Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbujàre , vrb rfl Definitzione fàere iscurosu, nau prus che àteru de sa bisura de chie s'intristat Sinònimos e contràrios abbutzare, annapai, annozare, imbujare Frases si abbujat s'orizonte, lampos e tronos fúlminat s'aera ◊ si est abbujadu in cara ca si fiat acatau chi su paperi fiat fatu cun ingannu Ètimu itl. abbuiare Tradutziones Frantzesu s'assombrir, obscurcir, offusquer Ingresu to dim Ispagnolu ensombrecerse Italianu offuscare, rabbuiarsi Tedescu verdüstern, sich verdüstern.

annebidàe, annebidài , vrb: annepidare, nebidai Definitzione guastare sa cosa a népide; pònnere o calare népide o cosa coment'e népide chi impedit de bíere, de cumprèndhere Sinònimos e contràrios anneulare, boerare 2. dhi at annebidau is ogus, is pentzamentus ◊ custu pruinedhu annapat e annébidat totu ◊ de mentes annepidadas in su cilleri ndhe dhue at medas ◊ sa bia si annebidàt de pruini Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embrumer, brouiller, assombrir Ingresu to fog, to dim, to darken Ispagnolu nublar, aneblar, ofuscar Italianu annebbiare, offuscare Tedescu umnebeln, verdunkeln.

imbelàre , vrb: invelare Definitzione pònnere velu o impannu in ogos: nau in cobertantza, no atuire bene, coment’e pigare sa conca cun calecunu sentidu forte / i. a ccn. o calecuna cosa che peta púdida = arròsciri che petza pudéscia Sinònimos e contràrios abbelare, afuscai, annapai, impannare, inchelare, infuscai, intelai / abbaradhare, abbelare, inamorai, indeosare Frases sas làcrimas li ant imbeladu sos ocros ◊ zuchiat sos ocros imbelaos, chene luche ◊ sos aranzolos ballant in pipiristas imbelàndhemi sas pupias chin tadharanos ◊ l'at inveladu e non vidiat nudha 2. sa carre ch'intendhiat in petus, su sinu nudu in foras de sa camisa isbardelliada, l'at imbeladu (L.Pusceddu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voiler, brouiller, offusquer Ingresu to veil, to dim Ispagnolu velar, ofuscar Italianu velare, offuscare Tedescu verschleiern.

inchelàre , vrb Definitzione coment'e pònnere in is ogos una napa (chelu de arangiolu) chi no lassat bíere crara sa cosa / i. sa vista = menguai, abbasciai sa vista Sinònimos e contràrios afuscai, annapai, chelare, imbelare, impannare, infuscai, intelai Frases avivat sas pupias incheladas ◊ su Sole no si est incheladu in ojos tuos ◊ inchelant notes de pascionu e albeschint dies de trementu ◊ gighet sos ojos inchelados ◊ sas làmbrigas li inchelant sos ogros Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voiler, brouiller, offusquer Ingresu to veil, to dim Ispagnolu ofuscar, velar Italianu velare, offuscare Tedescu verhüllen.

intelài , vrb: intelare Definitzione si narat de is ogos chi si faent coment'e annapaos, prus che àteru po debbilesa o mancamentu de fortzas Sinònimos e contràrios afuscai, annapai, imbelare, impannare, inchelare, infuscai Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu brouiller, altérer la vue Ingresu to dim Ispagnolu entelar Italianu offuscare Tedescu verdunkeln.