dhòe, dhòi , avb, prn: dhue,
dhui,
idhoi Definitzione
foedhu po inditare unu css. logu inue dhue at calecuna cosa, o a inue si movet; coment'e prn. podet inditare css. cosa cun verbos chi suponent coment'e movimentu a una filada, a una bandha
Sinònimos e contràrios
be,
dhia,
dhi 1
Frases
su cras est su mundu prus bellu, sa fantasia dhoi bisat fortuna e saludi ◊ dhoi fut sa genti surruschiendu ◊ in cussu logu dhoi essit cosas màuas ◊ inue dhue at abba frisca? ◊ seu nàsciu in Seulu e dhue seu bíviu ◊ in sa pitzinnia nostra dhue fuit una lughe de incantu ◊ si no dhue pentzat issu pentzaedhoe bosàteros a dhi cricare fémina! ◊ incaraisidhoi a biri! ◊ cessu, curridhoi: ge dh'eus fata!…◊ cumandha e baidhoe! ◊ in su sartu dhue at margianes e sirbones
2.
dhoi fàciu s'acostiada mancai a iscurigadórgiu ◊ no permitit prus a nisciunus de dhui ghetai nudha in cussa terra ◊ ajó ca dhoi andaus nosu!
3.
un'àtera borta pentzadhoe bene a su chi faes! ◊ dhoi càstiu dèu a cussa cosa ◊ a is cosas chi naras tui dhoi creu ◊ dhue ndhe cheret de passiéntzia a dhu cumprèndhere!…
Ètimu
ltn.
illoc(que)
Tradutziones
Frantzesu
y
Ingresu
here,
there,
us
Ispagnolu
aquí,
allí,
ahí,
nos
Italianu
ci,
vi (avb. stato in luògo,
mòto a luògo),
ci (prn.)
Tedescu
dort,
da.
nos , prn Definitzione
prn. de 1ˆ persona pl., est sèmpere cmpl. (indiretu = a nois, po nois/noso, a benefíciu o a dannu nostu), diretu (e si che podet furriare in nosi) e cun verbos pronominales / a/c.: cun ndhe si che podet aunire a fàere nondhe, cun che a noche, cun lu/la a nollu/nolla (e nollos, nollas)
Sinònimos e contràrios
si 4
Frases
feinosí sa gràtzia chi s'alimentu nosi serbat de profetu ◊ nosi daiant su linu e nosi faiamus fardetas ◊ oe no bi andhamus ca no nos andhat bene ◊ si nos dades una manu de azudu bi la faghimus ◊ compà, como nosi ndhe bufaus un'àtera tassa! ◊ cale fogu nos fit brusiendhe totugantu? ◊ custa cosa nos faghet male
2.
andhaiamus a marrare e però gei nosi colaiamus etotu ◊ a nosi pasare, pacu bene!, nosi pasaiamus pacu! ◊ si nos bidides in apretu curride a nos azuare! ◊ Frantzisca nosi cheret bene ◊ po nosi divèrtere nosi poniaus a marrare, a innetiare, a messare…
3.
de su chi amus nadu nos semus zurados puru ◊ nois nos creimus meda ma in prus de una cosa faghimus farta ◊ ite nos creimus, chi est menzus a fàghere gai?! ◊ nondhe andhamus, noche ghiramus
Ètimu
ltn.
nos
Tradutziones
Frantzesu
nous
Ingresu
us
Ispagnolu
nos
Italianu
ci (a noi,
ci)
Tedescu
uns.
si 4 , prn Definitzione
prn. de 1ˆ pers. pl. truncau de nosi, de 2ˆ incurtzau de bosu, bosi, cumplementu indiretu, diretu e cun vrb. pronominales (e podet fàere sia candho est postu enclíticu)
Sinònimos e contràrios
nos
/
bos
Frases
a nosu custa cosa si praxit a totus ◊ a nosu si andat bèni a fai de aici ◊ a fai de aici si ndi parit bregúngia, a nosu! ◊ si feus una bella papada, ca teneus fàmini puru! ◊ sa língua sarda est sa chi si donat una cara, un'identidadi, a nosu Sardus ◊ cun sas cumpanzas mias si pariat de bolare in chelos sentza làcanas candho si sighiamos in sos cunzaos (G.Caddeo)
2.
chi si bieis, seus totus malàdius
3.
immoi si ndi andaus ◊ immoi si drommeus ◊ si pareus bellus meda ◊ pigheusia su de seti cumandamentus: narat a no tocai cosa allena!
4.
chi si praxat o no, a bosatrus, custa est sa volontadi nosta!
Tradutziones
Frantzesu
nous
Ingresu
us (to)
Ispagnolu
nos
Italianu
ci (a noi,
ci)
Tedescu
uns.