acatàre 2 , vrb: catare* Definitzione fàere a una cata, ladu, ciatu, coment’e candho a una cosa dhi calat unu pesu mannu apitzu Sinònimos e contràrios abbullonare, aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istercare Tradutziones Frantzesu écraser Ingresu to crush Ispagnolu aplastar Italianu schiacciare Tedescu quetschen.

aggatàre , vrb Definitzione fàere a una cata, istrecare, coment'e candho a una cosa (es. istrégiu de làuna) si ponet unu pesu tropu mannu apitzu o si acropat cun cosa grae (es. martedhu): dhu narant po cosas chi no s'istrecant coment'e cosa modhe (comente funt is frutos) ma chi agiúmburant (pagu o meda) Sinònimos e contràrios abbugnai, abbullonare, acatare 2, agiumbare, ammacigai, atzumbarare, atzumbonare, catulare, cerfai, ischerfare, ischertzare, ischitzare, strecae Frases sa màchina at aggatadu unu botighedhu chi che at dadu a suta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu écraser Ingresu to squash Ispagnolu aplastar Italianu schiacciare Tedescu quetschen.

alladiàe, alladiài , vrb: alladiare Definitzione fàere ladu, prus fine e prus largu; fàere prus ampru / èssiri o fuedhai alladiau = faedhare a sa lariedhada, illonghiendhe tropu sos sonos Sinònimos e contràrios aglianai, apalisare, apianare, arrepranai, illadiare, inciatire, ispianare, splanai / illalgare | ctr. ammurudhare, atuturae Frases sa figu de austu si fait sicai, si allàdiat, si allogat e si fait bianca de su tzúcuru 2. a su piciochedhu no dh'istaint prus is cartzonis e sa mama si dhus at iscosius e alladiaus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aplatir Ingresu to flatten Ispagnolu aplastar Italianu appiattire Tedescu abplatten.

ammacigài , vrb: ammaciucari, ammaciugai, maciugai* Definitzione pistare unu pagu, fàere a giúmburu, fàere pistadura Sinònimos e contràrios abbugnai, abburrutonare, aggatare, atzumbarare, atzumbonare Frases portamu is palas totu ammacigadas fortzendi paris, sentza de podi artziai (Maxia L.)◊ dh'iat donau una punta de pei a sa serra de sa camba e iat iscramiau frighendusí su tretu chi dh'iat ammaciugau ◊ soe benniu po ti ammaciucari Tradutziones Frantzesu écraser, battre Ingresu to bruise, to crush Ispagnolu abollar, aplastar Italianu acciaccare, pestare Tedescu treten auf.

illadiàre , vrb: illadriare, illatiare Definitzione fàere ladu, amplu, bàsciu e largu; rfl., nau de ccn., tratènnere a tropu, istentare / pps. illadiadu = nadu de ccn., laredhosu, chi si tratenet tropu nendhe cosas fintzas chentza cabu Sinònimos e contràrios alladiae / istentae | ctr. ammurudhare, astrínghere Frases su cumassu de sa pasta cariada si segat a bículos atundhurados chi s'illàdiant cun su cannone ◊ cussu murútzulu de casu si est illadiadu 2. cussu canno annat a su logu s'illàdiat e no tenet ammentu de torrare! 3. dhue fut cuss'illadiadu e no ischia comente mi ne iscabitzulare (Z.Porcu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aplatir Ingresu to flatten Ispagnolu aplastar Italianu appiattire Tedescu glatt machen.

ischerfàre , vrb: ischerfiare, iscrefare, iscrefiare Definitzione crepare, fàere sa cosa a una cata (istrecada) mescamente cun pesu mannu in pitzu Sinònimos e contràrios abbullonare, acatare 2, aggatare, cerfai, ischitzare, istercare Frases si che daet suta de su càmiu l'ischérfiat che rana! ◊ comente at faladu su pè at ischerfiadu sa figu ◊ sos ovos ruinne dae cudh'artària s'ischerfiaiant a terra ◊ sos boes t'iscréfiant si ti ponent sos pes! Tradutziones Frantzesu écraser Ingresu to squash Ispagnolu aplastar Italianu schiacciare Tedescu quetschen.

ischitzàre , vrb Definitzione crepare, fàere a una cata, istrecare mescamente cun pesu mannu in pitzu; bínchere o isfrutare s'àteru de mala manera, de no si ndhe pòdere prus istrantagiare; foedhandho cun tzacu, est foedhu furriau de ischire (sigomente tenent is primos sonos oguales, ischi)/ i. una fruschedha = afíerela a manera de ndhe fàghere essire sa martza Sinònimos e contràrios abbullonare, acatare 2, aggatare, cerfai, ischerfare, istercare / acacigai, tilpiare Frases si che li daes a suta t'ischitzat che rana, cun totu cussu pesu! ◊ sa mola ischitzat s'olia in su radu, maghinendhe ◊ su prejoneri che passaiat su tempus ischitzendhe tíntula e legendhe totu su chi li ruiat in manos 2. su piús chi los arrennegat est su d'èssere ischitzados in sa povertade issoro dai graves e odiosos afoghizos 3. - Cantu at a durare, ocannu, sa festa? - Issos l'ischitzant: a nois no nos narant nudha! Ètimu itl.l skisá Tradutziones Frantzesu écraser Ingresu to crush Ispagnolu aplastar Italianu schiacciare Tedescu quetschen.

istercàre , vrb: istrecai, istrecare, strecae Definitzione incracare a forte, faendho pesu o fortzandho, pistare sa cosa a manera de dh'alladiare e crepare; istidhigare apitzu o atesu cosa istrecandhodha; nau de su foedhare, nàrrere cosas chi no si cumprendhent bene, foedhare chentza ischire is cosas Sinònimos e contràrios aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai / strichidhai / morrugnare Frases chi nd'arruit sa bòvida istrecat totu su chi agatat 3. ma ita est totu su chi ses istrechendi, totus custus fuedhus chi naras?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu écraser, broyer Ingresu to grind Ispagnolu aplastar, machacar Italianu stritolare Tedescu zermalmen.

strecàe, strecài , vrb: istercare* Definitzione incracare a forte o cun pesu tropu, pistare sa cosa a manera de dha crepare e alladiare / strecai fàuas = contare o istare contandho fàulas Sinònimos e contràrios aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai 2. si dha strecais una fàua, is carabbineris!…◊ ma bai, toca, ita mi strecas?! Tradutziones Frantzesu écraser Ingresu to crush, to press Ispagnolu aplastar Italianu schiacciare Tedescu quetschen.

«« Torra a chircare