Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

brundèssiri , vrb Definitzione cumpàrrere o èssere brundhu, de colore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu blondoyer Ingresu to turn yellow Ispagnolu ser rubio Italianu biondeggiare Tedescu blond sein.

còroe , nm: cròcoe Definitzione erba de tàgliu o de giallu, genia de erba bona po giare su colore grogo a s'orrobba e fintzes po meighina Sinònimos e contràrios giàllara Terminologia iscientìfica rba, Reseda luteola Tradutziones Frantzesu réséda jaunâtre Ingresu yellow mignonette Ispagnolu gualda Italianu guaderèlla Tedescu gelber Wau, Färber-Wau.

giàllara , nf Definitzione erba de su tàgliu o erba de giallu, genia de erba bona po giare su colore grogo a s’orrobba e fintzes po meighina Sinònimos e contràrios còroe Sambenados e Provèrbios smb: Giallara Terminologia iscientìfica rbc, Reseda luteola Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gaude, herbe jaune Ingresu yellow mignonette Ispagnolu gualda Italianu guaderèlla Tedescu Färberwau.

gròga , agt, nm: grogo, grogu (grògu, grógu) grou Definitzione genia de colore, colore de limone lómpiu; colore de cara malàida, de unu malàidu / a/c. candho est agt. no est sèmpere chi cuncordat cun su númene (sa var. groga no cuncordat mai); genias de grogo: intzesu, meru, leonadu (de limone) Sinònimos e contràrios zàlinu Maneras de nàrrere csn: apustis de centu annus, berritedha groga! = augúriu pro bíviri ancora meda; grogu che limoni, che sa cera = g. meru (fintzas de maladia); scialu grogu = festa manna, cun cosa meda Frases cussu portat is pilos groga e totus in famíglia portant totu su pilu groga, no solu is pilos de conca (G.A.Cui)◊ fit grogu comente est grogu su limone ◊ portas sa faci groga che sa cera!◊ su campu est grogo de trídicu ◊ portaiat sa conca imbodhiada cun sa tiagiola grogo de s'antigu costúmene (R.Sardella) Sambenados e Provèrbios smb: Grogu Terminologia iscientìfica clr Ètimu ctl. groc, groga Tradutziones Frantzesu jaune Ingresu yellow Ispagnolu amarillo Italianu giallo Tedescu gelb.

groghímene, groghímine, groghímini , nm Sinònimos e contràrios groghera, groghesa, grogúmene / cdh. grughímini Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couleur jaune Ingresu dirty yellow Ispagnolu amarillento Italianu giallume Tedescu gelbliche Farbe.

ingroghídu , pps, agt: ingroghiu Definitzione de ingroghire Sinònimos e contràrios ingrogau / cdh. ingrughitu Frases sas fozas si fint ingroghidas e bentu fritu torresit, astraore (P.Sulis) 2. cuss'àrbure zughet petzi pagas fozas ingroghidas ◊ no mi lasses che una rosa dae su ramu distacada ingroghida e allizada a sas frinas tremulendhe! (P.Marteddu)◊ tia Cianedha giughiat sa tiazola bianca ingroghida ◊ iat allogau s'apuntu asuta de unu matzu de àturus fòglius de paperi ingroghiu Tradutziones Frantzesu jauni Ingresu to yellow Ispagnolu amarilleado Italianu ingiallito Tedescu vergilbt.

ingroghíe , vrb: ingroghire, ingroghiri Definitzione fàere o essire grogo Sinònimos e contràrios ingrogai, ingroghinai Frases su sole meda ingroghit sos letolos biancos ◊ sa fozosina si est ingroghia ◊ in s'atóngiu sa folla de is matas ingroghit e ndi arruit Ètimu ctl. engroguir Tradutziones Frantzesu jaunir Ingresu to make yellow Ispagnolu amarillear Italianu ingiallire Tedescu gelb färben, vergilben.

ispànu , agt: spanu Definitzione nau prus che àteru de su colore de su pilu de unos cantu animales mannos (boe, cuadhu), chi est coment'e orrúbiu, unu pagu grogo; nau de gente, chi est de s'Ispagna; po su colore, si narat fintzes de sa figumorisca coendho, de bíngia cun sa fògia ingroghia / lughe i. = sa lughe de s'irmurinada Sinònimos e contràrios ispagnolu Frases si ti selvit azudu a triulare podimos giúnghere su giú ispanu ◊ curre, curre cadhu ispanu, curre a totu fua! 2. su sole ch'est faladu dae insara in sos saltos ispanos de ponente (S.Casu)◊ fut prammizendhe s'aera a lughe ispana 3. fenícios, grecos, líbbicos, ispanos a flotas dae tempus antigóriu chi ti ant invasu a totus est notóriu (A.Dettori) Ètimu ltn. spanus Tradutziones Frantzesu saure, isabelle Ingresu sorrel, light yellow Ispagnolu alazán Italianu sàuro, isabellino Tedescu falb, gelbbraun, isabellfarbig.