Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aperdiaméntu , nm Definitzione su pigare o bochíere a cropos de pedra, gherra a cropos de pedra; su pònnere pedras a pesu in pitzu de calecuna cosa Sinònimos e contràrios carranzu, predarjata Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grêle de pierres Ingresu hail of stones Ispagnolu apedreamiento Italianu sassaiòla Tedescu Steinhagel.

batagliòla , nf Definitzione gherra a cropos de pedra Sinònimos e contràrios aperdiamentu, predarjata / cdh. batadhola Tradutziones Frantzesu bataille à coups de pierres Ingresu hail of stones Ispagnolu pedrea Italianu sassaióla Tedescu Steinhagel.

càdha , nf: cadra, calda, carda Definitzione surra, passada de cropos (fintzes de àteru: es. de súrbios po pigare a befa); pelea manna o ifadu de su faghevaghe a meda, de unu trebballu fortzau, de s'arrennegu po cosas chi andhant a trotu, e àteru: totu significaos naos in cobertantza, ca sa calda is ferreris dhu narant a s'abbrigamentu de su ferru, candho est deasi abbrigau chi essit biancu Sinònimos e contràrios fraca 2, surra / arrebbentada, arrebbentu, bataria, cària, cumbata, demozu, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, matana, mugna, munziada, pista, pistapone, podha, rebbatu, stragu 1 | ctr. discànciu, pasu Maneras de nàrrere csn: donai una carda a unu = abbanzare, surrai; donai una cadra de buca = improverare, refaciai; donai una carda de dentis = fuedhai mali, brigare a unu; leare, dare cadha = leare o dare arrebbentu, matana; cadha de prantu, de tússiu, de fele = atacu de prantu, de tússiu, de arrennegu; cadha de sole, de fogu = su abarrai a tropu pighendi soli forti me in istadi, istudendi fogu; donai sa carda = (puru) achicare fogu, fàghere fogu meda pro còghere sa terralla, inchèndhere su furru, assidai su forru cun faschinas medas: pro su ramenaju a "donai sa carda" est a martedhare su ràmine pro li dare sa forma; fai sa carda a margiani = arrexonai o afrontai a unu chena de profetu Frases dhi at donau una carda de corpus, dh'at callentau!…◊ dhi donant una carda de fusti e dhu faint totu liagau ◊ una calda de tribbàgliu aiant créfidu!◊ si dh'isperdu s'ègua, babbu mi arrogat a cardas! 2. sos fizos sunt bochindhe su babbu a cadhas de fele! ◊ su pitzinnu si at fatu una cadha de prantu ◊ chi mi seu donau una cadra de marrai gei no est po dabbadas! ◊ una carda de bisonzu aiat créfidu po dhi passare sos vítzios!◊ sa cadha chi mi at dadu su pitzinnu?! odheu! ◊ Giuanni Batista iat donau una cadra de buca a su rei ca fut afancedhau cun sa connada Sambenados e Provèrbios smb: Cadda Ètimu spn. carda Tradutziones Frantzesu rossée Ingresu hail of thrashing Ispagnolu paliza Italianu carpìccio, scàrica di busse, strapazzata Tedescu Prügel, Anpfiff.

carrànzu , nm Definitzione pedra, coróngiu; mescamente gherra a cropos de pedra Sinònimos e contràrios códua, craltu / aperdiamentu Frases sa teula fit pistada dae sos carranzos de monte chi l'iscudiat sa pitzinnalla de su bichinau Tradutziones Frantzesu bataille à coups de pierres Ingresu hail of stones Ispagnolu pedrea Italianu sassaiòla Tedescu Steinhagel.

gràndhile , nm: gràndhine, gràndili, grànnile Definitzione abba astrada a farinedhos piticos, chi betant is nues segundhu comente si agatant (ma ndhe podet fàere fintzes matucu meda) Sinònimos e contràrios làndini, landiredhu, ràndhine, ranzola, ranzudu Terminologia iscientìfica tpm Ètimu ltn. grandine(m) Tradutziones Frantzesu grêle Ingresu hail Ispagnolu granizo Italianu gràndine Tedescu Hagel.

grantzòla , nf: granzola Definitzione gràndhine minudu, a farinos, fintzes nie Sinònimos e contràrios gràndhile, làndini, landiredhu, ràndhine, ranzola Frases azes a bíere burrascas de granzola, abba e bentu Terminologia iscientìfica tpm Ètimu ltn. *grandeola Tradutziones Frantzesu grêle Ingresu hail Ispagnolu granizo Italianu gragnòla Tedescu Graupeln, Hagel.

isciarrocàda , nf: sciarrocada Definitzione su isciarrocai, distrúere totu, cosa manna, betare faendho tzàcurru o fragassu meda; tzàcurru mannu e fintzes cropu o sonu de cropu Sinònimos e contràrios isorrocadura / ttrs. isciarada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fracas, vacarme Ingresu hubbub, hail (of blows) Ispagnolu estruendo Italianu fracasso fragoróso, scàrica Tedescu Krach, Hagel.

landirài , vrb Definitzione betare o fàere gràndhine Sinònimos e contràrios arrandinai, grandhilare, landiredhai, randhinare* Tradutziones Frantzesu grêler Ingresu to hail Ispagnolu granizar Italianu grandinare Tedescu hageln.

randhinàe, randhinàre , vrb: arrandinai, grandhilare, rannidare, ranninare Definitzione betare, fàere gràndhine; ispergiare calecuna cosa a granos, coment'e chi siat gràndhine Sinònimos e contràrios grandhilare, landirai, landiredhai, ranzudare Frases est randhinendhe ◊ si ràndhinat faghet dannu a sa cosa prantada Terminologia iscientìfica tpm Ètimu ltn. grandinare Tradutziones Frantzesu grêler Ingresu to hail Ispagnolu granizar Italianu grandinare Tedescu hageln.

ràndhine , nm: ràndili, rànnine Definitzione abba astrada a suchitu, a granos (ma ndhe podet fàere fintzes cantu una nughe), chi betant is nues segundhu comente si agatant / su ràndhine de sa fodhe = genia de nodighedhu chi si faet in sa prabarista Sinònimos e contràrios gràndhile*, landiredhu, làndini, ranzola, ranzudu Frases sas nues, niedhas che titones, ràndhine e lampos iscàrrigant ◊ su ràndhine, mescamente si est maduru, faghet dannu Sambenados e Provèrbios smb: Randine Tradutziones Frantzesu grêle Ingresu hail Ispagnolu granizo Italianu gràndine Tedescu Hagel.