Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ervalútza , nf Definitzione genia de erba chi faet unu frorighedhu bonu a papare Frases Gavinu de s'amigu ndh'est garante: totu lu chircant chei s'ervalutza Terminologia iscientìfica rba, Luzula forsteri Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu herbe lucinote Ingresu adder's tongue Ispagnolu lúzula Italianu èrba lùcciola Tedescu Hasenbrot.

fundhuràssu , nm Definitzione duas calidades de erba: a) erba de porcus, erba o latuca porchina, b) limba, língua e fintzes origa de cani Sinònimos e contràrios limbuda 1, lolloiosa / nughenughe 1 Terminologia iscientìfica rba, Echium plantagineum, Cynoglossum creticum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu langue-de-bœuf, cynoglosse Ingresu dog's tongue Ispagnolu viborera, lengua de perro Italianu lìngua bovina, cinoglòsso Tedescu eine Natterkopfsorte (Echium), eine Hundszungesorte (Cynoglossum).

límba , nf: limma 2, língua Definitzione músculu ladu e longu in su fundhu de sa buca chi si movet po agiudare a matzigare, a ingurtire e po foedhare; su limbàgiu o foedhóngiu de sa gente, capacidade de nàrrere su chi sa mente pentzat, registru e singiale de s'istória, de sa cultura e de s'identidade de unu pópulu / calidades de erba assimbigiadas a una limba po comente faent sa fògia: l. de boe (Borago officinalis); l. de cane (Cynoglossum creticum, C. officinale, Rumex crispus) Sinònimos e contràrios limbàgiu / cdh. linga Maneras de nàrrere csn: filu o pitu de sa l. = itl. frènulo; truncu de sa l. = s'ala russa, a parte de daisegus; sa punta = sa parte prus addainanti e chi prus si moet; a limba a pala = a limba fora, cun pelea meda; imbrutàresi sa l. = nàrrere male de ccn.; l. mala = limba de fogu, limbi malu, limbi mala, punghixola, unu o una chi istat ponindhe male de s'àteru; limbi presu = chi no podet faedhare comente cheret; leare a unu a l. = dare crétida a su chi narat, fàghereli nàrrere o impromítere una cosa; èssere leadu a l., a sa l. = àere pecu, àere male a sa limba, fintzas in su sensu de no resèssere a faedhare o de no faedhare bene pro carchi male; leare sa limba a unu = fàghere s'efetu de no pòdere faedhare, de no faedhare; torrare sa l. a ccn. = torràreli sa capatzidade chi aiat pérdidu o no teniat de faedhare; pèrdiri língua = istare mudos, callare; iscapai língua (nadu de sa criadura) = comintzare a faedhare; portai unu fuedhu in punta o in pitzedhu de sa língua = pàrrere de chèrrere ammentare sa peràula ma chentza bi resèssere; portai sa l. longa = èssere limbi longos, faedhare male, tropu, nàrrere peràulas pesantes, èssere limba de foete; ciogare sa l. = critigare, faedhare male de s'àteru; èssiri ispuntu de língua = èssere limbilongu, faedhare male; trobedhai sa l. = atropeliai fuedhendu, no resèssere a faedhare bene, impresse, a nàrrere totu; ischire una l. = isciri fuedhai, cumprèndiri una língua; èssere totu limba pista (su fuedhai de una chistioni) = fuedhai po debbadas, po nudha; zúghere sa limba sica = abarrai citius; andai a limba tira tira = a malu ispravorzu, apretados a birgonza; nàrriri una cosa, fuedhai a truncu de l. = a limba lada, che unu chi no podet faedhare, imbriagu o malàidu (chi est perdindhe sos atuamentos); samunàresi sa l. = nàrrere totugantu su chi unu tenet in gana de nàrrere, fintzas faedhendhe male, chentza rispetu, mescamente pro si pagare de carchi male chi li ant fatu; pònneresi l. manna = faedhare chentza birgonza e ne critériu; nàrrere o faedhare sut'a l. = in suspu, in cobertantza; língua tua santa! = e deabbonu chi siat comente ses nendhe! Frases portaimidhu unu cichedhu de àcua, ca portu sa língua grussa e impastara! ◊ manighendhe cumbinat de si mossigare sa limba ◊ su male chi at tentu l'at leadu a sa limba e no podet faedhare 2. prus de unu a limba lada, cotu dae su sutzu de su sarmentu, mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ a limba a pala, assagatatos, si sont imbolatos a terra ◊ sentza ndhe pòdere, est trazendhe sa carena a limba fora ◊ cumenti ca dh'as nau a truncu de língua no dhu cumprendu! ◊ chi sa língua mia no est frabància, cussa picioca no dh'eus a torrai a biri 3. sa limba mustrat chie est sa zente ◊ si unu pópulu perdet sa limba perdet totu ◊ sa limba chi si salvat est sa chi benit impreada cada die in totu ◊ sa cosa piús rica e bella chi sos pòveros ant e chi niunu lis podet leare: sa limba ◊ sa limba est su sidhadu veru de sa cultura de unu pópulu ◊ sa língua de mamma mia, antiga de candu est mundu, est bella oindí coment'e ariseru 4. in dónnia logu dhui funt is línguas malas ◊ e it'est, filla tua oi at iscapau língua? no fuedhat mai! ◊ no est presu a limba, cussu, no! ◊ lèalu a limba e si est ómine za no torrat in daisegus! ◊ si est postu de limba nandhe: Cussu est preitosu! ◊ nàrrere no poto de tantas vanidades, ca cantecantu est totu limba pista ◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ a totu cudhos ci mi ant fatu male los perdono de limma e de coro ◊ circa de t'iscabbúlliri, fillu miu, e sempri cun sa língua, lah: dhis at a intrai prus de is istocadas! ◊ no cumprendheit su chi cudhu cheriat nàrrere sut'a limba ◊ Nostra Segnora at torratu sa limba a una pòvera muta ◊ it’est, sa língua puru eis pérdiru, chi no arrispundeis?! Sambenados e Provèrbios smb: Limba / prb: sa língua no portat ossu ma segat prupa e ossu ◊ sa limba mala ponet sa taca chei s'ozuermanu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. lingua Tradutziones Frantzesu langue Ingresu tongue, speech Ispagnolu lengua Italianu lìngua, favèlla Tedescu Zunge, Sprache.

limbàssa , nf: limbata, limbatza, limmàcia Definitzione in campanas e sonàgias, s'orrugu de su ferru (o fintzes de ossu) chi tontonandho pendhe pendhe iscudet a costaos faendhodhas sonare; genia de cota; in is pitariolos a sulu, tígia de cosa chi si movet e sonat cun su sulu; in is iscarpas, tígia de pedhe, a parte de ananti, chi che arresurtat asuta de su lióngiu (po badrare su pei de no dhu ispitzulare o istrobbare sa corria); in is araos, sa punta de sa dentale ue intrat e si firmat s'abrada Sinònimos e contràrios antarzu, batàgliu, limbatzu, limbedha, limbiredhu, matàgliu, pichiagiolu, trantallu / ciafita, oriciola / incummentadolzu Frases po no dhis lassare sonare sas càmpanas che aiat tirau sa limbatza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu languette Ingresu tongue Ispagnolu lengüeta Italianu linguétta Tedescu Zünglein, Zunge.

pitziànti 1 , nm Definitzione in is tíbbias, genia de agúgia chi intrat in is istampos de su chintórgiu; in su tenedope o sorigàrgiu e latzos, s'ispina ue si punghet s'esca Tradutziones Frantzesu ardillon Ingresu tongue of a buckle Ispagnolu patilla Italianu ardiglióne Tedescu Dorn (von Gürteln), dornartiges Metallstück.

«« Torra a chircare