bène , avb, nm, iscl: bèni, vene Definitzione manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu Sinònimos e contràrios adderetu, afilu / meda | ctr. male Maneras de nàrrere csn: fai una cosa mellus bèni = menzus; bèniri a bèni = benner bene, a betu, andhare bene; su pagu bene de… = s'ispaciau de…, su colzu, su biadu de…; chèrrere unu bene macu = a ammachiadura, meda; bene fatu = chi est zustu, bonu, méritu (nadu de un'assione, de unu cumportamentu); fatu bene = chi est fatu cun arte, cun pratighesa, a régula (nadu de unu triballu o cosas gai); fai bèni e bai in galera! = faghe bene ma no aisetes recupessa (antzis est dàbbile chi ti torrent male); bene cun bene = bèni meda, própiu bèni, a fini a fini; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!, siscuru a mie!; bene pro me!… = (nau cun ironia) mali po mimi, a dannu miu Frases sas cosas cherent fatas bene ◊ faghindhe goi mi ndhe agato bene, mi ndhe bido bene ◊ custu triballu comente l'as fatu no andhat bene ◊ mirai a bèni custu coru miu! ◊ oe no mi andhat bene a fàghere cussa faina ◊ bene meda: mi ndhe allegro! ◊ custu trabballu comenti dh'as fatu andat bèni 2. pro su bene chi ti cherzo tia fàghere donzi cosa ◊ podimis tènnere benes pro ndhe dare ◊ chi s'istrexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ lea sa meighina ca ti faghet bene ◊ est unu bene a prantare àrbures ◊ ci fiant centu ogus iscochendu su bèni po mali e su mali po sèi etotu 3. tandho si agataiat su pagu bene de Antoni 4. in su stani nostu nci sunt unu bèni de mangonis mannus ◊ mi paret chi est a arriscare unu bene de dinari chentza garantzia de su balanzu ◊ ant chistionadu unu bene de ora ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ che ndh'at, de bene de férula, inoghe!… 5. bene, bene meda, mi ndhe allegro! ◊ si annischitzais ca si nci ghetant a galera: a sa fruca iat a èssi mellus e prus bèni fatu! ◊ at fatu un'iscutinada de abba, ma bene cun bene no bi at próidu etotu ◊ mancu abbaidadu apo, bene cun bene! ◊ mi ponzo cudha cosa, bene pro me…, e guastu mi at sas manos! ◊ fato s'aconcada, bene pro me!…, e pérdidu ndhe apo totu ◊ como s'abba za che la tenimus ma, bene pro nois, comente ant créschidu sa pressione nos at fatu dannu! ◊ – E gopai no dh'agiudat? – Pagu bèni!… Sambenados e Provèrbios smb: Bene / prb: faghe bene e no mires a chie ◊ su fai bèni no est mai connotu ◊ su fagher bene no perdet mai ◊ a chie faet bene, bene tenet Ètimu ltn. bene Tradutziones Frantzesu bien Ingresu well, good!, property Ispagnolu bien Italianu bène Tedescu gut, Gut.

demàniu , nm: domàniu Definitzione propiedade púbblica de s'istadu Frases su mare est totu demàniu ◊ custas tancas unu tempus fint de su domàniu Tradutziones Frantzesu domaine de l'Etat Ingresu state property Ispagnolu propriedad del estado Italianu demànio Tedescu Domäne, Staatsbesitz.

ispótigu , agt Definitzione chi est de ccn. e suo ebbia tanti de si ndhe pòdere serbire chentza impedu perunu de parte de nemos Sinònimos e contràrios dispóticu Frases custos sunt totu terrinos ispótigos Ètimu itl. spotico Tradutziones Frantzesu propriété absolue Ingresu freehold property Ispagnolu de exclusiva propiedad Italianu di assoluta ed esclusiva proprietà Tedescu Alleineigentum.

propiedàde, propiedàdi , nf: propriedade, propriedadi Definitzione su èssere meres; totu su chi unu tenet, mescamente nau de domos e terrenos, bestiàmene o àteru Sinònimos e contràrios finca, interessu, possessu, prédiu Frases tèngiu in propiedadi totu cussus terrenus acanta de mari (G.Tatti) 2. dae meres torreint a teracos sentza decoro nen propriedades ◊ chie no at connotu propiedade de seguru at bisóngiu de cricare trebballu Tradutziones Frantzesu propriété Ingresu property Ispagnolu propiedad Italianu proprietà Tedescu Besitz.

realíncu , nm Definitzione propiedade reale o demaniale Ètimu ctl. realenc Tradutziones Frantzesu domaine de l'Etat Ingresu state property Ispagnolu propiedad del estado Italianu demànio Tedescu Domäne.

repulitànu , nm Definitzione póveru chi no tenet siendha peruna Sinònimos e contràrios pagapo Tradutziones Frantzesu indigent Ingresu without property (person) Ispagnolu pobre Italianu nullatenènte Tedescu Mittellose.

«« Torra a chircare