atabàzu , nm: atamàzidu,
atamazu Definitzione
avolotu e moida, sonos a meda
Sinònimos e contràrios
atacazu,
carralzu,
chimentu,
mamudinu,
tifitanu
Frases
sa bama est in atamazu, recuindhe ◊ s'atamazu de su bentu indrughet sos ozastros muilanne ◊ candho si pesaiat s'atamazu fint órulos, colpos, tichírrios e piantos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tapage
Ingresu
uproar
Ispagnolu
estrépito,
jaleo
Italianu
strèpito,
chiasso
Tedescu
Lärm.
atraghéntu , nm: atreghentu,
atrighentu,
treghentu Definitzione
arrumóriu, carraxu, avolotu mannu de boghes, tzérrios e sonos, fintzes timoria manna meda
Sinònimos e contràrios
abbolotu,
biuldu,
carralzu,
chimentu,
irburbutzu,
tremutu
/
cdh. strallatu
Frases
in su tzilleri est finidu s'atreghentu, si sunt totu ritirados ◊ su tronu faghet atreghentu ◊ avita a sos minores s'atreghentu! ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ intendhes s'atreghentu e istruendu, sos istragos de pérfidas ischeras? (P.Casu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
vacarme,
tumulte
Ingresu
dismaying uproar
Ispagnolu
alboroto,
susto
Italianu
frastuòno che sgomenta,
strèpito
Tedescu
Getöse,
Lärm.
biliúldu, biliúrdu , nm: buliurdu Sinònimos e contràrios
biuldu,
carralzu,
strebessu
Frases
a fortza de rustaza, istrale e picu cun tota calma o forte buliurdu s'ortu s'est fatu de frútules ricu (S.Casu)◊ ant postu su boliurdu in sas pijas de s'ànimu pro nàrrere a sos àteros sa grandhesa chi s'ómine costoit in su coro
Tradutziones
Frantzesu
vacarme,
tapage,
chaos
Ingresu
uproar
Ispagnolu
estrépito,
jaleo,
alboroto
Italianu
strèpito,
caos
Tedescu
Lärm,
Wirrwarr.
biúldu , nm: biurdu Definitzione
burdellu mannu de tzérrios e sonos
Sinònimos e contràrios
biliuldu,
carralzu,
chichígliu,
intrígliu,
strebessu
Frases
est unu veru biurdu, una Babbele! ◊ cagliados istent sos cantadores, sentza pònnere tantos biurdos ◊ sas mérulas sont assuconatas dae su biurdu de sa tzente ◊ intendho biurdu de proja
Tradutziones
Frantzesu
vacarme,
tapage,
chahut,
fracas
Ingresu
uproar
Ispagnolu
alboroto,
jaleo
Italianu
baccano,
strèpito
Tedescu
Heidenlärm.
chiméntu , nm: cimentu 1 Definitzione
moida coment'e de cosa chi funt segandho; boghes de unu chistionu airadu; maltratamentu de un'animale; su fàere calecuna prova atrivia / su chimentu de su tronu = s'istragada manna chi faghet su tronu, coment'e seghendhe cosa
Sinònimos e contràrios
abbolotu,
atabazu,
carralzu,
chichígliu,
fracassu,
siliestu
/
cadha,
matratamentu,
podha
/
arriscu
| ctr.
assébiu
Frases
pistichinzos, chimentos, birgonzas, dúbbios fint cosas coladas e irmenticadas ◊ fàghere chimentu e degógliu ◊ a boghes, a chimentu, giogaimus a pípiris de nughe
2.
pisedhos, finídemi su chimentu ca so a dolore de conca! ◊ s'intendhet chimentu de pes ◊ totu cussu chimentu chi s'intendhet est ca ant binsu sa partida ◊ su chimentu chi faghent cun cussa orchestra ti atontat puru!
Tradutziones
Frantzesu
bruit,
tapage
Ingresu
noise,
uproar
Ispagnolu
alboroto,
confusión
Italianu
strèpito,
schiamazzo,
subbùglio
Tedescu
Lärm,
Aufruhr.
inchimentàre , vrb Definitzione
fàere chimentu, boghes, burdellu
Sinònimos e contràrios
abbochinare,
batugliare,
chichigliare,
intrigliare,
stragamullai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tapager
Ingresu
to make a noise
Ispagnolu
alborotar
Italianu
fare strèpito,
chiasso
Tedescu
Lärm machen.
mamudínu , nm: mamutinu,
maudinu,
momodinu,
mumudinu,
mumurinu Definitzione
est sa sonada airada chi faent in crésia cun matracas e furriadòrgias sa chenàbura santa candho si arregodat sa morte de Gesugristu; boghes de animales, cropos aira de botes e istrègios de làuna a befa, ma fintzes solu sonos, carraxu mannu; aina po sonare in chida santa / iscuru mamudinu = un'iscuriu chi no si bit mancu a frastimai…
Sinònimos e contràrios
abbatúliu,
abbolotu,
abbuluzu,
atutina,
baraundha,
mammarinu,
sciumbullu,
stragambullu,
tifitanu,
trambullu,
tregollu,
tremutu
Frases
mi parit ca apu inténdiu mumudinu, o istraciendi est? ◊ sos puzones cantant cun dulches maudinos ◊ candho si cojaiat unu fiudu o fiuda, una chedha de pitzocos faiant su momodinu a sonu de botos ◊ su maudinu de sos pitzinnos, cussos tichírrios e risos mi che intraint in cherbedhos
2.
"Pésperu maudinu!" abbóchinant sos pitzinnos in sas carrelas in chida santa
3.
su mumudinu est una cóciula manna e si sulat aintru
Tradutziones
Frantzesu
vacarme,
tapage,
bruit
Ingresu
noise,
uproar
Ispagnolu
matraqueo,
estruendo,
matraca
Italianu
strèpito,
rumóre
Tedescu
Lärm.
tifitànu , nm Definitzione
faghevaghe, fragassu, moida, genia de sonu a meda, a carraxu
Sinònimos e contràrios
abbatúliu,
abbolotu,
atabazu,
atutina,
mamudinu,
pilissu,
sciumbullu,
stragambullu,
trambullu,
tremutu
Frases
a tantu tifitanu e abbolotu su mortu abberit s'oju, dat su túnciu ◊ est gustu meu bídere sos pitzinnos cúrrermi fatu a giogu e a pelea, a tifitanu dai chea in chea, pro sa bellesa mia cantendhe innos (P.Casu)◊ iscuadríglias de aeroplanos sunt a s'andhalitorra a tifitanu postu
Ètimu
cdh.
tifitanu
Tradutziones
Frantzesu
vacarme
Ingresu
uproar
Ispagnolu
estrépito,
jaleo
Italianu
strèpito,
tumulto
Tedescu
Lärm.
tzocài , vrb: tzocare,
tzoncare Definitzione
fàere tzàcurru, tzocos, cropos a sonu surdu po si fàere intèndhere; nau cun tzacu, crepare
Sinònimos e contràrios
dumbulare,
istochidare,
picare 2,
sacai,
tochedhare,
trochedhare,
tzacarrai,
tzòchere,
tzochire
/
sciopai
Frases
bi at linna chi in su fogu tzocat e che búlliat atesu s'iscata alluta ◊ tzocare sa limba, sas manos, sa zanna ◊ tzocat s'istranzu in domo de s'amigu ◊ Michelledhu e sas duas vachianas ant ghetatu unu brincu tzocanne sos pedes ballanne ◊ su pitzinnu est tzoncandhe sas manos, cuntentu!
2.
mancari ti ufres e ti tzoches, puru: como su chi est fatu est fatu! ◊ pro carchi borta chi mamma benit a domo ti ufras… tzocadu chi ti agatent! ◊ su fogu brusiaiat su tzilibirche, apustis chi lu faghiat unfrare e tzoncare (E.Pes)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faire du bruit,
éclater
Ingresu
to make a din,
to burst,
to creak
Ispagnolu
chasquear,
restallar
Italianu
far strèpito,
scoppiare,
schioccare
Tedescu
Lärm machen,
bersten.