English din Spanish fragor Italian fragóre German Lärm.

tzocài , vrb: tzocare, tzoncare Definition fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare Synonyms e antonyms dumbulare, istochidare, picare 2, sacai, tochedhare, trochedhare, tzacarrai, tzòchere, tzochire / sciopai Sentences bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu! 2. mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes) Etymon srd. Translations French faire du bruit, éclater English to make a din, to burst, to creak Spanish chasquear, restallar Italian far strèpito, scoppiare, schioccare German Lärm machen, bersten.