bène , avb, nm, iscl: bèni,
vene Definitzione
manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu
Sinònimos e contràrios
adderetu,
afilu
/
meda
| ctr.
male
Maneras de nàrrere
csn:
fai una cosa mellus bèni = menzus; bèniri a bèni = benner bene, a betu, andhare bene; su pagu bene de… = s'ispaciau de…, su colzu, su biadu de…; chèrrere unu bene macu = a ammachiadura, meda; bene fatu = chi est zustu, bonu, méritu (nadu de un'assione, de unu cumportamentu); fatu bene = chi est fatu cun arte, cun pratighesa, a régula (nadu de unu triballu o cosas gai); fai bèni e bai in galera! = faghe bene ma no aisetes recupessa (antzis est dàbbile chi ti torrent male); bene cun bene = bèni meda, própiu bèni, a fini a fini; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!, siscuru a mie!; bene pro me!… = (nau cun ironia) mali po mimi, a dannu miu
Frases
sas cosas cherent fatas bene ◊ faghindhe goi mi ndhe agato bene, mi ndhe bido bene ◊ custu triballu comente l'as fatu no andhat bene ◊ mirai a bèni custu coru miu! ◊ oe no mi andhat bene a fàghere cussa faina ◊ bene meda: mi ndhe allegro! ◊ custu trabballu comenti dh'as fatu andat bèni
2.
pro su bene chi ti cherzo tia fàghere donzi cosa ◊ podimis tènnere benes pro ndhe dare ◊ chi s'istrexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ lea sa meighina ca ti faghet bene ◊ est unu bene a prantare àrbures ◊ ci fiant centu ogus iscochendu su bèni po mali e su mali po sèi etotu
3.
tandho si agataiat su pagu bene de Antoni
4.
in su stani nostu nci sunt unu bèni de mangonis mannus ◊ mi paret chi est a arriscare unu bene de dinari chentza garantzia de su balanzu ◊ ant chistionadu unu bene de ora ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ che ndh'at, de bene de férula, inoghe!…
5.
bene, bene meda, mi ndhe allegro! ◊ si annischitzais ca si nci ghetant a galera: a sa fruca iat a èssi mellus e prus bèni fatu! ◊ at fatu un'iscutinada de abba, ma bene cun bene no bi at próidu etotu ◊ mancu abbaidadu apo, bene cun bene! ◊ mi ponzo cudha cosa, bene pro me…, e guastu mi at sas manos! ◊ fato s'aconcada, bene pro me!…, e pérdidu ndhe apo totu ◊ como s'abba za che la tenimus ma, bene pro nois, comente ant créschidu sa pressione nos at fatu dannu! ◊ – E gopai no dh'agiudat? – Pagu bèni!…
Sambenados e Provèrbios
smb:
Bene
/
prb:
faghe bene e no mires a chie ◊ su fai bèni no est mai connotu ◊ su fagher bene no perdet mai ◊ a chie faet bene, bene tenet
Ètimu
ltn.
bene
Tradutziones
Frantzesu
bien
Ingresu
well,
good!,
property
Ispagnolu
bien
Italianu
bène
Tedescu
gut,
Gut.
demàniu , nm: domàniu Definitzione
propiedade púbblica de s'istadu
Frases
su mare est totu demàniu ◊ custas tancas unu tempus fint de su domàniu
Tradutziones
Frantzesu
domaine de l'Etat
Ingresu
state property
Ispagnolu
propriedad del estado
Italianu
demànio
Tedescu
Domäne,
Staatsbesitz.
ispótigu , agt Definitzione
chi est de ccn. e suo ebbia tanti de si ndhe pòdere serbire chentza impedu perunu de parte de nemos
Sinònimos e contràrios
dispóticu
Frases
custos sunt totu terrinos ispótigos
Ètimu
itl.
spotico
Tradutziones
Frantzesu
propriété absolue
Ingresu
freehold property
Ispagnolu
de exclusiva propiedad
Italianu
di assoluta ed esclusiva proprietà
Tedescu
Alleineigentum.
propiedàde, propiedàdi , nf: propriedade,
propriedadi Definitzione
su èssere meres; totu su chi unu tenet, mescamente nau de domos e terrenos, bestiàmene o àteru
Sinònimos e contràrios
finca,
interessu,
possessu,
prédiu
Frases
tèngiu in propiedadi totu cussus terrenus acanta de mari (G.Tatti)
2.
dae meres torreint a teracos sentza decoro nen propriedades ◊ chie no at connotu propiedade de seguru at bisóngiu de cricare trebballu
Tradutziones
Frantzesu
propriété
Ingresu
property
Ispagnolu
propiedad
Italianu
proprietà
Tedescu
Besitz.
realíncu , nm Definitzione
propiedade reale o demaniale
Ètimu
ctl.
realenc
Tradutziones
Frantzesu
domaine de l'Etat
Ingresu
state property
Ispagnolu
propiedad del estado
Italianu
demànio
Tedescu
Domäne.
repulitànu , nm Definitzione
póveru chi no tenet siendha peruna
Sinònimos e contràrios
pagapo
Tradutziones
Frantzesu
indigent
Ingresu
without property (person)
Ispagnolu
pobre
Italianu
nullatenènte
Tedescu
Mittellose.