Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bànca , nf Definitzione trastu, genia de mobbília po pònnere a papare, po trebballare Sinònimos e contràrios mesa Maneras de nàrrere csn: b. de mortos = sa mesa ue ponent su mortu in crésia; istare a b. parada = a mesa posta, sempri papendi Frases amus a tènnere late e torrare a bídere in banca butirru e casu ◊ sa banca est aparitzada ◊ riet sa banca a sa tiaza noa tota fiores! ◊ in banca no bos manchet pane e binu! Sambenados e Provèrbios prb: amigu a banca, frade a bisonzu Terminologia iscientìfica mbl Tradutziones Frantzesu table Ingresu table Ispagnolu mesa Italianu tàvolo, tàvola Tedescu Tisch.

carnàcia , nf: crannàcia, crannàssia, garnàcia* Definitzione una calidade de àghina bianca e de binu, de is méngius binos Sinònimos e contràrios varnàcia Frases ghetadhi una tassa de crannàcia a bufai! ◊ sa crannàssia de Solarussa fait torrai su mortu a biu (G.Tuveri) Terminologia iscientìfica bfg Tradutziones Frantzesu grenache Ingresu white table wine Ispagnolu "vernaccia" Italianu vernàccia Tedescu Vernaccia (bernsteinfarbener Wein).

mèsa , nf Definitzione mobbília de diferentes formas (cuadrada, longa, tundha) po pònnere a papare, trebballare, fàere pane, fata prus che àteru a tàulas lisas in paris cun bàtoro peis e fintzes calàsciu; fintzes orroca in paris in mare e in oros de mare / min. mesedha, mesigedha; partes de una m.: is peis, is traessas, su pianu; genias de mesa: de suíghere = banchita, mesa bàscia po cariare sa pasta, fàere su pane (ma a logos est arta po suíghere prantaos); de iscriri = iscrivania; po nai sa missa = sa mesa de su Segnore, s'artare Sinònimos e contràrios banca Maneras de nàrrere csn: sètzere in m. = acurtzu a sa mesa pro manigare; apariciai sa m. = pònnere totu s'isterzu pro pònnere a manigare; pesaindi sa m. = collíreche totu dae subra de sa mesa; sas mesas de su carru = sos taulones de su letu de su carru; agatai sa m. scuta = andhare a manigare candho che ant collidu totu e no bi at prus nudha Frases andhant a pràndhere e po fàere bella figura ponent in pitzu de sa mesa is trastos bellos ◊ si un'apena giompet a bavinassa in mesa anzena s'imbutit fin'a s'últimu biraditu (Grolle)◊ isse bículat sempre in mesa anzena ◊ su mortu fut giai in pitzu de sa mesa e is fémminas iant cummenciau s'orrosàriu Terminologia iscientìfica mbl Ètimu ltn. me(n)sa Tradutziones Frantzesu table, planche Ingresu table Ispagnolu mesa Italianu tàvolo, tàvola Tedescu Tisch.

mesíglia, mesílla, mesíllia , nf: misíglia Definitzione genia de mesa pitichedha, ma a peis artos; si narat fintzes de unu mobbiledhu de aposentu de letu, pianu firmau in su muru cun o chentza isprigu (consola) Sinònimos e contràrios mesedha, mesichedha, mesita Frases fit una mesíglia de castanza ◊ apu lassau su sonetu in pitzu de sa mesíllia ◊ candho fimus in pagos manigaimus in sa mesilla ◊ su fogu in sagristia at abbruxau mesíllias e càscias Terminologia iscientìfica mbl Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu petite table Ingresu small table Ispagnolu mesita, mesilla Italianu tavolino Tedescu Tischlein.

sabòca , nf, nm: sabocu, saloca, saloco, saluca, saruca, sauca Definitzione sale fine a bisura de tzúcuru, o prus fine puru Sinònimos e contràrios salipa Frases mallai, ferreris, mallai tot'e is centu milla custu mar'e saboca… cantu saboca! (V.Pisanu)◊ a unu chirru dhi at postu pane, una patata ispuligada e chibudha cun saloca ◊ sa saloca la teniat in su corru pro istare in assutu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sel de table Ingresu table salt Ispagnolu sal fina Italianu sale da tàvola Tedescu Tafelsalz.

salípa , nf Definitzione sale móliu fine fine, che tzúcuru, de pònnere in mesa, saloca, po aciúnghere a ispergiadura a su papare Sinònimos e contràrios saboca / ttrs. saripa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sel de table Ingresu table salt Ispagnolu sal fina Italianu sale da tàvola Tedescu Tafelsalz.

tàba , nf: tàbula, tàlua, tàua, tàula, tàura Definitzione linna de truncu mannu bogada o segada a pígiu grussu parívile, ma fintzes àteru materiale ladu, coment'e tàula (fintzes mesa) Maneras de nàrrere csn: tàula imbacada = allachedhada, colembra; t. de is libbrus = pàzine ue si ponet sa lista de sos capítulos, de sos argumentos de su líbberu cun s'indíssiu de sa pàzine ue comintzant; pamentu fatu a tàulas = tauladu; tàula de su benuju = arrodedha 1; tàula de su cherbedhu = s'ossu de su fronti; pònnere a unu in tàulas de letu = fagher rúere a malàidu, fàghereli male de dèpere istare in letu; conca de tàlua = tontu, chi no cumprendhet o no cheret cumprèndhere; tàlua apitzus, tàlua asuta e petza in mesu… = su tostoine; tàula de ortu = iscra; tàula franca = mànigu e allozu chi si daet in donu o a parte dae e in prus de sa paga Frases apu fatu sa barca cun tabas de suerxu ◊ eus fatu un'iscannu de taba 2. su ditzu narat: Amigu a tàula e frade a bisonzu! 3. ti ponzo in tàulas de letu, si ti gheto pódhiches! ◊ giamàdemi dutores de profetu a curare sos males chi mi agabbant in tàulas de letu Sambenados e Provèrbios smb: Taula Ètimu ltn. *taula Tradutziones Frantzesu table, planche Ingresu board, table Ispagnolu tabla Italianu tàvola Tedescu Brett, Tisch.

talòpo, talòpu , nm: taropu, tolope, tolopo Definitzione calidade de àghina bianca de papare, a pibiones matucos e longos, aghedhosa (tzacarradora), bona po pabassa Sinònimos e contràrios barofu, gabopu*, palopo, solope Terminologia iscientìfica frt Tradutziones Frantzesu olivette (raisins oblongs) Ingresu pizzutello (italian table grapes) Ispagnolu uva teta de vaca Italianu pizzutèllo Tedescu Weintraubenart mit länglichen Beeren.