ifàghere , vrb: ilfàghere,
irfàchere,
irfàghere,
isàchere,
isciàere,
isciai (i-scia-i)
isfàghere,
isfai,
issàchere Definitzione
isciusciare, distrúere sa cosa fata; nau de cosa de papare, còere tropu, èssere tropu lómpia / pps. isciatu, issatu (= sbisuriu, puru); pira, mela irfata = pira, mela passada, chi no est prus bona
Sinònimos e contràrios
derrúere,
destrui,
dirfàchere,
idarrocai,
isciasciai,
isciusciai,
isconciare,
sciai,
solivrinare
| ctr.
fàchere
Frases
sas domos s'ifaghent in sas bidhas chena zente ◊ est betendhe s'abba a cadinos: paret chi su mundhu s'isfatat in abba! ◊ sa gherra isfaghet totu, logu e zente ◊ s'istesseravat, s'isachiat, s'iscontzavat ◊ is pipius funt in s'arruga, fadendu e isciaendu giogus
2.
si est isfatu in torojos de prantu ◊ in su tribàgliu m'isfato totu in suore ◊ sa linna betza s'isfaghet in piúere
3.
sos ossos puru, apustis de tantu tempus, s'irfaghent ◊ funt timendu no si siat po isfai su mundu ◊ chi s'isfagat su mundhu totu intreu no mi rendhet dolore e ne ferida (Sassu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
défaire,
décomposer
Ingresu
to undo,
to decompose
Ispagnolu
deshacer
Italianu
disfare,
decompórre,
sgretolare,
disintegrarsi,
dissòlvere
Tedescu
zerstören,
auseinandernehmen,
sich zersetzen,
zerbröckeln.
ispannài, ispannàre, ispannàri , vrb: spannai Definitzione
apèrrere, ispràghere, nau de su butone de is erbas e matas; nau de àteru, coment'e apèrrere e giare o fàere lughe
Sinònimos e contràrios
abbèrrere,
isclarire,
ispalaciae
/
allugare,
ilgiarare,
illuminai
Maneras de nàrrere
csn:
ispannai is abas = ispàrghere sas alas; ispannare su dolu = passai, allebiai, sciagai su dolori, su disprexeri
Frases
un'arrosa est ispannada ◊ is froris funt cumentzendi a ispannai ◊ po no camminai in lentza sa buca tropu ispannas! (Pani)
2.
acò s'astru de arghentu ispannendhe dogni nue! ◊ sas fritzas tébias de maltu che ant ispannadu sas aeras ◊ antiga domo mia, abblandhas sa tristia e ispannas su coro a su cuntentu (P.Fae)◊ s'at a ispannare su chelu piús luadu in ispijos de sole ◊ daghi ant ispannadu cussu velu, tandho sa Chéjia los afestat totu sos chi sunt dignos de istare in chelu ◊ su sole ispannat sas umbras ◊ sa luna lucorosa ispannat sas campuras
3.
pro t'ispannare su dolu pensa chi t'istimo!
Ètimu
itl.
spannare
Tradutziones
Frantzesu
éclore,
se rasséréner
Ingresu
to blossom,
to brighten up
Ispagnolu
abrirse,
desabotonarse,
despejarse
Italianu
sbocciare,
rasserenarsi,
illuminare,
dissipare,
dissòlvere
Tedescu
aufblühen,
sich aufheitern,
erleuchten,
vertreiben.
solivrinàre , vrb: assolovrinare,
solovrinare,
soluvrinare Definitzione
fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare, pònnere a tréulu
Sinònimos e contràrios
ifàghere,
iscagiae,
sciolli,
sòlbere,
solobrare
/
arrogai,
chimentare,
fragassare
2.
si càpitat un'àtera bia chi faghes cussa ti solóvrino sos ossos! ◊ su rú li at solovrinadu sa cara e iscorrioladu sos bestires
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
dissoudre,
se désintégrer
Ingresu
to dissolve,
to disintegrate
Ispagnolu
disolver,
desintegrar
Italianu
dissòlvere,
disintegrarsi
Tedescu
auflösen,
sich zersetzen.
solobràre , vrb: assolobriare,
solovrare Definitzione
fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare; fàere isperdítziu de sa cosa, ispaciare
Sinònimos e contràrios
iscagiae,
sciolli,
sòlbere,
solivrinare
/
arrogai,
chimentare,
fragassare,
lainai
/
conciumire,
distrúere,
ispeldisciare,
sparafiai
Maneras de nàrrere
csn:
solobrau siat! = za zustíssia l'iscazet!; abbarra solobrau! = ista sériu!
Frases
su sole solovret sa bidhia de custos ojos! ◊ sa cepa pigosa de s'ànima si tiat solovrare? ◊ sa manera de bívere chi s'aiat sestatu si li fit solovrata che nive acurtzu a su focu
2.
in s'incúdine de su tempus, su martedhu ti cheret solovrare s'ammentu ◊ in s'idea de difèndhere sa criadura de un'abe, s'ingalenada chi apo fatu mi l'at solovradu! (M.Bua)◊ sos lampos lu diant solovrare a manera chi mancu a furchita ndhe lu diant acabidare! ◊ sos massajos solovraiant sas chérvias cun su frascarzu trazendhe
3.
est solovrendhe sa pena a ticu ticu fin'a s'últimu butiu de sa vida
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fondre,
déchiqueter,
dissoudre
Ingresu
to melt,
to dissolve,
to rend
Ispagnolu
derretir,
machacar,
disolver
Italianu
sciògliere,
dilaniare,
dissòlvere
Tedescu
schmelzen,
zerreißen,
auflösen.