Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
irghelàre , vrb: ischelare 1,
isgalare,
isghelare Definitzione
ighilliare, andharesindhe a manera de no si pòdere bíere; fàere andhare, giagarare; bogare o piscare su pígiu de ccn. cosa (de su brodu, de su late)/ irghela belle e deretu! = stupanci!
Sinònimos e contràrios
andai,
caciare,
cupare 1,
essire,
imbèlghere,
infusilare,
irfregorare,
irgelae,
iscèrghere,
isparèssiri
/
gegherai
/
batire,
poltare
| ctr.
aparèschere,
apàrrere,
cumpàrrere
Frases
irghela a chircare a sorre tua! ◊ nos separamus ue che isgalat su sole ◊ a tota fua che ischelat atesu un'ariopranu ◊ sos parentes, pro los lassare in pasu, si sunt irghelaos ◊ est arreadu finas chi no nche l'at bidu isgheladu in s'úrtima borta de su caminu
2.
sa luna est ischelandhe su gadhu de su pore nighedhu de sas nues ◊ l'ant irghelau che cane dae crésia!
3.
at irghelau su late a bidha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
disparaître,
dissiper
Ingresu
to dissolve
Ispagnolu
desaparecer
Italianu
dileguare
Tedescu
verschwinden.
solivrinàre , vrb: assolovrinare,
solovrinare,
soluvrinare Definitzione
fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare, pònnere a tréulu
Sinònimos e contràrios
ifàghere,
iscagiae,
sciolli,
sòlbere,
solobrare
/
arrogai,
chimentare,
fragassare
2.
si càpitat un'àtera bia chi faghes cussa ti solóvrino sos ossos! ◊ su rú li at solovrinadu sa cara e iscorrioladu sos bestires
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
dissoudre,
se désintégrer
Ingresu
to dissolve,
to disintegrate
Ispagnolu
disolver,
desintegrar
Italianu
dissòlvere,
disintegrarsi
Tedescu
auflösen,
sich zersetzen.
solobràre , vrb: assolobriare,
solovrare Definitzione
fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare; fàere isperdítziu de sa cosa, ispaciare
Sinònimos e contràrios
iscagiae,
sciolli,
sòlbere,
solivrinare
/
arrogai,
chimentare,
fragassare,
lainai
/
conciumire,
distrúere,
ispeldisciare,
sparafiai
Maneras de nàrrere
csn:
solobrau siat! = za zustíssia l'iscazet!; abbarra solobrau! = ista sériu!
Frases
su sole solovret sa bidhia de custos ojos! ◊ sa cepa pigosa de s'ànima si tiat solovrare? ◊ sa manera de bívere chi s'aiat sestatu si li fit solovrata che nive acurtzu a su focu
2.
in s'incúdine de su tempus, su martedhu ti cheret solovrare s'ammentu ◊ in s'idea de difèndhere sa criadura de un'abe, s'ingalenada chi apo fatu mi l'at solovradu! (M.Bua)◊ sos lampos lu diant solovrare a manera chi mancu a furchita ndhe lu diant acabidare! ◊ sos massajos solovraiant sas chérvias cun su frascarzu trazendhe
3.
est solovrendhe sa pena a ticu ticu fin'a s'últimu butiu de sa vida
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fondre,
déchiqueter,
dissoudre
Ingresu
to melt,
to dissolve,
to rend
Ispagnolu
derretir,
machacar,
disolver
Italianu
sciògliere,
dilaniare,
dissòlvere
Tedescu
schmelzen,
zerreißen,
auflösen.