Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
abbiàre 1 , vrb Definitzione
pònnere in sa bia, apèrrere sa bia po chi ccn. cosa passet bene
Sinònimos e contràrios
incarrebai,
irvinghinzare,
tocai 1
Maneras de nàrrere
csn:
abbiare s'abba in sa cora, in su surcu = incarrerai, agiudai s'àcua a passai arregollendindi sa malesa chi istrobbat; abbiare una cosa a unu = nàrriri o arregordai una cosa a unu po chi dhoi pentzit o dha fatzat
Frases
li cheret abbiadu a fàghere cudha cosa, a bortas chi si ndhe siat irmentigadu, o chi no bi apat pessadu! ◊ tantu za ndhe faghes de cosa, ti no ti l'abbiant sos àteros, a tie!…
2.
comente podes sos súlcios abbia! ◊ s'abba in sa cora cheret abbiada si bi at malesa, ca sinono no colat
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
acheminer
Ingresu
to direct,
to start
Ispagnolu
encaminar
Italianu
avviare
Tedescu
leiten.
deretàre , vrb: adaretzai Definitzione
fàere dritu, deretu, pònnere prantau o chi si potzat aguantare a solu, chistire assentau, pònnere adderetu, chi andhet bene o comente si tocat; imbucare, andhare o punnare a cara a calecunu logu, cumenciare a fàere calecuna cosa; fintzes lòmpere, giare a pitzu a ccn.
Sinònimos e contràrios
acampaniare,
acodomai,
aconciai,
aggheretzare,
assantai,
assetiai,
indritare
/
abiai,
comentzari,
coviare 1,
incaminare,
incarrebai,
temperare
| ctr.
isordulare
2.
su pastore nche deretabat sas crapas ribu ribu ◊ su pastore at deretau su bestiàmene a su miliacru ◊ at deretau a prànghere, a pròghere ◊ a ube sezis deretandhe? ◊ si deretant a sa funtana a si labare ◊ totu cussas cambiales… giai ti ndhe as a abbizare candho deretant a ti arribbare sos pacamentos!
3.
si li dereto a costas che lu collint chin sa panga!
Ètimu
ltn.
directiare
Tradutziones
Frantzesu
diriger,
se diriger
Ingresu
to direct
Ispagnolu
dirigir,
dirigirse
Italianu
dirìgere
Tedescu
richten.
indisciàre , vrb: indissiare,
inditzai,
inditziai Definitzione
giare indíscias, inditos, mandhare a ccn. a unu logu, nàrrere ite depet fàere
Sinònimos e contràrios
ammustrare,
assintzare,
indetare,
ingitai
Frases
at a èssi custa sa butega manna manna chi s'ant inditzau?
2.
chircant chie lis indíssiet siendhas e cumones
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
adresser,
envoyer
Ingresu
to cast suspition on to direct
Ispagnolu
enderezar,
indiciar
Italianu
indirizzare,
indiziare
Tedescu
richten,
verweisen,
verdächtigen.
irvinghinzàre , vrb: isvighinzare,
isvirghenzare,
isvirghinzare,
ivirghinzare Definitzione
aprontare; fàere andhare, mandhare in su camminu giustu, educare
Sinònimos e contràrios
ammanitzare
/
abbiare 1,
incarrebai
Frases
isvirghínzadi, chi amus it'e fàghere meda!
2.
est unu giòvanu bene isvirghinzadu ◊ sa crabitedha che l'ant isvighinzada peri sas camineras
3.
che furant ómines ricos, féminas e pitzinnos apenas ivirghinzados ◊ da bi ndhe cheret de passéntzia chin sos pisedhos, a candho a che los vídere irvinghinzados!
Tradutziones
Frantzesu
diriger,
acheminer
Ingresu
to direct
Ispagnolu
encaminar
Italianu
instradare
Tedescu
leiten.