bène , avb, nm, iscl: bèni,
vene Definizione
manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu
Sinonimi e contrari
adderetu,
afilu
/
meda
| ctr.
male
Modi di dire
csn:
fai una cosa mellus bèni = menzus; bèniri a bèni = benner bene, a betu, andhare bene; su pagu bene de… = s'ispaciau de…, su colzu, su biadu de…; chèrrere unu bene macu = a ammachiadura, meda; bene fatu = chi est zustu, bonu, méritu (nadu de un'assione, de unu cumportamentu); fatu bene = chi est fatu cun arte, cun pratighesa, a régula (nadu de unu triballu o cosas gai); fai bèni e bai in galera! = faghe bene ma no aisetes recupessa (antzis est dàbbile chi ti torrent male); bene cun bene = bèni meda, própiu bèni, a fini a fini; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!, siscuru a mie!; bene pro me!… = (nau cun ironia) mali po mimi, a dannu miu
Frasi
sas cosas cherent fatas bene ◊ faghindhe goi mi ndhe agato bene, mi ndhe bido bene ◊ custu triballu comente l'as fatu no andhat bene ◊ mirai a bèni custu coru miu! ◊ oe no mi andhat bene a fàghere cussa faina ◊ bene meda: mi ndhe allegro! ◊ custu trabballu comenti dh'as fatu andat bèni
2.
pro su bene chi ti cherzo tia fàghere donzi cosa ◊ podimis tènnere benes pro ndhe dare ◊ chi s'istrexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ lea sa meighina ca ti faghet bene ◊ est unu bene a prantare àrbures ◊ ci fiant centu ogus iscochendu su bèni po mali e su mali po sèi etotu
3.
tandho si agataiat su pagu bene de Antoni
4.
in su stani nostu nci sunt unu bèni de mangonis mannus ◊ mi paret chi est a arriscare unu bene de dinari chentza garantzia de su balanzu ◊ ant chistionadu unu bene de ora ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ che ndh'at, de bene de férula, inoghe!…
5.
bene, bene meda, mi ndhe allegro! ◊ si annischitzais ca si nci ghetant a galera: a sa fruca iat a èssi mellus e prus bèni fatu! ◊ at fatu un'iscutinada de abba, ma bene cun bene no bi at próidu etotu ◊ mancu abbaidadu apo, bene cun bene! ◊ mi ponzo cudha cosa, bene pro me…, e guastu mi at sas manos! ◊ fato s'aconcada, bene pro me!…, e pérdidu ndhe apo totu ◊ como s'abba za che la tenimus ma, bene pro nois, comente ant créschidu sa pressione nos at fatu dannu! ◊ – E gopai no dh'agiudat? – Pagu bèni!…
Cognomi e Proverbi
smb:
Bene
/
prb:
faghe bene e no mires a chie ◊ su fai bèni no est mai connotu ◊ su fagher bene no perdet mai ◊ a chie faet bene, bene tenet
Etimo
ltn.
bene
Traduzioni
Francese
bien
Inglese
well,
good!,
property
Spagnolo
bien
Italiano
bène
Tedesco
gut,
Gut.
demàniu , nm: domàniu Definizione
propiedade púbblica de s'istadu
Frasi
su mare est totu demàniu ◊ custas tancas unu tempus fint de su domàniu
Traduzioni
Francese
domaine de l'Etat
Inglese
state property
Spagnolo
propriedad del estado
Italiano
demànio
Tedesco
Domäne,
Staatsbesitz.
ispótigu , agt Definizione
chi est de ccn. e suo ebbia tanti de si ndhe pòdere serbire chentza impedu perunu de parte de nemos
Sinonimi e contrari
dispóticu
Frasi
custos sunt totu terrinos ispótigos
Etimo
itl.
spotico
Traduzioni
Francese
propriété absolue
Inglese
freehold property
Spagnolo
de exclusiva propiedad
Italiano
di assoluta ed esclusiva proprietà
Tedesco
Alleineigentum.
propiedàde, propiedàdi , nf: propriedade,
propriedadi Definizione
su èssere meres; totu su chi unu tenet, mescamente nau de domos e terrenos, bestiàmene o àteru
Sinonimi e contrari
finca,
interessu,
possessu,
prédiu
Frasi
tèngiu in propiedadi totu cussus terrenus acanta de mari (G.Tatti)
2.
dae meres torreint a teracos sentza decoro nen propriedades ◊ chie no at connotu propiedade de seguru at bisóngiu de cricare trebballu
Traduzioni
Francese
propriété
Inglese
property
Spagnolo
propiedad
Italiano
proprietà
Tedesco
Besitz.
realíncu , nm Definizione
propiedade reale o demaniale
Etimo
ctl.
realenc
Traduzioni
Francese
domaine de l'Etat
Inglese
state property
Spagnolo
propiedad del estado
Italiano
demànio
Tedesco
Domäne.
repulitànu , nm Definizione
póveru chi no tenet siendha peruna
Sinonimi e contrari
pagapo
Traduzioni
Francese
indigent
Inglese
without property (person)
Spagnolo
pobre
Italiano
nullatenènte
Tedesco
Mittellose.