annapài , vrb: annapare Definitzione su pònnere o si pònnere ananti coment'e una napa o velu chi no lassat bíere bene cun bene; dhu narant fintzes de sa lughe forte chi ferit a ogos e po calecuna iscuta no lassat bíere o po calecuna cosa o idea chi no lassat bíere s’arrexone o sa beridade; in sa faina de is sonagiàrgios, pònnere po arrefortzu is napos a sa sonàgia in su tretu inue si assardant is oros chi si benint apare Sinònimos e contràrios abbelare, abbujare, afuscai, imbelare, impannare, inchelare, infuscai, intelai / alluinai Frases su fumu de centu fogajas annapàt su soli e a denoti sa luna ◊ s'àlidu annapat s'isprigu fridu ◊ su soli est annapau ◊ custu pruinedhu annapat e annébidat totu 2. su sole mi annapat ◊ s'ódiu ti annapat su chervedhu ◊ s'amori annapat dónnia cosa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embuer, brouiller Ingresu to mist up Ispagnolu empañar, ofuscar Italianu appannare Tedescu anhauchen.
annebidàe, annebidài , vrb: annepidare, nebidai Definitzione guastare sa cosa a népide; pònnere o calare népide o cosa coment'e népide chi impedit de bíere, de cumprèndhere Sinònimos e contràrios anneulare, boerare 2. dhi at annebidau is ogus, is pentzamentus ◊ custu pruinedhu annapat e annébidat totu ◊ de mentes annepidadas in su cilleri ndhe dhue at medas ◊ sa bia si annebidàt de pruini Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embrumer, brouiller, assombrir Ingresu to fog, to dim, to darken Ispagnolu nublar, aneblar, ofuscar Italianu annebbiare, offuscare Tedescu umnebeln, verdunkeln.
anneulàre , vrb: neulare Definitzione calare o pònnere sa népide ammontandho su logu; tocare, immalaidare a népide, nau de cosas prantadas; pigare o annapare su cumprendhóniu, sa mente Sinònimos e contràrios abboerai / achichinare, afurconare, annebidae Frases innoghe su logu no si annéulat e s'umididade dat pagu infestu 2. custu tempus chi est faghindhe mi at anneuladu totu su basolu 3. cussas tassas de cosa mi leant su sentitu e mi annéulant sos ammentos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embrumer Ingresu to dim, to affect by smut Ispagnolu anieblarse, coger el añublo, ofuscar Italianu annebbiare, ingolpare Tedescu umnebeln, vom Steinbrand befallen werden.
imbelàre , vrb: invelare Definitzione pònnere velu o impannu in ogos: nau in cobertantza, no atuire bene, coment’e pigare sa conca cun calecunu sentidu forte / i. a ccn. o calecuna cosa che peta púdida = arròsciri che petza pudéscia Sinònimos e contràrios abbelare, afuscai, annapai, impannare, inchelare, infuscai, intelai / abbaradhare, abbelare, inamorai, indeosare Frases sas làcrimas li ant imbeladu sos ocros ◊ zuchiat sos ocros imbelaos, chene luche ◊ sos aranzolos ballant in pipiristas imbelàndhemi sas pupias chin tadharanos ◊ l'at inveladu e non vidiat nudha 2. sa carre ch'intendhiat in petus, su sinu nudu in foras de sa camisa isbardelliada, l'at imbeladu (L.Pusceddu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voiler, brouiller, offusquer Ingresu to veil, to dim Ispagnolu velar, ofuscar Italianu velare, offuscare Tedescu verschleiern.
inchelàre , vrb Definitzione coment'e pònnere in is ogos una napa (chelu de arangiolu) chi no lassat bíere crara sa cosa / i. sa vista = menguai, abbasciai sa vista Sinònimos e contràrios afuscai, annapai, chelare, imbelare, impannare, infuscai, intelai Frases avivat sas pupias incheladas ◊ su Sole no si est incheladu in ojos tuos ◊ inchelant notes de pascionu e albeschint dies de trementu ◊ gighet sos ojos inchelados ◊ sas làmbrigas li inchelant sos ogros Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voiler, brouiller, offusquer Ingresu to veil, to dim Ispagnolu ofuscar, velar Italianu velare, offuscare Tedescu verhüllen.