ifàghere , vrb: ilfàghere,
irfàchere,
irfàghere,
isàchere,
isciàere,
isciai (i-scia-i)
isfàghere,
isfai,
issàchere Definizione
isciusciare, distrúere sa cosa fata; nau de cosa de papare, còere tropu, èssere tropu lómpia / pps. isciatu, issatu (= sbisuriu, puru); pira, mela irfata = pira, mela passada, chi no est prus bona
Sinonimi e contrari
derrúere,
destrui,
dirfàchere,
idarrocai,
isciasciai,
isciusciai,
isconciare,
sciai,
solivrinare
| ctr.
fàchere
Frasi
sas domos s'ifaghent in sas bidhas chena zente ◊ est betendhe s'abba a cadinos: paret chi su mundhu s'isfatat in abba! ◊ sa gherra isfaghet totu, logu e zente ◊ s'istesseravat, s'isachiat, s'iscontzavat ◊ is pipius funt in s'arruga, fadendu e isciaendu giogus
2.
si est isfatu in torojos de prantu ◊ in su tribàgliu m'isfato totu in suore ◊ sa linna betza s'isfaghet in piúere
3.
sos ossos puru, apustis de tantu tempus, s'irfaghent ◊ funt timendu no si siat po isfai su mundu ◊ chi s'isfagat su mundhu totu intreu no mi rendhet dolore e ne ferida (Sassu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défaire,
décomposer
Inglese
to undo,
to decompose
Spagnolo
deshacer
Italiano
disfare,
decompórre,
sgretolare,
disintegrarsi,
dissòlvere
Tedesco
zerstören,
auseinandernehmen,
sich zersetzen,
zerbröckeln.
ispannài, ispannàre, ispannàri , vrb: spannai Definizione
apèrrere, ispràghere, nau de su butone de is erbas e matas; nau de àteru, coment'e apèrrere e giare o fàere lughe
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
isclarire,
ispalaciae
/
allugare,
ilgiarare,
illuminai
Modi di dire
csn:
ispannai is abas = ispàrghere sas alas; ispannare su dolu = passai, allebiai, sciagai su dolori, su disprexeri
Frasi
un'arrosa est ispannada ◊ is froris funt cumentzendi a ispannai ◊ po no camminai in lentza sa buca tropu ispannas! (Pani)
2.
acò s'astru de arghentu ispannendhe dogni nue! ◊ sas fritzas tébias de maltu che ant ispannadu sas aeras ◊ antiga domo mia, abblandhas sa tristia e ispannas su coro a su cuntentu (P.Fae)◊ s'at a ispannare su chelu piús luadu in ispijos de sole ◊ daghi ant ispannadu cussu velu, tandho sa Chéjia los afestat totu sos chi sunt dignos de istare in chelu ◊ su sole ispannat sas umbras ◊ sa luna lucorosa ispannat sas campuras
3.
pro t'ispannare su dolu pensa chi t'istimo!
Etimo
itl.
spannare
Traduzioni
Francese
éclore,
se rasséréner
Inglese
to blossom,
to brighten up
Spagnolo
abrirse,
desabotonarse,
despejarse
Italiano
sbocciare,
rasserenarsi,
illuminare,
dissipare,
dissòlvere
Tedesco
aufblühen,
sich aufheitern,
erleuchten,
vertreiben.
solivrinàre , vrb: assolovrinare,
solovrinare,
soluvrinare Definizione
fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare, pònnere a tréulu
Sinonimi e contrari
ifàghere,
iscagiae,
sciolli,
sòlbere,
solobrare
/
arrogai,
chimentare,
fragassare
2.
si càpitat un'àtera bia chi faghes cussa ti solóvrino sos ossos! ◊ su rú li at solovrinadu sa cara e iscorrioladu sos bestires
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dissoudre,
se désintégrer
Inglese
to dissolve,
to disintegrate
Spagnolo
disolver,
desintegrar
Italiano
dissòlvere,
disintegrarsi
Tedesco
auflösen,
sich zersetzen.
solobràre , vrb: assolobriare,
solovrare Definizione
fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare; fàere isperdítziu de sa cosa, ispaciare
Sinonimi e contrari
iscagiae,
sciolli,
sòlbere,
solivrinare
/
arrogai,
chimentare,
fragassare,
lainai
/
conciumire,
distrúere,
ispeldisciare,
sparafiai
Modi di dire
csn:
solobrau siat! = za zustíssia l'iscazet!; abbarra solobrau! = ista sériu!
Frasi
su sole solovret sa bidhia de custos ojos! ◊ sa cepa pigosa de s'ànima si tiat solovrare? ◊ sa manera de bívere chi s'aiat sestatu si li fit solovrata che nive acurtzu a su focu
2.
in s'incúdine de su tempus, su martedhu ti cheret solovrare s'ammentu ◊ in s'idea de difèndhere sa criadura de un'abe, s'ingalenada chi apo fatu mi l'at solovradu! (M.Bua)◊ sos lampos lu diant solovrare a manera chi mancu a furchita ndhe lu diant acabidare! ◊ sos massajos solovraiant sas chérvias cun su frascarzu trazendhe
3.
est solovrendhe sa pena a ticu ticu fin'a s'últimu butiu de sa vida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fondre,
déchiqueter,
dissoudre
Inglese
to melt,
to dissolve,
to rend
Spagnolo
derretir,
machacar,
disolver
Italiano
sciògliere,
dilaniare,
dissòlvere
Tedesco
schmelzen,
zerreißen,
auflösen.