Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

antúnna , nf, nm: antunnu Definitzione pan'e corra, genia de erba (upm) chi no portat clorofilla: dhue at calidades, de is chi faent mannas, bonas a papare, àteras toscosas fintzes de fàere mòrrere; faet po su prus unu cambu grussu e curtzu (tanaxi) cun sa conca (o capedhu) cucurúcia a bisura de paracu apertu o de campana, a prupa grussa, lisa in pitzu, coment'e a tiras fines asuta, e in tempus de abba creschet prus che àteru in sa linna morta: dhue at calidades chi dhas coltivant Sinònimos e contràrios bulí, cantunna, cardolinu, corrorinu, cucumedhu, feurratzu, tontonniu, tugnu, túvara 1 Frases ocannu s'antunna che fit a irvarriadura, inoghe ◊ che fimus in antunna ma no ndh'amus àpidu Terminologia iscientìfica rba, rbzc Tradutziones Frantzesu champignon Ingresu mushroom Ispagnolu hongo, seta Italianu fungo Tedescu Pilz.

antunnaèra , nf Definitzione una de is calidades prus méngius de codrolinu: cardulinu biancu, de petza, tugnu biancu Sinònimos e contràrios cardulinubbonu, corrorinebetza, cardulinueru Terminologia iscientìfica atn, pleurotus eryngii Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pleurote du panicaut Ingresu king trumpet mushroom Ispagnolu seta de cardo Italianu cardarèllo Tedescu Braune Kräuter-Seitling.

carchèra 1 , nf Definitzione genia de codrolinu bonu chi assimbígiat a un'ou candho essit (una calidade pagu diferente est velenosa) Terminologia iscientìfica atn, Amanita caesarea Tradutziones Frantzesu oronge vraie Ingresu Caesar’s mushroom Ispagnolu seta oronja Italianu òvulo (fungo) Tedescu Kaiserling, Butterpilze.

cardolínu , nm: cardulinu, codrobinu, codrolinu, codrulinu, cordulinu Definitzione genia de erba (upm) chi no portat clorofilla, dhue ndhe at calidades bonas a papare e àteras velenosas / in su codrolinu si podet distínghere: sa conca (agiummai sèmpere cucurúcia a bisura de paracu, lisa in pitzu, a tiras fines de atza asuta chi andhant de mesu a s'oru), su tenaghe; calidades de codrolinu: cardulinu de murdegu = zenia de antunnighedha groga suta, minuda, bona, chi faghet in sos mudregarzos (Leccinum corsicum), cardulinu de ílixi (bonu, faghet in fundhales de élighe (Leccinum lepidum), cardulinu de bulletu, de túvara (itl. prataiòlo, Agaricus campestris)= toba, zenia de antunna chi a s'ala de fundhu zughet tizighedhas in colore de rosa, cardulinu de petza o ’eru = antunnaera, tugnu biancu (Pleurotus eryngii), cardulinu de mari = cagalloni istrantaxu, minchemoru, sedhitzi, cardulinu de opinu = zenia de antunna chi faghet suta de sos opinos (Boletus granulatus), cardulinu de padenti o cardulinu grogu = zenia de antunna groga a s'ala de fundhu, in colore de castanza subra, faghet manna (a diferéssia de cussa de mudregu chi li assemizat), est bona (itl. porcino, Boletus edulis, aereus, reticulatus), cardulinu de mata = diferentes zenias de antunna, ma mescamente una calidade bona, minudedha, chi faghet a bàlliu e creschet in sos fundhales prudigados in montes (itl. chiodini, Armillariella mellea) Sinònimos e contràrios antunna, bulí, corrorinu, cucumedhu, tontonniu, tugnu, túvara 1 Frases su logu aundi fait cardolinu Antiogu dhu tenit signalau ◊ cras andaus a su codrobinu Terminologia iscientìfica rba, rbzc Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu champignon Ingresu mushroom Ispagnolu seta (f), hongo Italianu fungo Tedescu Pilz.

corrorinebètza , nm Definitzione una de is calidades prus méngius de codrolinu: cardulinu biancu, eru, tugnu biancu Sinònimos e contràrios antunnaera, cardulinubbonu, cardulinueru Terminologia iscientìfica atn, Pleurotus eryngii Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pleurote du panicaut Ingresu king trumpet mushroom Ispagnolu seta de cardo Italianu cardarèllo Tedescu Braune Kräuter-Seitling.

cucumédhu , nm: cugumedhu, cugummedhu Definitzione genia de erba chi no portat clorofilla, a calidades bonas po papare ma àteras toscosas: cun custu númene si narat css. genia de codrolinu, ma mescamente sa tuvaredha (itl. prataiòlo) o toba, pruschetotu candho est ancora serrada, essia de pagu; cucumedhu est fintzes cúcuru o punta de monte, sedha / cugumedhu padezonadu = itl. òvolo; cucumedhu de conca = concajoni, cuchedha, cucale, genia de petonadura de fémina Sinònimos e contràrios antunna, cardolinu, corrorinu, cucarumedhu, tontonniu, tugnu, túvara 1 / toa 1 Frases naschent che cugumedhu onzi mamentu: in d-unu sinnu est pienu su sacu ◊ fit collindhe cugumedhu a su coinzolu 2. si petonat cun sa riga in mesu, is pretas e su cucumedhu Terminologia iscientìfica rbz Tradutziones Frantzesu champignon Ingresu mushroom Ispagnolu hongo, seta (f) Italianu fungo Tedescu Pilz.

cucuramédhu , nm Definitzione cugumedhu padezonadu, genia de codrolinu chi assimbígiat a s'ou: portat in su truncu unu pigiolu biancu chi dh'imbodhigat e creschendho si segat, sa conca o capedhu in colore de s'orrúbiu de s'ou Sinònimos e contràrios cachedha Terminologia iscientìfica atn, Amanita caesarea Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu oronge Ingresu mushroom (ovulus) Ispagnolu oronja, amanita de los césares, yema Italianu fungo òvolo, òvolo buòno Tedescu Butterpilz.

óvulu , nm Definitzione oighedhu, su sèmene de sa fémina, sa céllula sessuale de sa fémina chi, ingendrada cun su sèmene de su mascu, cumènciat unu fedu nou; genia de cardolinu chi assimbígiat a un'ou po is duos colores chi portat Sinònimos e contràrios carchera 1 Terminologia iscientìfica crn, atn Tradutziones Frantzesu ovule, oronge vraie Ingresu ovule, Caesar’s mushroom Ispagnolu óvulo Italianu òvulo, òvulo buòno (fungo) Tedescu Eizelle, Ovum, Kaiserling, Butterpilze.

pedhèsca , nf Definitzione pedhe morta de mata Sinònimos e contràrios coroílixi, pedhegota, pedheluchete, pedhevogu Terminologia iscientìfica atn, Phellinus igniarius, Fomes fomentarius Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amadouvier Ingresu bait mushroom Ispagnolu hongo yesquero Italianu fungo d'ésca Tedescu falscher Feuerschwamm.

sedhítzi , nm Definitzione cagalloni istrantaxu o cardulinu de mari, minca morisca: nada deosi po sa forma e su colore, est una genia de erba o codrolinu longhitu e grussu (ma no lisu), in colore de castàngia Sinònimos e contràrios bidhitzini, minchemoru, pidhíciu Terminologia iscientìfica rba, Cynomorium coccineum Tradutziones Frantzesu cynomorium écarlate, éponge de Malte Ingresu maltese mushroom Ispagnolu Jopo de lobo, hongo de Malta Italianu fungo di Malta Tedescu Malteser Schwamm.

tòa 1, tòba , nf Definitzione una genia de codrolinu, sa túvara de arena, tuveredha o cardulinu de bulletu Sinònimos e contràrios cucumedhu, tuvaredha Terminologia iscientìfica atn, Agaricus campestris Tradutziones Frantzesu psalliote champêtre Ingresu field mushroom Ispagnolu champiñón, hongo de cepa Italianu fungo prataiòlo Tedescu Wiesenchampignon.

tontonníu , nm, nf: tuntunna, tuntunnina, tuntunniu, tuntunnu Definitzione pane de corra, genia de erba chi no portat clorofilla: dhue at calidades, de is chi faent mannas, chi funt bonas a papare, àteras funt toscosas fintzes de fàere mòrrere; faet po su prus unu cambu grussu e curtzu (tanaxi) cun sa conca cucurúcia a bisura de paracu apertu o de campana, a prupa grussa, lisa in pitzu, coment'e a lamas fines asuta, e in tempus de abbas faet prus che àteru in sa linna morta: segundhu sa calidade dha sèmenant po ndhe fàere a bèndhere Sinònimos e contràrios antunna*, bulí, cardolinu, corrorinu, cucumedhu, tugnu, tunnunnu, túvara 1 Frases at atzapatu un'istérrita de feruledha casari e una mola de tuntunnu fríghidu ◊ cussos duos frates sont mortos ca aiant mannicatu tuntunnina Terminologia iscientìfica rba, rbzc Tradutziones Frantzesu champignon Ingresu mushroom Ispagnolu hongo, seta Italianu fungo Tedescu Pilz.

túgnu , nm, nf: tunna, tunnio, tunniu, túnniu Definitzione genia de erba chi no portat clorofilla, dhue ndh'at calidades bonas a papare e àteras toscosas / in su túnniu si podet distínghere: sa conca (agiummai sèmpere cucurúcia, lisa in pitzu, a tiras asuta), su tenaghe; túnniu de prade = cardulinu de padenti o cardulinu grogu, zenia de antunna groga a s'ala de fundhu, in colore de castanza subra, bona (itl. porcino, Boletus edulis)/ andhare a tunnio, tempus de tunnio = corrorinai, tempus chi essit su codrolinu Sinònimos e contràrios antunna*, cardulinu, corrorinu, cucumedhu, tontonniu, túvara 1 Terminologia iscientìfica rba, rbzc Tradutziones Frantzesu champignon Ingresu mushroom Ispagnolu hongo, seta Italianu fungo Tedescu Pilz.

tunniàrju , nm Definitzione logu ue faet o faent s'antunna, su codrolinu Sinònimos e contràrios antunnarzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu champignonnière Ingresu mushroom bed Ispagnolu setal Italianu fungàia Tedescu Pilzplatz.

tuvarèdha , nf: tuveredha, tuvuledha Definitzione una genia de codrolinu, sa túvara de arena Sinònimos e contràrios toa 1 Terminologia iscientìfica atn Tradutziones Frantzesu psalliote Ingresu meadow mushroom Ispagnolu champiñón, hongo de cepa Italianu fungo prataiòlo Tedescu Wiesenchampignon.