Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

algadaría , nf: algararia Sinònimos e contràrios abbolotu, baraundha, carralzu, derreore, mugoni Ètimu spn. algarabia Tradutziones Frantzesu vacarme Ingresu mess Ispagnolu algarabía Italianu putifèrio Tedescu Lärm.

atacazàre , vrb Definitzione fàere tzàcurros e moida forte, nau fintzes de su bestiàmene chi istat a iscràmios Sinònimos e contràrios atamazare, intrigliare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire du vacarme, criailler Ingresu to make an uproar Ispagnolu hacer ruido Italianu strepitare Tedescu Krach machen.

atraghéntu , nm: atreghentu, atrighentu, treghentu Definitzione arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda Sinònimos e contràrios abbolotu, biuldu, carralzu, chimentu, irburbutzu, tremutu / cdh. strallatu Frases in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vacarme, tumulte Ingresu dismaying uproar Ispagnolu alboroto, susto Italianu frastuòno che sgomenta, strèpito Tedescu Getöse, Lärm.

bacànu , nm Definitzione moida meda o avolotu chi faet gente chi foedhat a tzérrios, e si movet, e faet isciorrocu Sinònimos e contràrios biuldu, carralzu, intrígliu, strebessu, tréulu / cdh. intirruzu | ctr. assébiu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu vacarme, tapage, chahut Ingresu row Ispagnolu alboroto, jaleo Italianu baccano Tedescu Lärm.

batàglia , nf: batalla, bataza Definitzione gherrígiu o gherra; prus che àteru, pelea manna chi unu si leat foedhandho po cumbínchere a s'àteru, po giare imparu, chistionu airadu Sinònimos e contràrios gherra / chistionu, ragàglia 2. chi no si citeis, cun totu custa batalla ndi dhu iscidais! ◊ peri is bias s'intendit sa batalla, s'arrisu ◊ is còngius immoi funt segaus e is batallas no balint a nudha ◊ lassai is batallas e isterreisí po gustai! ◊ ndi tenis, de batalla, no citis nudha! ◊ intendhendhe totu custa batalla, zeo mi che seo pesada Sambenados e Provèrbios prb: cun sa batalla no si prenit sa brenti Tradutziones Frantzesu gueulement, vacarme Ingresu noise Ispagnolu batalla Italianu battàglia, chiasso, discórso concitato Tedescu Kampf, Schlacht, Lärm, Wortwechsel.

batúgliu , nm: abbatúliu*, batúliu, batúlliu Definitzione tréulu, carraxu mannu, sonos Sinònimos e contràrios abbolotu, arrevolotu, atrepógliu, sciumbullu, tregollu / abbulizu, mamudinu, murísima, pilissu, stragambullu, trambullu, tremutu Frases abarrai firmus, chi seis fendi unu tríbbulu batúliu! ◊ che intro a su batúgliu e bi l'agato che cane aggantzadu: a fortza intro in mesu e briga e chistione apo suspesu (Limbudu)◊ sonus, batúllius de dónnia genia, isciarrocus che tronus móvius de bentu non timu (G.Porru) Tradutziones Frantzesu pagaille, tapage, vacarme Ingresu confusion, din Ispagnolu barullo Italianu scompìglio, schiamazzo Tedescu Geschrei.

biliúldu, biliúrdu , nm: buliurdu Sinònimos e contràrios biuldu, carralzu, strebessu Frases a fortza de rustaza, istrale e picu cun tota calma o forte buliurdu s'ortu s'est fatu de frútules ricu (S.Casu)◊ ant postu su boliurdu in sas pijas de s'ànimu pro nàrrere a sos àteros sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro Tradutziones Frantzesu vacarme, tapage, chaos Ingresu uproar Ispagnolu estrépito, jaleo, alboroto Italianu strèpito, caos Tedescu Lärm, Wirrwarr.

biúldu , nm: biurdu Definitzione burdellu mannu de tzérrios e sonos Sinònimos e contràrios biliuldu, carralzu, chichígliu, intrígliu, strebessu Frases est unu veru biurdu, una Babbele! ◊ cagliados istent sos cantadores, sentza pònnere tantos biurdos ◊ sas mérulas sont assuconatas dae su biurdu de sa tzente ◊ intendho biurdu de proja Tradutziones Frantzesu vacarme, tapage, chahut, fracas Ingresu uproar Ispagnolu alboroto, jaleo Italianu baccano, strèpito Tedescu Heidenlärm.

budréllu , nm: buldedhu, buldellu, burdedhu, burdellu Definitzione foedhare a s'airada, a boghes, coment'e brigandho e ponendho tréulu / pesare b. = fai carraxu, pònniri avolotu, pesai badharocu Sinònimos e contràrios abbatúliu, biuldu, carralzu, chichígliu, chimentu Frases balit prus su sonu de sa mola chi no custu burdellu de genti arrica! ◊ sos canes ant pesatu unu burdellu de sos diàulos ◊ fatzu meigama: a su piciochedhu naradhi a no fai budrellu ◊ su mundhu, oe, est unu burdellu niedhu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu tapage, vacarme, bordel, boucan Ingresu uproar Ispagnolu alboroto Italianu chiasso, bordèllo Tedescu Lärm.

isciarrocàda , nf: sciarrocada Definitzione su isciarrocai, distrúere totu, cosa manna, betare faendho tzàcurru o fragassu meda; tzàcurru mannu e fintzes cropu o sonu de cropu Sinònimos e contràrios isorrocadura / ttrs. isciarada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fracas, vacarme Ingresu hubbub, hail (of blows) Ispagnolu estruendo Italianu fracasso fragoróso, scàrica Tedescu Krach, Hagel.

istribitàre , vrb: istribitzare Definitzione fàere istribitu, moida, giare genia de cropos cun is peis a terra, fintzes coment'e po si ammostare contràrios a calecuna cosa, o po fàere fuire Sinònimos e contràrios intrigliare, istrampizare, istripizare 2. istribitant e apedhant chi custas cosas sunt tropu ◊ si est pesadu a pabarotadas, istribitzendhe cun maigantu arrennegu Tradutziones Frantzesu faire du vacarme Ingresu to make a din Ispagnolu hacer ruido Italianu strepitare Tedescu lärmen.

istripidàre , vrb: istripitare Definitzione fàere una genia de movimentu cun is cambas, ponendhodhas a grughe ballandho; fàere tzàcurros cun is peis iscudendho su fundhu de s'iscarpa a terra ballandho, fàere istribitu fintzes po cosa in contràriu Sinònimos e contràrios aciapitai, atzopitai, istripizare, sciampitai / bacanare, sciumbullai, tzacai Frases "Ràida?!…" isclameit, istripidèndhesi a sa notíscia ◊ àltziat sa boghe, si leat matana, istrípidat e sonat e, si li dant contra, segat s'arresonu ◊ eris note fit ballendhe: deo no lu aio bidu mai gai allegru, istripidendhe forte cun ambos pes! 2. prima de iscanzare die si est ischituladu e a pupa de iscuru est isérghidu che cane istripidadu (G.Mele) Tradutziones Frantzesu piétiner, trainer les pieds, faire du vacarme Ingresu to make an uproar, to shuffle Ispagnolu pisotear Italianu scalpicciare, strepitare Tedescu zertrampeln, lärmen.

mamudínu , nm: mamutinu, maudinu, momodinu, mumudinu, mumurinu Definitzione est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai… Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, abbuluzu, atutina, baraundha, mammarinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu, tremutu Frases mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos 2. "Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa 3. su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru Tradutziones Frantzesu vacarme, tapage, bruit Ingresu noise, uproar Ispagnolu matraqueo, estruendo, matraca Italianu strèpito, rumóre Tedescu Lärm.

ragàglia, ragàlla , nf: regàglia Definitzione chistionu a meda e a boghe arta de una cambarada, tanti po istare a chistionu o fintzes a briga Sinònimos e contràrios apísciulu, argiolu 1, bàdula, bataloca, ciaciarra, ciaramedha, ciarra, lúlluru, paraleta / ttrs. ragàglia Frases sunt a regàglia fata, chi nachi como sos tempos sunt giambados ◊ intendhendhe sa ragalla, si sunt acurtziados pro ndhe collire s'assuntu de su cuntrestu ◊ custa ragalla a cust'ora in sa carrela, ite bi at? Sambenados e Provèrbios smb: Ragàglia, Regaglia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vacarme, brouhaha Ingresu noise, bawling Ispagnolu estrépito, estruendo, parloteo Italianu chiasso, frastuòno di vóci, vocìo Tedescu Geschwätz, Quasselei.

tifitànu , nm Definitzione faghevaghe, fragassu, moida, genia de sonu a meda, a carraxu Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, atabazu, atutina, mamudinu, pilissu, sciumbullu, stragambullu, trambullu, tremutu Frases a tantu tifitanu e abbolotu su mortu abberit s'oju, dat su túnciu ◊ est gustu meu bídere sos pitzinnos cúrrermi fatu a giogu e a pelea, a tifitanu dai chea in chea, pro sa bellesa mia cantendhe innos (P.Casu)◊ iscuadríglias de aeroplanos sunt a s'andhalitorra a tifitanu postu Ètimu cdh. tifitanu Tradutziones Frantzesu vacarme Ingresu uproar Ispagnolu estrépito, jaleo Italianu strèpito, tumulto Tedescu Lärm.

trambúllu , nm: trambúgliu, trumbullu Definitzione su trumbullai, murigamentu de cosas, fintzes in su sensu de avolotare, fàere de no si pòdere bíere bene; fintzes boghes, moida e tzàcurros o cropos a meda Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, baraundha, murísima, pilissu, sciumbullu, stragambullu, subuzu, suluvertu, tregollu, trepollu / trullesa | ctr. assébiu Frases mi abbaideit cun d-una ograda isagherada chi mi at postu in trambullu 2. sa boxi ndi essiat arrembombendu de mesu de unu trumbullu de àtaras boxis chi pariant is boxis de totu sa genti de su mundu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu turbidité, pagaille, vacarme Ingresu turbidity, mess, bustle Ispagnolu turbidez, confusión, ruido Italianu torbidézza, scompìglio, chiasso, fracasso Tedescu Trübe, Verwirrung, Lärm.

tremútu , nm: trimutu Definitzione stragamullu mannu, agiummai coment'e terremotu; terremotu puru, trémia forte Sinònimos e contràrios abbatúliu, baraundha, irburbutzu, mamudinu, sciumbullu, stragambullu, tifitanu, trambullu, tregollu / cdh. trimutu / terremotu Frases trimutu de ómines e de cadhos ◊ sa zente pranghiat a tremutu intendhendhe cudhu cundennau a s'impicu ca fachiat dolu a sas predas Tradutziones Frantzesu vacarme, remue-ménage Ingresu rummaging, uproar Ispagnolu estruendo Italianu frastuòno, tramestìo Tedescu Lärm, Durcheinander.

«« Torra a chircare